Årets mest tåredryppande
Dokumentaren Ibelin er lærerik utan å vera moraliserande.
Mats «Ibelin» Steen vart 25 år gammal.
Foto: Euforia
Dokumentar
Regi: Benjamin Ree
Ibelin
Med: Mats Steen, familien, vener rundt i verda
Kinofilm
Dobbeltliv og dobbeltdød
I 2019 kom ei sak som skulle få over éin million lesarar, på trykk på nettsidene til NRK. Eg var ein av dei som las om unge Mats Steen som døydde av muskeldystrofi i 2014.
Fleire år seinare kom ein journalist over grunnen til at det dukka opp ei rad utanlandske gjester i gravferda: Mats hadde levd store delar av livet på nettet under spelenamnet Ibelin.
Innsida ut
Farens tale i gravferda til sonen er dei fyrste orda i Ibelin – før det har gått ti sekund, renn alt tårene. Eg veit ikkje om det lovar godt eller dårleg, men eg får gradvis stadfesta at dette er verdt kvar salte drope. Og dei kjem det ikkje reint få av.
Opplagt er det svært trist med ein film der hovudpersonen døyr heilt i starten, men det er ikkje det som gjer at eg blir så rørt, om og om igjen – det er livet han levde, som vert vist i to utgåver: Den eine er den stadig dårlegare guten som blir ein ungdom, som blir ein ung mann, men mest av alt ein handikappa utan språk og mimikk som me kan relatera til i kvardagen.
Den andre utgåva har vener over heile verda og spring veglangs gjennom landskapet i dataspelet World of Warcraft, artikulerer seg klokt og venleg og blir ein både viktig og populær medspelar. Det er denne utgåva familien ikkje anar noko om.
På mange måtar er det som ein dobbeltragedie: Det er jo både Mats og Ibelin som ikkje lenger lever. Eg må nesten grina igjen berre av å skriva om det.
Avatarane Ibelin og Rumour frå dokumentarfilmen til Benjamin Ree.
Foto: Euforia / Medieoperatørene
«Filmen har ei form for ektefølt sentimentalitet som ikkje verkar overdriven eller klissete.»
Ekte
«Det er det indre som tel» – kor tomme høyrest ikkje dei orda ut, nesten uansett kven du er og korleis du ser ut. Og så viser det seg at det stemmer likevel. Og Ibelin må vel vera kvar skjermbundne, speleopphengde ungdoms optimale forsvarstale – sjå, dette er ekte!
Venene til Mats fortel ufiltrert om korleis dei oppfattar den virtuelle røynda som blandar seg med røynda-røynda. Det er heldigvis ikkje plass til ekspertar og andre som skal forklara fordelar og ulemper, her er ikkje gjort forsøk på å balansera sunt nettvit og fornuftige sosiale reglar. Det handlar om ei verd dei færraste vaksne har særleg innsikt i, og me har så uendeleg godt av å ta ein kikk.
Som med alle triste dokumentarar der døden er eit faktum, blir det vanskeleg å ta fram dei kritiske brillene. I Ibelin kjennest det heller ikkje naudsynt – filmen har ei form for ektefølt sentimentalitet som ikkje verkar overdriven eller klissete. Det mest klissete er dei snørrvåte lommetørklea eg må ta med meg etter visninga.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er skribent, programskapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Trailer Ibelin
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Dokumentar
Regi: Benjamin Ree
Ibelin
Med: Mats Steen, familien, vener rundt i verda
Kinofilm
Dobbeltliv og dobbeltdød
I 2019 kom ei sak som skulle få over éin million lesarar, på trykk på nettsidene til NRK. Eg var ein av dei som las om unge Mats Steen som døydde av muskeldystrofi i 2014.
Fleire år seinare kom ein journalist over grunnen til at det dukka opp ei rad utanlandske gjester i gravferda: Mats hadde levd store delar av livet på nettet under spelenamnet Ibelin.
Innsida ut
Farens tale i gravferda til sonen er dei fyrste orda i Ibelin – før det har gått ti sekund, renn alt tårene. Eg veit ikkje om det lovar godt eller dårleg, men eg får gradvis stadfesta at dette er verdt kvar salte drope. Og dei kjem det ikkje reint få av.
