Sakprosa
Fem reformer for landet som vart for rikt
Martin Bech Holte føreslår ambisiøse reformer. Spørsmålet er om han får samfunnsøkonomane og politikarane med på å gjennomføra dei.
Martin Bech Holte har vore både forskar i samfunnsøkonomi og leiar i næringslivet.
Foto: Agnete Brun
I desse dagar vert statsbudsjettet for neste år diskutert. Budsjettutkastet er på svimlande 2200 milliardar kroner. Mest sannsynleg vert det endå dyrare når alle dei fem samarbeidspartane har fått sagt sitt. I oppfølgjaren til boka Landet som ble for rikt kjem Martin Bech Holte no med framlegg til løysingar på korleis vi kan få det norske statsbudsjettet tilbake på eit spor som er økonomisk berekraftig.
Eg las den første boka og har følgt debattane i etterkant. Holte har ikkje rett i alt, og han skriv med store ord også denne gongen. Han lagar sin eigen versjon av den økonomiske utviklinga og veksten i økonomien. Den samsvarer ikkje med dei offisielle tala. Dermed risikerer han at debatten om boka vil handle om historien og fundamentet for reformer, ikke om reformene. Første bod når ein vil ha gjennom store endringar, er at dei som skal endre, må vere einige om behovet, grunngivinga og talgrunnlaget.
Eg er likevel interessert fordi han vågar, og eg trur at ein må vere tydeleg og provosere litt for å få merksemd og diskusjon. Men Holte er meir audmjuk denne gongen enn i debutboka. Han skjønar at eit statsbudsjett ikkje berre er ei rasjonell øving, som budsjettet i ei privat verksemd, men òg handlar om politikk.
Disiplinvanskane
Holte diskuterer kvifor det er så vanskeleg å ta rette avgjerder, kvifor disiplin er vanskeleg når vi har meir enn nok pengar – langt meir enn naboane våre – og difor ikkje lenger evnar å prioritere. Veljarane veit dessutan at politikarane ikkje gjer det, og då er det berre å krevje meir og straffe dei partia som ikkje gjev meir.
Sjølv om fleire samfunnsøkonomar etter den førre boka kom med sterk kritikk av Holtes omgang med statistikk og analysane hans av den økonomiske historia, tyder mykje på at han trefte ein nerve hos folk.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
