CD

Johann Sebastian Bach:

6 Suites
Myriam Rignol, viola da gamba. Château de Versailles Spectacles, 2021

Eg høyrer til dei som alltid har tykt at Johann Sebastian Bachs (1685–1750) cellosuitar kling fint på gambe. Dette typisk franske strykeinstrumentet heiter korrekt viola da gamba (italiensk for «beinfele»; ein held henne mellom beina). Gamben har i motsetnad til celloen seks- eller sju strenger og tverrband på gripebrettet. I tillegg er han stemd annleis, og ein grip bogen frå undersida, ikkje oversida, som på celloen.

Korleis kling så cellosuitane annleis på gambe? Der er meir overtonar, noko som gjev det høge registeret ein lett nasal klang. Lydstyrken er lågare og artikulasjonen mindre eksplosiv enn på den røffare celloen. Men det gamben manglar i volum, tek han att i finesse. I tillegg er det noko meir naturleg og mindre tvunge over samklangane.

Akkordisk

Dette med samklangar er viktig i suitane. Sjølv om Bach skreiv vakre melodiar, er og blir han ein harmonikar som – med sin organist- og cembalistbakgrunn – alltid tenkte fleirstemt. Den franske gambisten Myriam Rignol må ha gjort seg tankar om dette, for måten ho framhevar akkordane på, er ein styrke ved dobbelalbumet hennar.

Rignol er ikkje den fyrste gambisten som gjev seg i kast med samlinga som i det mest kjende manuskriptet heiter 6 Suites a Violoncello solo senza Basso («6 suitar for cello utan bass», altså solo). Italienaren Paolo Pandolfos snart 20 år gamle innspeling, som er komen i fleire opplag sidan, er for meg den absolutte referanseinnspelinga.

Meir fransk

Det nye albumet gjer ikkje Pandolfo rangen stridig. Likevel byr Rignol på fine tolkingsmåtar av denne fremste pièce de résistance i cellolitteraturen. Suitane blei truleg til kring 1720, medan Bach var kapellmeister ved hoffet i Köthen, nord for Leipzig. Dei er alle bygde opp på same måten, med seks satsar: Fyrst eit forspel, kalla «Prélude», så fem franske dansesatsar av ulikt temperament. Spesielt briljante læt finalesatsane gigue, som er snøgge springdansar.

Det beste ved Rignols tolking er det stilistiske, nemleg korleis ho spelar somme av satsane på spesielt fransk maner. Til dømes minner det plastisk forma akkordspelet hennar i den alvorsame andresatsen «Allemande» i den sjette suiten om raffinert fransk luttmusikk. Med fordel kunne ho aksentuert dette franske meir og oftare – det hadde gjort albumet endå betre.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.