Drama

Regi: Craig Gillespie

Dumb Money

Med: Paul Dano, Seth Rogen, America Ferrera
Kinofilm

Omtrent parallelt med covid-19-pandemien skjer noko spektakulært på børsen i USA: Den nær konkursråka spelbutikkjeda GameStop får plutseleg ein haug med småkjøparar av aksjar, slik at storkaksane som har spekulert i å kjøpa opp såkalla short-aksjar, ser ut til å tapa alt. Frontfiguren for dette rare opprøret er Keith Gill (Dano) som styrer YouTube-kanalen sin frå kjellaren i huset han deler med kona og babyen. Børsen er ikkje førebudd på at spelet blir skipla av ein mann som kallar seg Roaring Kitty. Og eit spel er det utvilsamt.

Kittytalisme

Kunne timinga vore betre for denne filmen her til lands? Ektemennene til ministrane driv rundt som einmannskittiar med potane på datamaskina og gjer at dei fleste lyt spørja seg: Kva er greia med aksjehandel? Eg skal på ingen måte seia eg har god peiling. Sjeldan har eg følt meg så dum og uinformert som då eg såg The Big Short (2015) her om dagen. Når du googlar filmtittel pluss «what is the meaning of...», veit du at du ikkje har skjønt så mykje.

Etter Dumb Money føler eg meg mindre dum, men aksjar er ikkje for folk flest, uansett kor mykje filmen prøver å framstilla det som om framtidas demokratiseringskamp ligg på børsen. Kapitalisme i USA fortonar seg noko annleis enn her heime, og Bibelen står også sterkare, noko som kan forklara at alle vil bli rike. Dei audmjuke skal arva jorda, og berre dei er fattige i ånda, så får dei jaggu himmelriket med på kjøpet.

99 prosent

Likevel er det opplagt ei bibelsk samanlikning som gjer seg best i Dumb Money: David og Goliat. Og slike forteljingar er jo ofte god underhaldning der me veit kven me skal halda med. Ikkje eingong Goliat ville heia på Goliat hadde han sett filmen om seg sjølv. Hovud-David i filmen er verkeleg Keith Gill, alias Roaring Kitty alias Deep Fucking Value, mens dei andre Davidane, som Marcos som jobbar i ein GameStop-butikk, og Jennifer som er sjukepleiar (Ferrera), er oppdikta personar.

Goliat nummer éin er hedgefondrikingen Gabe Plotkin (Rogen), og det er ein fin tvist å ha med ein slemming som er vanskeleg å mislika. Dei kunne lett teke inn ein av skodespelarane frå Succession for å verkeleg understreka kynismen til desse som tilhøyrer 1 prosent-samfunnet. Og nettopp dette ekkoet frå Occupy Wall Street-rørsla som oppstod i 2011, er interessant og får meg til å tenkja: Er det nokon som tenkjer at løysinga på å få ned ulikskapane i samfunnet er at alle blir aksjespekulantar?

Spekulativært

Det er ikkje dette Dumb Money har lyst til at det skal handla om, trur eg, sjølv om den brølande katten Keith Gill til slutt fekk fleire titals millionar dollar ut av spelet sitt. Dette skal handla om at slemmingane ikkje skal få alt, at det finst ekte korrupsjon på børsen, og akkurat den moralen er jo lett å kjøpa.

Så viss du nøyer deg med å verta underhalden av artige, likandes Reddit-nerdar som tek hemn ved å tena seg rike til slutt, så køyr på. Det er jo det alle eventyr handlar om. Og regissør Craig Gillespie er god til å fortelja nesten-sanne historier som I, Tonya (2017) eller Pam & Tommy (2022).

Eg har det kanskje berre i ryggmergen å reagera negativt når aksjespekulering blir hypa til eit våpen i klassekampen. Pluss at på mange måtar er spekulering så til forveksling likt spelegalskap, i mine enkle auge, at viss dette skal vera redninga for å minska ulikskapsgapen, så Gud hjelpe oss alle, både audmjuke, fattige og steinrike.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er skribent, program­skapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.