Dokumentar

Regi: Nicolas Philibert

Adamant – Hjerterom på Seinen (Orig. tittel: Sur l’Adamant)

Med: pasientar og pleiarar på Adamant
Kinofilm

Ankra opp på Seinen i Paris ligg husbåten «Adamant», eit senter oppretta av det psykiatriske sjukehuset Saint Maurice som eit prosjekt sidan 2010. Her kjem pasientar innom og slår av ein prat, spelar musikk, driv med kunstmåling eller hjelper litt til i kafeen. Og alle har ei eiga historie og eit liv, på sida av sjukdomen sin. Eller kanskje saman med sjukdomen?

Lege og pasient

Den norske undertittelen er jo heilt gyseleg – Hjerterom på Seinen høyrest ut som ein film eg ikkje har lyst å sjå, så platt og klissete og overkommunisert som det kan bli. På andre sida – her er jo verkeleg hjarterom, men i motsetning til ein frivilligsentral som tek imot dei svake i samfunnet, så er dette eit tiltak finansiert av eit stort sjukehus med betalte sjukepleiarar og psykiatrar tilsette på båten.

Det er eigentleg frigjerande å høyra ordet pasient brukt her, ikkje den av og til krampaktige omdefineringa som New Public Management har ført med seg. Pasientane sjølve er også svært klare på kva dei er og kva dei har å stri med, dette blir ikkje skyvd til sides eller forsøkt pakka inn.

Berøringsangst kjem ein ikkje langt med på «Adamant». No viser ikkje filmen utagerande situasjonar eg vil tru kan oppstå på ein psykiatrisk institusjon der ein ikkje skil mellom folk med ulike diagnosar, og kva medisinar ein tek (eller ikkje tek), men han er heller ikkje noko glansbilete. Heldigvis. Og så er det sjeldan ein får eit så klart bilete av kor viktig tannhelse er.

Folk er menneske

«Alle er som skodespelarar, dei berre veit det ikkje.» Eg må jo le litt av kor ufatteleg velformulerte mange av pasientane er. Så er dei også franske og utvilsamt av den kulturelle typen som ramsar opp forfattarar, regissørar og musikarar som om dei aldri hadde gjort anna enn å sitera Rimbaud. Eller Jim Morrison! Det at han døydde i Paris, verkar som ei utømmeleg kjelde for eit av intervjuobjekta.

Adamant – Hjerterom på Seinen glir fint frå møtesituasjonar over til nye menneske, som er det som gjer at filmen har uventa bra framdrift til å vera av den dvelande typen dokumentar. Filmen kunne vore ein veldig lang reportasje i programmet Sosialkanalen som gjekk på NRK på åtti- og nittitalet, så at han får kinooppsetjing, er både fabelaktig og nær uforståeleg.

At dokumentarfilmen vann Gullbjørnen på Berlinalen (ein av verdas viktigaste filmfestivalar), talar sjølvsagt sitt, så det hadde vore topp om folk følte for å oppsøka kinomørket for denne finfine filmen. Ein skulle vel helst hatt ein «Adamant» i alle byar, også her til lands.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er skribent, program­skapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.