JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Vinterbest

Novellene til Merethe Lindstrøm er smerteleg gode.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Merethe Lindstrøm har fått fleire prisar for forfattarskapen sin.

Merethe Lindstrøm har fått fleire prisar for forfattarskapen sin.

Foto: André Løyning

Merethe Lindstrøm har fått fleire prisar for forfattarskapen sin.

Merethe Lindstrøm har fått fleire prisar for forfattarskapen sin.

Foto: André Løyning

3619
20220121
3619
20220121

Noveller

Merethe Lindstrøm:

Vinterhest

Oktober

I litteraturen toler eg mord og tortur, eg toler naturkatastrofar og dommedagar, gjenferd og zombiar, ja, sjølv historier om finanssvindel, men eg blir nervevrak i møte med Merethe Lindstrøms noveller. Kanskje det er fordi medmennesket kan stå fram som det største monsteret for oss menneske. Eit umenneskeleg menneske er ikkje trugande, i tydinga at vi veit kvar vi har det. Eit menneske vi reknar med, eller treng, kan derimot gjere uboteleg skade.

Innestengd og i rørsle

Dei tolv novellene i Vinterhest er sjølvstendige tekstar, men har såpass mykje felles i tematikk og personteikningar at det lèt seg gjere å tidvis sjå dei som delar av ei større historie. Eller dei kan i det minste kaste lys over kvarandre.

Opningsnovella «Utsnitt» fortel om alt som ikkje lar seg fange opp av eit fotografi, at når ein prøver å finne ut kva kjærasten gjorde ein kveld, blir det meir uklart når det finst fotografi av han frå dette tidspunktet, enn om det ikkje gjorde det. Kanskje blir det meir ullent kven han i det heile er. For oss som likar – eller innbiller oss – at omgjevnadene er konsistente, etterlèt denne novella seg ei merkbar uro.

I «Finland» møter vi den uavklarte motstanden hos ein mann som skal gifte seg: «Da han va°knet i ga°r, hang dressen pa° døra til klesskapet, den var det første han sa°, en mann hengende pa° døra, en ferdig ektemann». Sidan krakelerer også dette samlivet, og ein kan forstå det, når dei minste ting skal føre med seg dei største kvalar: «Jeg skal bare ta meg en røyk, sier han, for det er sa°nt man sier og det er noe man kan si, og ingen kan si at det ikke virker riktig, noe helt vanlig».

I «Skalle» brukar Lindstrøm vedstablar, vedfyring og varme som bilde på noko som, ja, ulmar, mellom personane – kanskje også noko mellom enkelte av dei har brunne opp. Det høyrest ut som opplagde metaforar, men Lindstrøm brukar dei som vanleg kløktig.

Andre noveller handlar om å vere på reise, på veg ein plass som ikkje alltid er definert. På reisa kan ein bli frakta av andre om ein viftar med tommelen, eller ein kan ta med haikarar sjølv. Solidaritet og kollektiv tankegang er ettertrykkeleg plassert i tekstane til Lindstrøm, men kjem heller ikkje utan kostnader som risiko ved det ukjende, ved å vise tillit til framande.

Tett og vidt

Denne prislønte novellisten skriv om dei skjøraste tinga mellom oss på ein uredd måte, tankar blir tenkte ut. Tekstuniversa er samstundes tette og stramme, ingenting blir slengt i fanget på lesaren; det er kanskje det siste ein kan seie om Merethe Lindstrøm. I dei aller siste linjene i novellene hender det dessutan at ho løftar tekstane til nok ei uventa dreiing. Dette er tilfelle i ei av dei beste novellene, «Museum». Her får dessutan lesaren høve til å trekke linjer mellom montrar med utstoppa dyr, syltetøyglass med levande fiskar og familiebilete på veggen – som har meir til felles enn ein kanskje skulle tru.

Ein annan favoritt er tittelnovella, eit gripande portrett av ein hest ingen vil ha, og som har gitt opp alt håp sjølv. Forfattaren Tarjei Vesaas var lei av å heile tida bli kalla symbolist, og uttalte ein gong: «Har eg skrive hest, så meiner eg hest.» Men han kunne ikkje kome frå at hestane hans òg hadde stor symbolverdi. Slik er det også med vinterhesten til Merethe Lindstrøm: Det er heilt klart ein hest. Med forbløffande stor overføringsevne.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er forfattar, nordist og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Noveller

Merethe Lindstrøm:

Vinterhest

Oktober

I litteraturen toler eg mord og tortur, eg toler naturkatastrofar og dommedagar, gjenferd og zombiar, ja, sjølv historier om finanssvindel, men eg blir nervevrak i møte med Merethe Lindstrøms noveller. Kanskje det er fordi medmennesket kan stå fram som det største monsteret for oss menneske. Eit umenneskeleg menneske er ikkje trugande, i tydinga at vi veit kvar vi har det. Eit menneske vi reknar med, eller treng, kan derimot gjere uboteleg skade.

Innestengd og i rørsle

Dei tolv novellene i Vinterhest er sjølvstendige tekstar, men har såpass mykje felles i tematikk og personteikningar at det lèt seg gjere å tidvis sjå dei som delar av ei større historie. Eller dei kan i det minste kaste lys over kvarandre.

Opningsnovella «Utsnitt» fortel om alt som ikkje lar seg fange opp av eit fotografi, at når ein prøver å finne ut kva kjærasten gjorde ein kveld, blir det meir uklart når det finst fotografi av han frå dette tidspunktet, enn om det ikkje gjorde det. Kanskje blir det meir ullent kven han i det heile er. For oss som likar – eller innbiller oss – at omgjevnadene er konsistente, etterlèt denne novella seg ei merkbar uro.

I «Finland» møter vi den uavklarte motstanden hos ein mann som skal gifte seg: «Da han va°knet i ga°r, hang dressen pa° døra til klesskapet, den var det første han sa°, en mann hengende pa° døra, en ferdig ektemann». Sidan krakelerer også dette samlivet, og ein kan forstå det, når dei minste ting skal føre med seg dei største kvalar: «Jeg skal bare ta meg en røyk, sier han, for det er sa°nt man sier og det er noe man kan si, og ingen kan si at det ikke virker riktig, noe helt vanlig».

I «Skalle» brukar Lindstrøm vedstablar, vedfyring og varme som bilde på noko som, ja, ulmar, mellom personane – kanskje også noko mellom enkelte av dei har brunne opp. Det høyrest ut som opplagde metaforar, men Lindstrøm brukar dei som vanleg kløktig.

Andre noveller handlar om å vere på reise, på veg ein plass som ikkje alltid er definert. På reisa kan ein bli frakta av andre om ein viftar med tommelen, eller ein kan ta med haikarar sjølv. Solidaritet og kollektiv tankegang er ettertrykkeleg plassert i tekstane til Lindstrøm, men kjem heller ikkje utan kostnader som risiko ved det ukjende, ved å vise tillit til framande.

Tett og vidt

Denne prislønte novellisten skriv om dei skjøraste tinga mellom oss på ein uredd måte, tankar blir tenkte ut. Tekstuniversa er samstundes tette og stramme, ingenting blir slengt i fanget på lesaren; det er kanskje det siste ein kan seie om Merethe Lindstrøm. I dei aller siste linjene i novellene hender det dessutan at ho løftar tekstane til nok ei uventa dreiing. Dette er tilfelle i ei av dei beste novellene, «Museum». Her får dessutan lesaren høve til å trekke linjer mellom montrar med utstoppa dyr, syltetøyglass med levande fiskar og familiebilete på veggen – som har meir til felles enn ein kanskje skulle tru.

Ein annan favoritt er tittelnovella, eit gripande portrett av ein hest ingen vil ha, og som har gitt opp alt håp sjølv. Forfattaren Tarjei Vesaas var lei av å heile tida bli kalla symbolist, og uttalte ein gong: «Har eg skrive hest, så meiner eg hest.» Men han kunne ikkje kome frå at hestane hans òg hadde stor symbolverdi. Slik er det også med vinterhesten til Merethe Lindstrøm: Det er heilt klart ein hest. Med forbløffande stor overføringsevne.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er forfattar, nordist og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Denne prislønte novellisten skriv om dei skjøraste tinga mellom oss på ein uredd måte.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Tid for realitetsorientering

Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis