Storslege smålåte
Blod er kanskje tjukkare enn vatn, men det hjelper lite når du tørstar etter omsorg.
Den stille jenta Cáit er eit av mange forsømde born i Irland i 1980-åra. Ho er heldig å kome til eit hyggjeleg, barnlaust ektepar på den irske landsbygda.
Foto: Selmer Media
Drama
Regi: Colm Bearéad
The Quiet Girl (orig. tittel: An Cailín Ciúin)
Med: Catherine Clinch, Carrie Crowley, Andrew Bennett, Michael Patric
Kinofilm
Irland, 1981: Familien til Cáit (Clinch) slit, og då mor skal ha endå eit barn, blir Cáit send til ei eldre kusine og mannen hennar. Cáit får merksemd og omtanke hjå Eibhlín (Crowley) og Seán (Bennett) Kinsellah heilt frå starten – eit nytt konsept for den stillfarne jenta. Eit mørke finst likevel også i dei lyse, store romma på den vakre garden.
Omtanken
Cheddar, raudbeter og rabarbra, store, raslande lauvtre – bonderomantikken utjamnar ein del av ubehaget som ligg i starten på The Quiet Girl, men utan å ta brodden av. «Her i huset finst ikkje skam», seier Eibhlín mildt og bestemt, mens ho ser Cáit inn i auga. Cáit har spurt om det at dei skal ned til brønnen, skal vera ein løyndom. Eit hint om at i hennar hus held du kjeft om det du ser. Der er det far som bestemmer, og far gjer som han vil, når han vil. Mor føder ungar og får ikkje til å gjera sitt beste eingong.
På Kinsellah-garden treng ikkje Cáit springa vekk for å gøyma seg, ikkje eingong når ho har væta senga si om natta. «Skulle du sett, desse gamle madrassane – dei græt», seier Eibhlín. Det er desse enkle, omsorgsfulle hendingane som gjer at eg blir som ein gamal madrass sjølv.
Språkfryd
I tillegg til å vera ein aldeles nydeleg film kan språknerdar fryda seg – ein film der størsteparten av skodespelarane snakkar flytande irsk-gælisk! Så snakkar også 1,8 millionar dette språket, så vedunderleg annleis enn engelsk trass i massiv påverknad utanfrå.
At dei snakkar irsk og engelsk om ein annan, er naturleg for alle, då langt frå alle kan irsk. Ikkje at eg skjønar eit kløyva ord, men for meg framstår dialogen flytande og ikkje tilgjord. Så plukka også debutant Catherine Clinch med seg prøvespelingsannonsen frå irskklassen sin, så regissør Colm Bearéad har klart vektlagt dette med språket. Heldigvis.
Øm og fin
Filmen er basert på Claire Keegans Foster frå 2010 (romanen kom på norsk i 2022 med tittelen Tre lys, omsett av Merete Alfsen). Eg kan av kommersielle grunnar skjøna kvifor filmen har fått den generiske tittelen The Quiet Girl, eller An Cailín Ciúin på irsk. Det er likevel noko både slåande usentimentalt og fasettert i det enkle ordet foster, på same tid som han i klare ordelag seier kva som i praksis blir snakka om: Burde den typen omsorgssvikt som Cáit og syskena blir utsette for, få passera utan innblanding utanfrå?
Sett med slike auge blir temaet i filmen straks meir ømfintleg og alvorleg. Det ligg likevel ikkje ei fordømmande moralisering over foreldra til Cáit, av og til rår ein ikkje over sitt eige tilvære, og sjølv når ein gjer det, kan det gå gale. Det største trugsmålet for omsorg er kanskje det å vere stolt, at ein ikkje vil innsjå at ein kjem til kort. The Quiet Girl er langt frå stillferdig i sin sterke bodskap.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er skribent, programskapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Drama
Regi: Colm Bearéad
The Quiet Girl (orig. tittel: An Cailín Ciúin)
Med: Catherine Clinch, Carrie Crowley, Andrew Bennett, Michael Patric
Kinofilm
Irland, 1981: Familien til Cáit (Clinch) slit, og då mor skal ha endå eit barn, blir Cáit send til ei eldre kusine og mannen hennar. Cáit får merksemd og omtanke hjå Eibhlín (Crowley) og Seán (Bennett) Kinsellah heilt frå starten – eit nytt konsept for den stillfarne jenta. Eit mørke finst likevel også i dei lyse, store romma på den vakre garden.
