CD

Georg
Philipp
Telemann:

Inauguration Cantatas 1721

Hamburger Ratsmusik; leiing og viola da gamba: Simone Eckert. CPO 2024

«Den som vil sitja trygt livet ut, lyt slå seg ned i ein republikk», står det i ein av sjølvbiografiane til Georg Philipp Telemann (1681–1767). Tidleg i karrieren hadde han opplevd nok av intrigar ved tyske provinshoff. I 1721 slo han seg difor ned for godt som kantor og musikkdirektør i byrepublikken Hamburg, der han 21. september leidde sin fyrste kantategudsteneste.

I Hamburgs statsarkiv er der overlevert hefte med kantatetekstane som kyrkjelyden fekk utdelt den gongen, så difor kjenner me datoen og repertoaret eksakt. Under gudstenesta blei det framført tre Amtsantrittskantaten (embetstiltredingskantatar). Dette med tre kantatar per gudsteneste skulle Telemann halda fast på resten av livet. Det vil seia: To og ein halv er rettare, for den siste kantaten var alltid ein smakebit frå eit verk i kjømda. Ein teaser for tilhøyrarane, altså.

Slankt og smidig

Ensemblet Hamburger Ratsmusik, som blir leidd av Simone Eckert på viola da gamba (eit celloliknande strykeinstrument), har no har spelt inn dei tre tiltredingskantatane. Plata inneheld også fire av Telemanns solofantasiar for viola da gamba, noko eg ikkje heilt skjønar. Sjølv om desse solostykka er fine, ville det høvd betre med orkester- eller kammermusikk i denne samanhengen.

Hamburger Ratsmusik har linn besetning, med berre to fiolinar og høvesvis éin bratsj, cello og kontrabass, i tillegg til to oboar og fagott. Koret har også «solistisk besetning», med berre éin songar per stemme, noko som gjer lydbiletet slankt og smidig.

Dissonanskjede

Es ist ein großer Gewinn (Det er ei stor vinning) heiter kantaten som blei framført før preika. Han opnar med ein livfull korsats i moll, der dei to oboane kommenterer korsongen gjennom små mellomspel. Sluttsatsen er ein enkel firstemmig koral (salme). I Hamburg var det nemleg vanleg at kyrkjelyden song med på salmane, som dei jo hadde i teksthefta sine, og då måtte ikkje musikken vera for komplisert.

Under nattverden var kantaten Kommt her zu mir alle (Kom alle til meg) å høyra. Også den går i moll, men stilen er alvorsam og arkaiserande, med korsatsar forma som strenge fugar. Altarien «Liebster Jesu» (Kjæraste Jesus, spor 17) er spesielt vakker. Han byrjar med ei stigande kjede av dissonansar, mykje lik opninga av G.B. Pergolesis kjende Stabat Mater (som blei komponert gode 15 år seinare, Telemann har altså kronologien på si side).

Gladlynt, derimot, er Gesegnet ist die Zuversicht (Trufast er tiltrua), avslutningskantaten som ved tiltredingsgudstenesta altså berre blei musisert i utdrag. Songarane er alle gode, sjølv om sopranen og alten somme gonger bommar litt på intonasjonen. Best er utan tvil bassen Klaus Mertens, som trass i at han byrjar å dra på åra, framleis er ein av dei beste innan sitt stemmefag.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.