Drama

Regi: Mia Hansen-Løve

En vakker morgen (Orig. tittel: Un beau matin)

Med: Léa Seydoux, Melvil Poupaud, Pascal Greggory
Kinofilm

Kvardagen til Sandra (Seydoux) går med til tolkejobbing, å henta dottera på skulen og å sjå til far sin (Greggory), som ikkje lenger klarar seg sjølv. Eit tilfeldig møte med venen til den avdøde mannen hennar, Clement (Poupaud), fører til både komplikasjonar og sårt tiltrengt avsporing i livet hennar.

Amour

Eg hadde nær sagt at viss du likar franske drama om livet, døden og kjærleiken, kjem du til å elska En vakker morgen. Det blir likevel litt lettvint, då hovudvekta eigentleg ikkje kviler på nokre av desse tre stikkorda, men på å overleva, og til kva pris. Med andre ord føyer En vakker morgen seg inn i rekka av filmar dei siste åra som handlar om alderdom.

Dei to fyrste eg kjem på, er nettopp fransktalande, med Amour (2012) og Oss to (2019). Felles for desse og En vakker morgen er at dei ikkje pyntar på realitetane, sjølv om ingen av dei høver inn i kategorien sosialrealisme. Det som skil sistnemnde frå dei andre, er at regissør og manusforfattar Mia Hansen-Løve (fransk, trass namnet) trekkjer inn alle generasjonar og korleis dei vert påverka, og at den eine hovudrolla er mor, dotter og elskarinne Sandra, ei kvinne som må sjå både oppover og nedover i tid. Den andre hovudrolla er helsevesenet, og den rolla må tolkast på nytt og på nytt til nokon vaknar og verkeleg tek tak i utfordringane med alderdom.

La vie

Ein kan få kjensla av at Hansen-Løve, som sjølv er midt i livet, kan ha støytt på nokre av situasjonane skildra i hennar til dags dato sterkaste film, etter mitt syn. No treng ikkje alt ein filmskapar tek i, vera sjølvopplevd, men då er ho steike god på å få fram spagaten mange står i for å tekkast alle.

Samstundes er filmen verkeleg ei klar oppmoding om å leva livet mens ein kan, at levd liv ikkje betyr at ein lever vidare på minna uansett kor rikt det levde livet var. I ei kort, men sterk scene besøkjer ho ei gamal dame som fortel at det siste ho ynskjer, er medynk, same kor rart, uvant og nedverdigande ho føler det er å vera utandørs i rullestol. Måtte me alle ha evne til å sjå alle som menneske, uansett alder og funksjonsevner!

La vie del 2

Og måtte me aldri utvida det private tilbodet som gjer at ein enten må ruinera seg for å få ein verdig siste heim eller ta til takke med eit nedprioritert offentleg tilbod, der ingen vil senda sine kjære gamle fordi ingen vil jobba der. Om det var tilsikta eller ei, Mia Hansen-Løve kunne ikkje ha vore tydelegare i bodskapen sin akkurat i denne saka.

Også ei anna sak kjem klart fram: «Lat oss nyta dei siste åra saman», oppmodar Clement. Eg ville kanskje lagt til «ikkje gidd å ha ein gift elskar», for denne nytinga som Sandra får med Clement, er ikkje fredfull og framtidsretta. Så er kanskje denne emosjonelle utforkøyringa å føretrekka framfor eit monotont tilvære der alt dreiar seg om dottera og faren.

Ein grunnleggjande melankoli ligg stadig under i filmen, utan at den verkar deprimerande. Anna enn med tanke på å bli gamal og sjuk, då. Alderdom og død er ikkje ein spøk, det er berre å elska og leva i veg mens ein kan.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er skribent, programskapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.