Omtanken
Cheddar, raudbeter og rabarbra, store, raslande lauvtre – bonderomantikken utjamnar ein del av ubehaget som ligg i starten på The Quiet Girl, men utan å ta brodden av. «Her i huset finst ikkje skam», seier Eibhlín mildt og bestemt, mens ho ser Cáit inn i auga. Cáit har spurt om det at dei skal ned til brønnen, skal vera ein løyndom. Eit hint om at i hennar hus held du kjeft om det du ser. Der er det far som bestemmer, og far gjer som han vil, når han vil. Mor føder ungar og får ikkje til å gjera sitt beste eingong.
På Kinsellah-garden treng ikkje Cáit springa vekk for å gøyma seg, ikkje eingong når ho har væta senga si om natta. «Skulle du sett, desse gamle madrassane – dei græt», seier Eibhlín. Det er desse enkle, omsorgsfulle hendingane som gjer at eg blir som ein gamal madrass sjølv.
Språkfryd
I tillegg til å vera ein aldeles nydeleg film kan språknerdar fryda seg – ein film der størsteparten av skodespelarane snakkar flytande irsk-gælisk! Så snakkar også 1,8 millionar dette språket, så vedunderleg annleis enn engelsk trass i massiv påverknad utanfrå.
At dei snakkar irsk og engelsk om ein annan, er naturleg for alle, då langt frå alle kan irsk. Ikkje at eg skjønar eit kløyva ord, men for meg framstår dialogen flytande og ikkje tilgjord. Så plukka også debutant Catherine Clinch med seg prøvespelingsannonsen frå irskklassen sin, så regissør Colm Bearéad har klart vektlagt dette med språket. Heldigvis.
Øm og fin
Filmen er basert på Claire Keegans Foster frå 2010 (romanen kom på norsk i 2022 med tittelen Tre lys, omsett av Merete Alfsen). Eg kan av kommersielle grunnar skjøna kvifor filmen har fått den generiske tittelen The Quiet Girl, eller An Cailín Ciúin på irsk. Det er likevel noko både slåande usentimentalt og fasettert i det enkle ordet foster, på same tid som han i klare ordelag seier kva som i praksis blir snakka om: Burde den typen omsorgssvikt som Cáit og syskena blir utsette for, få passera utan innblanding utanfrå?
Sett med slike auge blir temaet i filmen straks meir ømfintleg og alvorleg. Det ligg likevel ikkje ei fordømmande moralisering over foreldra til Cáit, av og til rår ein ikkje over sitt eige tilvære, og sjølv når ein gjer det, kan det gå gale. Det største trugsmålet for omsorg er kanskje det å vere stolt, at ein ikkje vil innsjå at ein kjem til kort. The Quiet Girl er langt frå stillferdig i sin sterke bodskap.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er skribent, programskapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.
President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.
Foto: Evan Vucci / AP / NTB
Harris blir heimsøkt av inflasjonen
Kanskje vart presidentvalet i USA 2024 avgjort ved bensinpumpene og i matbutikkane.
Noreg er på tredjeplass i kokainbruk i Europa.
Foto: Beate Oma Dahle / NTB
– Meiningslaust å straffe sjuke
Ronny Rene Raveen, tidlegare politimann og rusmisbrukar, vil ha avkriminalisering av rusmisbrukarar og unge opp til 25 år.
«Moren» utanfor Munchmuseet.
Foto: Heiko Junge / NTB
«Kva slags motiv hadde Emin for å støype ein salbar skulptur i bronse i tre utgåver under konkurransen?»
Hans Rotmo var ein flåkjefta rabulist og provokatør, skriv Audun Skjervøy.
Hans Rotmo (1948–2024)
«Det er eit før og eit etter Vømmøl Spellmannslag.»