Dokumentarfilm

Regi: Kristen Lovell og Zackary Drucker

The Stroll

Med: Kristen Lovell, Claudia, Egyptt og andre tidlegare
prostituerte transkvinner
HBO Max frå 21. juni

New Yorks gamle kjøtdistribusjonskvartal, Meatpacking District, er noko av det hippaste og dyraste du kan finna i dag. Heilt fram til utpå 2000-talet var dette eit lurvete strøk, og særleg på 14th Street, som dei kalla the stroll («spaserturen»), samla transkvinner seg og tilbydde seksuelle tenester.

Ikkje berre sørgeleg

I 2007 følgde eit filmteam Kristen Lovell i det som blei dokumentarfilmen Queer street. Fascinert over filmmediet bestemte Lovell seg for å læra seg meir, og 15 år seinare debuterer ho med ei ganske unik oppsummering av livet som transkvinne – om seg sjølv og venene, sexarbeidarane som overlevde.

Og overleving er stikkordet, for desse (for det meste ikkje-kvite) jentene får ikkje mange sjansane til å leva som jenter, og når dei i ung alder enten må flytta heimanfrå eller undertrykka kjønnsuttrykket sitt, er det ikkje slik at arbeidsmarknaden er der og tek imot dei med opne, forståingsfulle armar.

Når ein ser at transpersonar er overrepresenterte i sexbransjen, kan ein sjølv legga saman at overgrep og annan kriminalitet vil ramma desse hardare enn om dei hadde vorte gjevne meir stovereine jobbar. Så langt eit sørgeleg kapittel, men det er akkurat her Kristen Lovell snur The Stroll til noko langt meir enn ei sørgebok.

Blikk fram og tilbake

Lovell har sjølv stått side ved side med intervjuobjekta sine nedover 14th Street i New York. Ingenting er tabu, ingenting vert skjønnmåla, men det er fullt ut også ein mimrefest der gode minne blir henta fram og skratta (og gråte) av. Arkivmaterialet, særleg i form av fotografi frå gata på 1980- og 90-talet, gjev liv til historiene, og både tida og stilen får dei unekteleg til å sjå amazing ut.

Men når eit klipp frå 1992 av sjølvaste RuPaul (superkjendisen frå TV-programmet RuPauls Drag Race) dukkar opp, der han går leande rundt og nærast bagatelliserer livet på gata, så er det ein påminnar om kor harde kår desse menneska har levd under. Og her kjem dokumentarfilmen elegant inn på politikk og samfunnsstruktur, som borgarmeister Rudy Giulianis opprydding og harde politiaksjonar, og seinare gentrifiseringsstrategiar som gjer livet lettare for naboar og turistar som meg, men til kva pris for dei som faktisk tente til livets opphald her?

Også homorørsla får passet påskrive – kor var dei når transkvinnene opplagt systematisk vart diskriminerte på verste vis? Me er mange som kjem til å føla oss trefte her. Som med mykje anna i verda går det heldigvis framover, og for å få litt fortgang kan me godt ta ope imot desse vitnesbyrda og kjenna litt audmjukt på den uretten som ikkje rammar oss sjølve.   

Brit Aksnes

Brit Aksnes er skribent, programskapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.