Teater
Lagnader i ei aidstid
Sterkt og velspelt teater om livet på grensa mot døden.
Gaute Adela Aastorp Cudjoe som pleiaren og Sverre Breivik som Prior.
Foto: Den Nationale Scene
Engler i Amerika er eit mektig stykke som sjølv i sterkt nedkorta versjon grip tak i deg og tvingar deg til å sjå ein røyndom som for knappe førti år sidan var ei gåte, og som bidrog til å auke dei alt sterke fordommane mot homofile. I Morten Borgersens stramme regi (ja, drygt fire timar medrekna pause er absolutt ikkje meir enn det må vere) stig eit New York i Ronald Reagans tid anno 1985–1986 fram med berarar av den unemnelege aidssjukdommen, og somme av dei friske som også blir råka – fordi dei elskar.
I sentrum for handlinga står to svært ulike par: den aidssjuke Prior Walter (Sverre Breivik) og kjærasten hans, jødiske Louis (Kristian Berg Jåtten), som ikkje orkar presset og forlèt Prior. Og så mormonarekteparet Joe og Harper Pitt (Kristoffer Sagmo Aalberg og Kamilla Grønli Hartvig). Ho er eit pillevrak, han vil ikkje innsjå at han er homofil, men oppsøkjer etter kvart homsemiljøet og gir seg over til legninga si. Etter kvart blir desse personane i nokon grad vovne inn i kvarandre.
Ein sann satan
På utsida, men sentralt nok, finn vi den kyniske advokaten Roy Cohn (Per Egil Aske), ein sann satan, sann også i den meining at han er ein historisk person som var rådgivar for kommunistjegeren Joseph McCarthy på 1950-talet og langt seinare for Donald Trump. Han er homse og har aids, men nektar for begge delar.
Og så har vi gjengangaren Ethel Rosenberg, som den ekte Cohn fekk dømd til døden for spionasje kort etter krigen, og som her kjem tilbake og minner den politiske edderkoppen på misgjerningane hans. I dette spelet om sjukdom og død, seksualitet, religion og politikk, blandar også ein engel (Reny M.G. Folgerø) seg inn. Ho kjem for å få Prior til å skjøne at han er ein profet og har eit viktig oppdrag.
I Milja Salovaaras stilreine, nakne scenografi, nesten steril om det ikkje var for flengja i veggen som engelen kjem og forsvinn gjennom, speler desse lagnadene seg ut, også med uventa innslag av dans og song (som vi kunne klart oss utan). Opninga kan verke kaotisk, men gradvis fell bitane på plass, og framsyninga vinn energi. Røyndom og hallusinasjon blir presenterte med same truverde og same «realisme». Ei historie som kunne vore dyster tvers igjennom, blir boren oppe av ein humanisme og element av kjærleik trass i alt, og ei gjensidig forståing på tvers av religion og kjønn som gjer at dette aldri får bli så svart som det kunne blitt. Sjølv på det mørkaste aner vi ei kjensle av fellesskap og omsorg – også med ei adresse til dagens miljøkamp.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
