JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

KunstMeldingar

Kunsten å aldri finna seg sjølv

Bleken viser oss 70 års utvikling hos seg sjølv og i kunsthistoria.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
«Figurer rundt et bord», 1965, 59x110 cm, Henie Onstad Kunstsenter.

«Figurer rundt et bord», 1965, 59x110 cm, Henie Onstad Kunstsenter.

«Figurer rundt et bord», 1965, 59x110 cm, Henie Onstad Kunstsenter.

«Figurer rundt et bord», 1965, 59x110 cm, Henie Onstad Kunstsenter.

5732
20181116
5732
20181116

Kunst

Retrospektiv utstilling:

HÅKON BLEKEN –
DO NOT GO GENTLE

Henie Onstad Kunstsenter 9.
november 2018 – 24. februar 2019

Trondheim kunstmuseum 23. mars – 1. september 2019

Henie Onstad Kunstsenter har lenge vore i ei flytsone med utstillingar der kvalitet og popularitet fell saman. Og dette kjem ikkje av at kunstsenteret lenge har vore utan konkurranse i Oslo-området, med stengt Museum for samtidskunst og Astrup Fearnley oppteken av merkelege påfunn. For ei stund sidan hadde Henie Onstad ei vellukka Astrup-utstilling, og for ikkje lenge sidan ei like vellukka Weidemann-utstilling. Og no er det nyss opna ei stor retrospektiv utstilling av måleria til Håkon Bleken, i samband med at han til neste år vert 90 år. Det vert nok ein ny publikumssuksess.

Liknar Picasso

Ikkje at Bleken manglar merksemd og anerkjenning. Etter at han nokså seint, i 1971, 42 år gamal, for alvor slo igjennom med nyskapande kolteikningar, ein serie kalla «Fragmenter av et diktatur», har han vore mykje feira og gjeve ordenar og mange utsmykkingsoppdrag. Det er kome ei mengd bøker om og med han. Heimesida hans ramsar opp 20 utsmykkingar, mange av dei store og i nasjonale bygningar, og 47 utstillingar over heile landet. Dessutan nokre få i utlandet. Men det siste trur eg han kan ta med ro: Før eller seinare vil òg andre land oppdaga han, slik Balke og Astrup i nyare tid har vorte gjenoppdaga i Storbritannia. Kvalitet vinn (heilt) til slutt. Foreløpig har han til og med vorte profet i sin eigen heimby, Trondhjem (som han seier), noko som ikkje hindrar, men snarare hjelper han til å svinga pisk over dei lokale politikarane og deira manglande forstand på kultur og miljø.

Som snart 90-åring liknar Bleken på eit av førebileta sine, Picasso, med å vera like produktiv i dag som tidlegare. Picasso var eit førebilete av di han vidareutvikla forma til Cézanne, (medan Matisse vidareutvikla fargane).

Det fine med denne utstillinga er at vi kan oppleve så mykje som 70 års kunstutvikling, ikkje berre hos Bleken sjølv, men i kunsthistoria. For Bleken har ikkje arbeidd i isolasjon, men med opne auge for nye impulsar, slik at han aldri har funne seg sjølv. Ingen god målar må slutta å leita etter seg sjølv. I dag seier han at han er ein post-postmodernist. Kva vert det neste?

Kronologisk og tematisk

Utstillinga på Henie Onstad er ordna kronologisk og tematisk. Som elev ved Kunstakademiet i Oslo vart Jean Heiberg læraren hans, noko som var ei ulukke, ifølgje Bleken sjølv. Det fekk han til å hamna i ei noko anemisk blindgate, noko 50-tals bileta vitnar om. Men frå 60-talet frigjer han seg gjennom ei nærast kubistisk organisering av biletflata der abstraksjon nesten heilt bryt med figurasjon. Eit høgdepunkt her er «Figurer rundt et bord».

Men frå 70-talet lar han røyndom invadere bileta sine, mellom anna ved å klistra avisutklipp på lerretet og måla over dei. Dessutan lar han litteratur blanda seg inn, både i illustrasjonar til bøker og i tolkingar av litterære verk, til dømes Doktor Faustus av Thomas Mann.

Av 70-talsbileta er det særleg portretta av foreldra, aldring og død, som gjer inntrykk. Noko han kjem attende til på 90-talet ettersom han byrja måla eiga aldring. Her er han tydeleg inspirert av den engelske målaren Francis Bacon. Han har òg undervegs vore inspirert av heftig ny-ekspresjonisme. Utover 2000-talet har han endeleg sleppt laus koloristen i seg. Plutseleg er det Matisse, og ikkje berre Picasso, som viser veg ut frå Cézanne, også for Bleken.

