Drama

Regi: Mario Martone

Nostalgia

Med: Pierfrancesco Favino, Francesco Di Leva, Tommaso Ragno
Kinofilm

Etter førti år i Nord-Afrika vender Felice (Favino) tilbake til barndomsriket sitt, Napoli, der han pleidde rasa rundt på motorsykkel med bestekompisen Oreste (Ragno). Han føler alt er heilt likt, men er det no eigentleg det?

Bydelen han forlét som ungdom, er totalt under støvelen til Camorra-mafiaen, men presten don Luigi (Di Leva) prøver å stå imot.

Mafiabrør

Mafiafilmar gjev meg høge skuldrer. Det kan liksom ikkje enda godt. All organisert kriminalitet er basert på frykt, makt og nåde der skruppellause individ tek seg av saka, og sjølv om særleg amerikanske mafiafilmar elskar å glorifisera med kjøtbollar, storfamilie og romantisk brorskap, så er det ingenting gloriøst med den ekte mafiaen. Verkeleg ikkje.

Forfattar og journalist Ermanno Rea er frå Napoli og prøver på ingen måte å kasta noko glans over Camorraen, som har regjert byen i eit par hundreår, og som har hardna betrakteleg til med narkohandel sidan åttitalet. Omtrent denne opptakten blir glimrande skildra i Nostalgia, med tilbakeblikk der Felice og Oreste, ragazzi, freser rundt i Napoli, kongar på haugen, med heile framtida liggande der, utan tanke for at det faktisk skulle koma til å handla om å bli den ekte kongen på haugen.

Bismillah

Filmen er nostalgisk, der held tittelen det han lovar. Og kanskje me treng nostalgi for å verdsetta det me har i dag. Men nostalgi kan også vera eit slør, eit filter som løyner grums som har best av å ligga på botnen utan å verta kvervla opp.

Felice har nærast fått ny identitet, byen hans er Kairo, kona er egyptisk, Allah er stor, og italiensken er stotrande etter alle desse åra utanlands. Men likevel: «Dette er landet mitt», seier han på arabisk. Napoli er ein metropol, ein smeltedigel av nasjonalitetar, nabolaget La Sanità samansett av familiar med lange linjer tilbake og familiar som akkurat kom av båten, og alle har til felles at dei må jobba – for mafiaen.

Viss ikkje don Luigi klarar få ungdomane til å samlast, er det ikkje mange alternativ for dei i eit Italia som slit med fattigdom og «alt var betre før»-mentalitet. Felice veit så godt som nokon kva ein slik oppvekst medfører.

Tangerine Dream

Nostalgia er ein nydeleg film, Felice er nydeleg, Napoli er nydeleg, musikken er nydeleg, og alt det vakre understrekar fortvilinga og frustrasjonen i at det skal vera naudsynt å ha eit samfunn drive av frykt. Scena der Felice badar den gamle mor si, kjemmer håret hennar og legg henne i ei seng med reine laken – det er både til å få frysningar og til bli varm i heile seg av.

Og så ligg det under heile tida – kor blei det av bestekompisen Oreste? Skal dei møtast igjen og atter vera som brør? Så var det dette med at ingenting går bra i mafiafilmar. Men Nostalgia er ikkje ein vanleg mafiafilm. Eller er han til sjuande og sist det? Det er vel verdt å finna ut.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er skribent, program­skapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.