Den gamle stamma og eplet
Viggo Mortensen debuterer som regissør med eit tett, drivande drama som eg håpar ikkje er sjølvbiografisk, for ein slik far unner eg ingen.
Då Willis (Lance Henriksen) byrjar å utvikla teikn på demens, overtalar sonen John (Viggo Mortensen) han til å flytte inn hos han sjølv og ektemannen.
Foto: Nordisk Film Distribusjon
Drama
Regi: Viggo Mortensen
Falling
Med: Viggo Mortensen, Lance Henriksen, Sverrir Gudnason
Kinofilm
Far (Henriksen) og son (Mortensen) slit når far Willis kjem på besøk. John bur saman med ektemannen og ei dotter, og tilbakeblikka på barndomen viser eit mildt sagt dårleg forhold allereie frå starten. Det vert ikkje betre av at Willis er sjuk, tutlete og endå gretnare på sine gamle dagar.
Kjeften
Dei er så pene, alle menneska i Falling. Det lurvete, gamle gardshuset i barndomsheimen ser ut som ein draum, huset i California er heimekoseleg og innbydande. Heile filmen har eit herleg, varmt filter over seg, noko som tek brodden av mykje av ubehaget. For trass i all ytre venleik, så er det ikkje mange varme glimta mellom far og son.
Det er vanskeleg å oppdaga teikn til forsonande trekk ved Willis, det verkar nesten i overkant. Men gode Lance Henriksen er eit strålande val av hovudrolleinnehavar. Eit meir kjent fjes ville kan henda ha vippa prestasjonen over i prøver-for-hardt-kategorien, medan denne meritterte, mindre profilerte skodespelaren gjev Willis truverdig tyngde som intenst lite likande.
Orda og vendingane han lirer av seg, viser eit langt liv av kyniske betraktningar som i stor grad har fått stå uimotsagt. Som sjåar får ein lyst å gryla «hald kjeft, din forbanna gamle idiot», medan John og systera Sarah har lært seg gjennom ein lang, seig barndom at å gje beskjed straffar seg.
Ettertankar
Viggo Mortensens debut som manusforfattar og regissør må kallast meir enn godkjend. Han slår kanskje ikkje inn dei mest stengde dørene med Falling, men tek for seg universelle, evigaktuelle tema. Det er likevel ikkje sjølvsagt at ein såpass kjend skodespelar tek på seg eit drama av denne sorten.
Innestengde kjensler og utestengde frustrasjonar kjempar stadig om plassen. Den patetiske sentimentaliteten som me alle kan vera freista til å degga for, vert grundig påpeikt. Men kan ein unngå han, når alderen kjem og tullar det til i topploket?
Kva bodskapen til sjuande og sist er, lyt vera opptil kvar og ein. Det er mykje å tenkja over i etterkant, men den varmen som John heldigvis har klart å byggja med sin eigen familie, gjev håp om at ein ikkje alltid treng frykta at eplet fell nær stamma.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Drama
Regi: Viggo Mortensen
Falling
Med: Viggo Mortensen, Lance Henriksen, Sverrir Gudnason
Kinofilm
Far (Henriksen) og son (Mortensen) slit når far Willis kjem på besøk. John bur saman med ektemannen og ei dotter, og tilbakeblikka på barndomen viser eit mildt sagt dårleg forhold allereie frå starten. Det vert ikkje betre av at Willis er sjuk, tutlete og endå gretnare på sine gamle dagar.
Kjeften
Dei er så pene, alle menneska i Falling. Det lurvete, gamle gardshuset i barndomsheimen ser ut som ein draum, huset i California er heimekoseleg og innbydande. Heile filmen har eit herleg, varmt filter over seg, noko som tek brodden av mykje av ubehaget. For trass i all ytre venleik, så er det ikkje mange varme glimta mellom far og son.
Det er vanskeleg å oppdaga teikn til forsonande trekk ved Willis, det verkar nesten i overkant. Men gode Lance Henriksen er eit strålande val av hovudrolleinnehavar. Eit meir kjent fjes ville kan henda ha vippa prestasjonen over i prøver-for-hardt-kategorien, medan denne meritterte, mindre profilerte skodespelaren gjev Willis truverdig tyngde som intenst lite likande.
Orda og vendingane han lirer av seg, viser eit langt liv av kyniske betraktningar som i stor grad har fått stå uimotsagt. Som sjåar får ein lyst å gryla «hald kjeft, din forbanna gamle idiot», medan John og systera Sarah har lært seg gjennom ein lang, seig barndom at å gje beskjed straffar seg.
Ettertankar
Viggo Mortensens debut som manusforfattar og regissør må kallast meir enn godkjend. Han slår kanskje ikkje inn dei mest stengde dørene med Falling, men tek for seg universelle, evigaktuelle tema. Det er likevel ikkje sjølvsagt at ein såpass kjend skodespelar tek på seg eit drama av denne sorten.
Innestengde kjensler og utestengde frustrasjonar kjempar stadig om plassen. Den patetiske sentimentaliteten som me alle kan vera freista til å degga for, vert grundig påpeikt. Men kan ein unngå han, når alderen kjem og tullar det til i topploket?
Kva bodskapen til sjuande og sist er, lyt vera opptil kvar og ein. Det er mykje å tenkja over i etterkant, men den varmen som John heldigvis har klart å byggja med sin eigen familie, gjev håp om at ein ikkje alltid treng frykta at eplet fell nær stamma.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
«Rørslene me skildrar som vipping, er gjerne større og kjem mindre tett enn dei me omtalar som vibrering.»
Fiskemiddag: Ja, men pass på – det er ikkje berre paneringa som skjuler noko her.
Foto: Pxhere.com
Du skal aldri, aldri, aldri skode fisken på pakningen.
Foto: Agnete Brun
Med den monumentale boka Sjøfareren Erika Fatland gitt oss eit uvant, og skremmande, perspektiv på europeisk kolonialisme.
Kongsbonden Johan Jógvanson bur i den Instagram-venlege bygda Saksun. Men sjølv om han skjeller ut turistar, er det ikkje dei han er forbanna på. Det er politikarane inne i Tórshavn.
Alle foto: Hallgeir Opedal
Turistinvasjonen har gjort Johan Jógvanson til den sintaste bonden på Færøyane.
Finansminister Trygve Slagsvold Vedum (Sp) på pressekonferanse etter framlegginga av statsbudsjettet måndag. For dei som er opptekne av klima, var ikkje budsjettet godt nytt.
Foto: Fredrik Varfjell / NTB
Kapitulasjon i klimapolitikken
Regjeringa veit ikkje om statsbudsjettet bidreg til å redusere eller å auke klimagassutsleppa. Derimot er det klart at det nasjonale klimamålet for 2030 ikkje blir nådd.