I det menneskelege
Anne Helene Guddals enkelheit er svært overtydande.
Anne Helen Guddal debuterte med ei diktsamling i 2014 og har så langt skrive fem bøker.
Foto: Mathias Danbolt
Dikt
Anne Helene Guddal:
Min imaginære venn
Kolon Forlag 2019
Iblant maktar forfattarar å snu seg frå stilen dei har skrive i og presentere noko nytt og annleis. I diktboka Min imaginære venn av Anne Helene Guddal skjer det. Eller kanskje er det berre det at Guddal har skrive ei ekstra stramt tematisk diktbok.
I den første bolken møter lesarane enkle, ledige dikt frå Guddals hand, ein heil diktsuite der den usynlege fantasivenen, ein figur kjend frå barnelitteraturen, har ei motivisk hovudrolle. Men samstundes som stiltonen representerer noko nytt i desse dikta, er dei underliggjande temaa meir stabilt guddalske, noko ein finn spor av i dei andre bøkene, slik som einsemd, tap og død.
Ein annan tone
Som sagt er det liksom ein annan tone i Min imaginære venn, iblant syner dikta også ein humoristisk sjarm, når fantasivenen så å seie vert til eit sjølvstendig vesen, med eige liv og ein eigen vilje som trassar opphavsmannen: «Jeg kan ikke tvinge min nye imaginære venn/ til å bli hos meg/ selv om jeg har skapt ham.»
Dette er ei diktbok med to andlet, minst. Eit av dei meir uhyggelege og upersonlege kjem fram når fantasivenen forsvinn: «og når jeg åpner øynene/ for å se om han likevel er i rommet/ stirrer bare mørket tilbake/ ikke hans mørke/ ikke mitt». Der ein i første bolken av dikt kan trekkje på smilebandet over den eigenrådige usynlege venen, er det som om fantasien, draumen og førestillingane i den andre bolken, der den usynlege venen er borte, blir for reelle, og difor nærmast marerittliknande. Eller kan hende er det grensa mellom røynd og draum som er for rigid. Ja, det er forresten ikkje lett å seie, dikta i bolk nummer to er meir slik me kjenner Guddal, med liner som dette: «Hun som lærte meg at fuglene/ ikke er til å stole på/ har kanskje selv blitt til en fugl».
Perspektiv
Diktboka til Guddal har eit større perspektiv. Det handlar om litteratur, om dikting, om noko særeige for mennesket: evna til å førestille seg, drøyme, fantasere. I forlenginga av dette ligg den urgamle trongen til å tolke omverda – forstå og gjere den skræmande og vilkårlege naturen menneskeleg – for å kunne overleve. Med ei stram tematisk ramme har Anne Helene Guddal med denne boka i all enkelheit laga stor kunst.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Dikt
Anne Helene Guddal:
Min imaginære venn
Kolon Forlag 2019
Iblant maktar forfattarar å snu seg frå stilen dei har skrive i og presentere noko nytt og annleis. I diktboka Min imaginære venn av Anne Helene Guddal skjer det. Eller kanskje er det berre det at Guddal har skrive ei ekstra stramt tematisk diktbok.
I den første bolken møter lesarane enkle, ledige dikt frå Guddals hand, ein heil diktsuite der den usynlege fantasivenen, ein figur kjend frå barnelitteraturen, har ei motivisk hovudrolle. Men samstundes som stiltonen representerer noko nytt i desse dikta, er dei underliggjande temaa meir stabilt guddalske, noko ein finn spor av i dei andre bøkene, slik som einsemd, tap og død.
Ein annan tone
Som sagt er det liksom ein annan tone i Min imaginære venn, iblant syner dikta også ein humoristisk sjarm, når fantasivenen så å seie vert til eit sjølvstendig vesen, med eige liv og ein eigen vilje som trassar opphavsmannen: «Jeg kan ikke tvinge min nye imaginære venn/ til å bli hos meg/ selv om jeg har skapt ham.»
Dette er ei diktbok med to andlet, minst. Eit av dei meir uhyggelege og upersonlege kjem fram når fantasivenen forsvinn: «og når jeg åpner øynene/ for å se om han likevel er i rommet/ stirrer bare mørket tilbake/ ikke hans mørke/ ikke mitt». Der ein i første bolken av dikt kan trekkje på smilebandet over den eigenrådige usynlege venen, er det som om fantasien, draumen og førestillingane i den andre bolken, der den usynlege venen er borte, blir for reelle, og difor nærmast marerittliknande. Eller kan hende er det grensa mellom røynd og draum som er for rigid. Ja, det er forresten ikkje lett å seie, dikta i bolk nummer to er meir slik me kjenner Guddal, med liner som dette: «Hun som lærte meg at fuglene/ ikke er til å stole på/ har kanskje selv blitt til en fugl».
Perspektiv
Diktboka til Guddal har eit større perspektiv. Det handlar om litteratur, om dikting, om noko særeige for mennesket: evna til å førestille seg, drøyme, fantasere. I forlenginga av dette ligg den urgamle trongen til å tolke omverda – forstå og gjere den skræmande og vilkårlege naturen menneskeleg – for å kunne overleve. Med ei stram tematisk ramme har Anne Helene Guddal med denne boka i all enkelheit laga stor kunst.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Det handlar om noko særeige for mennesket: evna til å førestille seg.
Fleire artiklar
Palestinarar på veg ut av Rafah måndag, etter at Israel varsla nye åtak i byen lengst sørvest i Gaza.
Foto: Ramadan Abed / Reuters / NTB
Den raude streken i Rafah
Kanskje skal sluttspelet i Gaza-krigen stå i Rafah. Det blir neppe kort.
Titusenvis av menneske har samla seg framfor parlamentet i Tbilisi dei siste vekene, i protest mot det dei kallar «den russiske lova».
Foto: Ida Lødemel Tvedt
Krossveg i den georgiske draumen
TBILISI: Demonstrasjonane i Georgia kjem til å eskalere fram mot 17. mai.
Mange meiner at det er no landet tek vegvalet mellom Russland og Vesten.
Utvalsleiar Line Eldring leverer NOU-rapporten om EØS-avtalen til utanriksminister Espen Barth Eide (Ap).
Foto: Terje Pedersen / NTB
Kva er alternativet til EØS-medlemskap?
Anna Kleiva er forfattar og omsetjar.
Foto: Privat
Anna Kleiva er ny diktskribent i Dag og Tid
«Eg ser fram til å arbeida meir med einskilde dikt frå ulike forfattarar.»
Foto: Hatem Khaled / NTB
Krasnik og eg
Dei som følger debatten, kan sjå to ulike haldningar til Israel og Palestina utfalde seg.
Papiravisa