Innhald

Nokre av dei store bileta kan minna om Arne Ekeland, ein målar Bleken ope beundrar, og – som han seier – ikkje av di han er kommunist, men av di han er ein så god målar. Men skal eg koma med innvendingar, er det mogeleg å retta same kritikk mot nokre av Blekens bilete som av dei til Ekeland. Dei vil båe laga store lerret der mange element vert stilte opp ved sida av kvarandre. Men ofte er den formale komposisjonen så slåande at innhaldet likevel forsvinn. Til og med høgrefolk elskar Ekeland. Vi merkar det når vi kjem inn i utstillingssalane: at Blekens bilete er ein fest for auga, før vi finn ut kva dei skal handla om.

Dette vert mest problematisk når det gjeld serien med bileta som skal spegla 22. juli-hendinga, der Bleken refererer til Arnold Böcklins hovudverk «Dødens øy». Utan tittelen er det vanskeleg å finne attende til referansen. Det same gjeld dei 13 korsvegbileta som har vore brukte i ei katolsk kyrkje: Det er ikkje heilt lett å sjå innhaldet, samstundes som dei uansett er usedvanleg dekorative. Men kan hende er dei meint å skulle bremsa oss inn i langsam meditasjon?

Størst inntrykk gjer dei seks portretta av venen hans, den demente komponisten Arne Nordheim på sjukeheimen, i gradvis åndeleg oppløysing. Her er form og innhald heilt smelta saman. Eller i ferd med å oppløysast saman.

Til utstillinga er det laga ein flott katalog i kaffibordbokformat, med særs god biletkvalitet. Han vert innleia med at kunstnaren Lotte Konow Lund intervjuar eller samtalar med Bleken. Medan Øivind Storm Bjerke har skrive ein god og forståeleg fagartikkel som både gjev oversyn og forstand.

Forresten brukar den taleføre Bleken ikkje berre litteratur andre har skrive. Han har òg gjeve ut fleire bøker med eigne aforismar knytte til eigne bilete. Her er ein slik aforisme som passar for ein snart 90 år gamal målar: «Det nifse med livet er at dess lenger jeg lever, dess mindre selvtillit får jeg. Det skal bare et pust til før man knuses.»

Arild Pedersen

Arild Pedersen er professor emeritus ved Universitetet i Oslo og fast skribent i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Kunst

Retrospektiv utstilling:

HÅKON BLEKEN –
DO NOT GO GENTLE

Henie Onstad Kunstsenter 9.
november 2018 – 24. februar 2019

Trondheim kunstmuseum 23. mars – 1. september 2019

Henie Onstad Kunstsenter har lenge vore i ei flytsone med utstillingar der kvalitet og popularitet fell saman. Og dette kjem ikkje av at kunstsenteret lenge har vore utan konkurranse i Oslo-området, med stengt Museum for samtidskunst og Astrup Fearnley oppteken av merkelege påfunn. For ei stund sidan hadde Henie Onstad ei vellukka Astrup-utstilling, og for ikkje lenge sidan ei like vellukka Weidemann-utstilling. Og no er det nyss opna ei stor retrospektiv utstilling av måleria til Håkon Bleken, i samband med at han til neste år vert 90 år. Det vert nok ein ny publikumssuksess.

Liknar Picasso

Ikkje at Bleken manglar merksemd og anerkjenning. Etter at han nokså seint, i 1971, 42 år gamal, for alvor slo igjennom med nyskapande kolteikningar, ein serie kalla «Fragmenter av et diktatur», har han vore mykje feira og gjeve ordenar og mange utsmykkingsoppdrag. Det er kome ei mengd bøker om og med han. Heimesida hans ramsar opp 20 utsmykkingar, mange av dei store og i nasjonale bygningar, og 47 utstillingar over heile landet. Dessutan nokre få i utlandet. Men det siste trur eg han kan ta med ro: Før eller seinare vil òg andre land oppdaga han, slik Balke og Astrup i nyare tid har vorte gjenoppdaga i Storbritannia. Kvalitet vinn (heilt) til slutt. Foreløpig har han til og med vorte profet i sin eigen heimby, Trondhjem (som han seier), noko som ikkje hindrar, men snarare hjelper han til å svinga pisk over dei lokale politikarane og deira manglande forstand på kultur og miljø.