Opplagt er det svært trist med ein film der hovudpersonen døyr heilt i starten, men det er ikkje det som gjer at eg blir så rørt, om og om igjen – det er livet han levde, som vert vist i to utgåver: Den eine er den stadig dårlegare guten som blir ein ungdom, som blir ein ung mann, men mest av alt ein handikappa utan språk og mimikk som me kan relatera til i kvardagen.
Den andre utgåva har vener over heile verda og spring veglangs gjennom landskapet i dataspelet World of Warcraft, artikulerer seg klokt og venleg og blir ein både viktig og populær medspelar. Det er denne utgåva familien ikkje anar noko om.
På mange måtar er det som ein dobbeltragedie: Det er jo både Mats og Ibelin som ikkje lenger lever. Eg må nesten grina igjen berre av å skriva om det.
Avatarane Ibelin og Rumour frå dokumentarfilmen til Benjamin Ree.
Foto: Euforia / Medieoperatørene
«Filmen har ei form for ektefølt sentimentalitet som ikkje verkar overdriven eller klissete.»
Ekte
«Det er det indre som tel» – kor tomme høyrest ikkje dei orda ut, nesten uansett kven du er og korleis du ser ut. Og så viser det seg at det stemmer likevel. Og Ibelin må vel vera kvar skjermbundne, speleopphengde ungdoms optimale forsvarstale – sjå, dette er ekte!
Venene til Mats fortel ufiltrert om korleis dei oppfattar den virtuelle røynda som blandar seg med røynda-røynda. Det er heldigvis ikkje plass til ekspertar og andre som skal forklara fordelar og ulemper, her er ikkje gjort forsøk på å balansera sunt nettvit og fornuftige sosiale reglar. Det handlar om ei verd dei færraste vaksne har særleg innsikt i, og me har så uendeleg godt av å ta ein kikk.
Som med alle triste dokumentarar der døden er eit faktum, blir det vanskeleg å ta fram dei kritiske brillene. I Ibelin kjennest det heller ikkje naudsynt – filmen har ei form for ektefølt sentimentalitet som ikkje verkar overdriven eller klissete. Det mest klissete er dei snørrvåte lommetørklea eg må ta med meg etter visninga.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er skribent, programskapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Trailer Ibelin
Fleire artiklar
Eit større forsvar treng fleire folk. Neste år vil regjeringa tilføre Forsvaret 300 nye årsverk, i overkant av 400 fleire vernepliktige i førstegongsteneste og i overkant av 600 fleire reservistar. Biletet viser unge som tok del i ei opptaksprøve til bachelorutdanning i Forsvaret på Sessvollmoen i fjor.
Foto: Amanda Pedersen Giske / NTB
Mangel på personell kan bremse Forsvaret
Forsvaret er budsjettvinnar i år, men manglar fagfolk. – Vi er på grensa til ei krise, seier forbundsleiar Torbjørn Bongo.
Firda på Sandane i Nordfjord er ein av få vidaregåande skular som tilbyr både drama-, dans- og musikkfag. Elevar frå 21 kommunar søker seg hit. Likevel heng trusselen om nedlegging av linjer over han.
Foto: Firda vgs / Vestland fylkeskommune
Slaktar skular med sparekniv
Når fylkeskommunane må kutte, går det hardt ut over den vidaregåande skulen. Fag, linjer og heile skular forsvinn.
Moses i bokhandelen ved San Antonio University der han arbeider når han ikkje studerer psykologi.
Alle foto: Håvard Rem
Sekstiåttarkryptonitten
SAN ANTONIO: Unge ikkje-vestlege vert lett konservative.
Dei kjem frå tradisjonstru kulturar som ikkje dreg på vestleg skuld.
Teikning: May Linn Clement
Kommunale kvelartak
Den romslegare økonomien til folk flest vert eten opp av dei økonomiske problema til kommunane.
Dette er dei 97 gislane tekne av palestinarar 7. oktober 2023 som framleis er sakna.
Kjelde: «Hostages and Missing Families Forum»
I hendene på Hamas
For eitt år sidan bortførte terroristane meir enn 240 menneske frå Israel. Nokre er sette fri og kan fortelje om grufulle opplevingar. Andre har døydd i tunnelane til Hamas.