Drama

Regi: Jessica Hausner

Club Zero

Med: Mia Wasikowska, Luke Barker, Ksenia Devriendt, Florence Baker
kinofilm

Det er duka for eit nytt fag for utvalde elevar på ein rikmannsskule – «medvite kosthald». Inn for å undervisa kjem frøken Novak (Wasikowska). Nokre av elevane skil seg fort ut som særleg engasjerte, for ikkje å seia fullstendig opne for å dumpa både mat og familie for den store saka. For å seia det kort: det er noko djupt usunt over den kjernesunne frøken Novak og kjerneverdiane.

Blodklubb

Club Zero har element frå alt eg synest er skammeleg underhaldande i sannkrimsjangeren: lettpåverkelege folk som vert dregne inn i kultliknande miljø der maktovergrep er dømde til å skje. I starten føler eg meg treft av satiren (særleg etter sommaren og med grillkiloa som skal av) – dei unge menneska som listar opp kvifor dei vil ha eit meir medvite kosthald: klimakampen, dyrevelferd, konsumerisme, ta vare på kroppen.

«Eg trur eg må seia eg likar ideane til filmane hennar betre enn eg likar sjølve filmane.»

Det er unekteleg noko hakkande gale med kosthaldet i den vestlege verda, så noko må gjerast. Men når den utolelege bortskjemde Elise kjeftar på faren som har laga grønsaklasagne for å gjera dottera til lags, og ho seier «veganisme er så ute», er det fort eit stikk til dei unge sitt strevsame jag etter nye trendar. Harselering med biohacking (å stagga aldring) og autofagi (sjølvnedbryting av celler) er treffande, særleg sidan desse ungdommane knapt har ei rynke eller eit gram overfløding feitt på kroppen.  

U-kul hjelp

Motstanden kjem i hovudsak frå bekymra foreldre og eit par av dei mest sjølvtenkande elevane. Ikkje-rike Ben innrømmer at han berre er med for å få nok poeng til å få stipend, men som ein likar å seia i sannkrimsamanheng: Vil han drikka Kool-Aid-en til slutt?

Referansen, for dei som måtte lura, er til det tragiske massesjølvmordet i 1978 under leiing av klin kokos-sektleiar Jim Jones, der meir enn 900 medlemmer drakk forgifta saft og døydde. Og det er noko pikant med å sjå folk lata seg hjernevaska, nesten ulovleg, og som eg nemnde innleiingsvis: skammeleg i ordets rette forstand. Men nokon sannkrim er dette altså på ingen måte, og det kjennest også totalt som ein spelete spelefilm, om det går an å seia.

Tablå og tagul

Realisme er ikkje poenget, noko regissør Jessica Hausner heller aldri legg vekt på. Men at ho har ein tematisk gjengangar, er tydeleg – Mirakelet i Lourdes (2009) handlar om sjuke som trur dei kan bli lækte av ei pilegrimsferd, og Little Joe (2019) om at ei plante tek over tankane til folk. Som i dei nemnde filmane og i hennar nyaste: Hausner er særs glad i sterke fargar, gjerne monokrom palett, einsfarga klesplagg, vegger, mat. Det gjev det eit tablåaktig inntrykk som kan minna om filmane til Ulrich Seidl, ein annan austerrikar som «tilfeldigvis» også er inne på produsentsida.

Eg trur eg må seia eg likar ideane til filmane hennar betre enn eg likar sjølve filmane. Utgangspunkta er enormt sprø scenario som ho klarar å gjera til relativt lite spennande endeprodukt. Og det eg tenkjer er satire, går fort over til berre sprøtt, så då var det kanskje ikkje meint som satire likevel.

Eg trur unge som vaksne kan falla for retorikken i bodskapen til frøken Nowak, passeleg intenst eksentrisk spelt av Mia Wasikowska, utan at eg føler Club Zero er meint som noko bidrag til debatten om verken eteforstyrring, kosthald eller faren for karismatiske førebilete.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er skribent, program­skapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.