Som snart 90-åring liknar Bleken på eit av førebileta sine, Picasso, med å vera like produktiv i dag som tidlegare. Picasso var eit førebilete av di han vidareutvikla forma til Cézanne, (medan Matisse vidareutvikla fargane).

Det fine med denne utstillinga er at vi kan oppleve så mykje som 70 års kunstutvikling, ikkje berre hos Bleken sjølv, men i kunsthistoria. For Bleken har ikkje arbeidd i isolasjon, men med opne auge for nye impulsar, slik at han aldri har funne seg sjølv. Ingen god målar må slutta å leita etter seg sjølv. I dag seier han at han er ein post-postmodernist. Kva vert det neste?

Kronologisk og tematisk

Utstillinga på Henie Onstad er ordna kronologisk og tematisk. Som elev ved Kunstakademiet i Oslo vart Jean Heiberg læraren hans, noko som var ei ulukke, ifølgje Bleken sjølv. Det fekk han til å hamna i ei noko anemisk blindgate, noko 50-tals bileta vitnar om. Men frå 60-talet frigjer han seg gjennom ei nærast kubistisk organisering av biletflata der abstraksjon nesten heilt bryt med figurasjon. Eit høgdepunkt her er «Figurer rundt et bord».

Men frå 70-talet lar han røyndom invadere bileta sine, mellom anna ved å klistra avisutklipp på lerretet og måla over dei. Dessutan lar han litteratur blanda seg inn, både i illustrasjonar til bøker og i tolkingar av litterære verk, til dømes Doktor Faustus av Thomas Mann.

Av 70-talsbileta er det særleg portretta av foreldra, aldring og død, som gjer inntrykk. Noko han kjem attende til på 90-talet ettersom han byrja måla eiga aldring. Her er han tydeleg inspirert av den engelske målaren Francis Bacon. Han har òg undervegs vore inspirert av heftig ny-ekspresjonisme. Utover 2000-talet har han endeleg sleppt laus koloristen i seg. Plutseleg er det Matisse, og ikkje berre Picasso, som viser veg ut frå Cézanne, også for Bleken.

Innhald

Nokre av dei store bileta kan minna om Arne Ekeland, ein målar Bleken ope beundrar, og – som han seier – ikkje av di han er kommunist, men av di han er ein så god målar. Men skal eg koma med innvendingar, er det mogeleg å retta same kritikk mot nokre av Blekens bilete som av dei til Ekeland. Dei vil båe laga store lerret der mange element vert stilte opp ved sida av kvarandre. Men ofte er den formale komposisjonen så slåande at innhaldet likevel forsvinn. Til og med høgrefolk elskar Ekeland. Vi merkar det når vi kjem inn i utstillingssalane: at Blekens bilete er ein fest for auga, før vi finn ut kva dei skal handla om.

Dette vert mest problematisk når det gjeld serien med bileta som skal spegla 22. juli-hendinga, der Bleken refererer til Arnold Böcklins hovudverk «Dødens øy». Utan tittelen er det vanskeleg å finne attende til referansen. Det same gjeld dei 13 korsvegbileta som har vore brukte i ei katolsk kyrkje: Det er ikkje heilt lett å sjå innhaldet, samstundes som dei uansett er usedvanleg dekorative. Men kan hende er dei meint å skulle bremsa oss inn i langsam meditasjon?

Størst inntrykk gjer dei seks portretta av venen hans, den demente komponisten Arne Nordheim på sjukeheimen, i gradvis åndeleg oppløysing. Her er form og innhald heilt smelta saman. Eller i ferd med å oppløysast saman.

Til utstillinga er det laga ein flott katalog i kaffibordbokformat, med særs god biletkvalitet. Han vert innleia med at kunstnaren Lotte Konow Lund intervjuar eller samtalar med Bleken. Medan Øivind Storm Bjerke har skrive ein god og forståeleg fagartikkel som både gjev oversyn og forstand.

Forresten brukar den taleføre Bleken ikkje berre litteratur andre har skrive. Han har òg gjeve ut fleire bøker med eigne aforismar knytte til eigne bilete. Her er ein slik aforisme som passar for ein snart 90 år gamal målar: «Det nifse med livet er at dess lenger jeg lever, dess mindre selvtillit får jeg. Det skal bare et pust til før man knuses.»

Arild Pedersen

Arild Pedersen er professor emeritus ved Universitetet i Oslo og fast skribent i Dag og Tid.

Av 70-talsbileta er det særleg portretta av foreldra, aldring og død som gjer inntrykk.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Tid for realitetsorientering

Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis