Trivielt eksistensielt
Det tafatte som er uttrykt på tekstoverflata, vert avkrefta av språkleg energi og idérikdom.
Kjersti Wøien Håland har skrive i fleire sjangrar sidan debuten med ei diktsamling i 2013.
Foto: Heidi Furre
Dikt
Kjersti Wøien Håland:
Alt er uerstatteleg og ingenting kan fiksast
Flamme Forlag
Prosaens inntog i lyrikken er etter kvart nokså gamalt nytt. Men prosaen har utvida poesifeltet og befrukta det med både forteljande strategiar og ein sterkare munnleg stiltendens.
Kjersti Wøien Hålands femte diktbok, Alt er uerstatteleg og ingenting kan fiksast, føyer seg formelt sett inn i dette mønsteret. Dikta dyrkar både livsforteljinga og daglegtalens uttrykksmodusar.
Ironisk skjer
Subjektet i Hålands dikt høyrer til ein ung vaksen på 33 år som fomlar seg fram i grenselandet mellom barn og ansvarleg vaksenindivid. Det freistar å gjere opp status, finne ein gyldig balanse, for så å kunne peike ut ein framtidskurs: «Eg står i bakken/ med mold til livet/ vaksen/ veit ikkje heilt/ om eg søkk eller gror.»
Tittelen på diktboka reflekterer, i tillegg til vonløysa og den unike karakteren til alle tinga, to nivå som arbeider med og mot kvarandre i dikta: eit trivielt sjikt som vert lada med ein eksistensiell klangbotn, og vice versa. Etter mitt skjønn bidreg denne pendlinga til å skape ein underfundig humor og eit ironisk skjer over diktprosjektet.
Tvitydig
Sjølv om dikta siktar seg inn på eksistensielle vippe- og smertepunkt, så glepp det or hendene på det lyriske eget: «ikkje legg kjensler i daude ting/ sa foreldra mine/ kvifor ikkje?/ månen er betre/ om det bur ein mann der.»
Jamvel om eget nok kjenner seg fortapt, verkar det også suverent når det erklærer seg som eigen stat og undersøkjer dei metaforiske konsekvensane av den erklæringa. Diktet «når eg ikkje kan dikte, tel eg» utmerker seg fordi det maktar å påkalle verda gjennom å namngi konkrete storleikar som kanskje ikkje kan foreinast. Samstundes står teljinga fram som absurd tidsfordriv utan mål og meining.
Keisemda, stagnasjonen og det rådville som finst øvst i tekstoverflata, vert altså kopla med ein nokså energisk språkleg iderikdom, noko som gjer at dikta motseier den hjelpelause, nesten tafatte haldninga ein møter på påstandsnivået i diktboka. Det leverer noko tvitydig til dikta. Dei veit med seg sjølv at dei ikkje maktar å ta seg sjølv på alvor, slik det lyriske eget heller ikkje maktar. Som løpande statusrapportar, peilingar i eit liv ute av kurs og som poetiske snitt og stikk fungerer desse dikta godt.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Dikt
Kjersti Wøien Håland:
Alt er uerstatteleg og ingenting kan fiksast
Flamme Forlag
Prosaens inntog i lyrikken er etter kvart nokså gamalt nytt. Men prosaen har utvida poesifeltet og befrukta det med både forteljande strategiar og ein sterkare munnleg stiltendens.
Kjersti Wøien Hålands femte diktbok, Alt er uerstatteleg og ingenting kan fiksast, føyer seg formelt sett inn i dette mønsteret. Dikta dyrkar både livsforteljinga og daglegtalens uttrykksmodusar.
Ironisk skjer
Subjektet i Hålands dikt høyrer til ein ung vaksen på 33 år som fomlar seg fram i grenselandet mellom barn og ansvarleg vaksenindivid. Det freistar å gjere opp status, finne ein gyldig balanse, for så å kunne peike ut ein framtidskurs: «Eg står i bakken/ med mold til livet/ vaksen/ veit ikkje heilt/ om eg søkk eller gror.»
Tittelen på diktboka reflekterer, i tillegg til vonløysa og den unike karakteren til alle tinga, to nivå som arbeider med og mot kvarandre i dikta: eit trivielt sjikt som vert lada med ein eksistensiell klangbotn, og vice versa. Etter mitt skjønn bidreg denne pendlinga til å skape ein underfundig humor og eit ironisk skjer over diktprosjektet.
Tvitydig
Sjølv om dikta siktar seg inn på eksistensielle vippe- og smertepunkt, så glepp det or hendene på det lyriske eget: «ikkje legg kjensler i daude ting/ sa foreldra mine/ kvifor ikkje?/ månen er betre/ om det bur ein mann der.»
Jamvel om eget nok kjenner seg fortapt, verkar det også suverent når det erklærer seg som eigen stat og undersøkjer dei metaforiske konsekvensane av den erklæringa. Diktet «når eg ikkje kan dikte, tel eg» utmerker seg fordi det maktar å påkalle verda gjennom å namngi konkrete storleikar som kanskje ikkje kan foreinast. Samstundes står teljinga fram som absurd tidsfordriv utan mål og meining.
Keisemda, stagnasjonen og det rådville som finst øvst i tekstoverflata, vert altså kopla med ein nokså energisk språkleg iderikdom, noko som gjer at dikta motseier den hjelpelause, nesten tafatte haldninga ein møter på påstandsnivået i diktboka. Det leverer noko tvitydig til dikta. Dei veit med seg sjølv at dei ikkje maktar å ta seg sjølv på alvor, slik det lyriske eget heller ikkje maktar. Som løpande statusrapportar, peilingar i eit liv ute av kurs og som poetiske snitt og stikk fungerer desse dikta godt.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Diktet «når eg ikkje kan dikte, tel eg» utmerker seg.
Fleire artiklar
Una og Diddi er to storforelska studentar som må halde forholdet skjult, fordi Diddi alt har ein kjærast.
Foto: Arthaus
Gjennombrotet
Elín Hall herjar i dette vakre, velskrivne dramaet av Rúnar Rúnarsson.
Greil Marcus er musikkskribent og kulturanalytikar.
Foto: Thierry Arditti / Courtesy of Yale University Press
Kvifor Marcus skriv
Den nye boka til Greil Marcus er ein kamuflert sjølvbiografi.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Erling Kittelsen er blant dei mest mangsidige av norske poetar, skriv Jan Erik Vold.
Rondanecupen på Otta er ei bridgetevling stinn av tradisjon.
Foto: Otta bridgeklubb
«Det finst bridgespelarar i kvar ein avkrok.»
Jill Stein på eit valkampmøte i Dearborn i Michigan 6. oktober. I vippestaten Michigan fryktar demokratane at Stein skal ta mange røyster frå Harris.
Foto: Rebecca Cook / Reuters / NTB
Stein kan velte lasset
Jill Stein, kandidaten til Dei grøne, er valjokeren demokratane gjerne skulle vore forutan.