Dikt

Martin Svedman:

Når jeg drikker

Cappelen Damm

Ustanseleg og desperat drikking er den definitive bensinen i debutantdikta til Martin Svedman. Dikta manar fram eit tragisk og destruktivt univers.

Bortsett frå ein viss hang til Berlioz og Mozart, er eg-personen eit botnlaust hol, som fortærer seg sjølv og omgivnadene. Boka teiknar opp ein alkoholikars veg mot botnen, frå å prøve ut alkoholhaldige drikkar i barndomsåra til å verte fullblods alkoholikar med tørkeperiodar og tilbakefall.

Velkjent mønster

Det heile faldar seg ut i ein knapp, hardkokt stil utan biletleg ornamentikk eller formildande grep. Ein registrerer altså raskt at det finst ein motsetnad mellom den overstadige eg-personens jakt etter alkoholrus og den korthogne, fragmentariske stilen, som ikkje freistar å forklare, berre skildre. Kunstmusikken frå dei høgare sfærane fungerer også som ein avstandsmålar til det eksistensielle nederlaget eg-personen er på veg mot.

Tidvis minner dikta om ein annan drikkediktars vitnemål, nemleg dikta til Charles Bukowski. Men ein må då trekkje frå at Svedmans dikt verkar å utspele seg i eit miljø med relativt trygge økonomiske rammer, ikkje blant randeksistensar i det nedste sosiale sjiktet.

Lite vert lagt imellom. Så lenge han er i stand til å drikke, i einsemd eller i lag med andre, drikk han seg frå jobboppdrag og frå kjærleiken – ja, frå alt, kunne ein seie, berre ikkje frå avgrunnen han eigenhendig har opna. Slik sett følgjer han eit velkjent mønster.

Eksistensiell tørst

Om ein ser dikta under eitt, og prøver å samle dei i éi tolking, kunne ein seie at dei tematiserer uendeleg eksistensiell tørst og mangel, kan hende òg gløymsle og ønsket om å fortrengje alt av medvite liv og liding. Ei forklaring på drivkrafta attom alkoholmarineringa, får ein ikkje, anna enn at han «har/ en begavelse/ for ekstase» og at lesaren sjølvsagt anar at noko ikkje heng på greip i livet hans. Så kan ein spekulere i om årsakene kan finnast i den sosiale konformismen, konsumismen, poseringa, mettheita og keisemda, eller har lege i kim hos denne personen.

Dikta er råe, rett på sak og effektive. Dei flyt av garde i høgt tempo. Det treng ikkje å vere ei innvending mot ei diktbok at ein snur sidene raskt. Det har kan hende meir å gjere med at poeten ikkje er oppteken av å dvele eller fråtse i imponerande bilete. Han sver derimot til ei realistisk form.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.