JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Samtida i våre hender

Cathrine Knudsen skriv tankevekkande om ei framandgjord framtid.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
I sin sjette roman tek Cathrine Knudsen lesaren med inn i ei framtid der alle er overvakte.

I sin sjette roman tek Cathrine Knudsen lesaren med inn i ei framtid der alle er overvakte.

Foto: Tommy Ellingsen

I sin sjette roman tek Cathrine Knudsen lesaren med inn i ei framtid der alle er overvakte.

I sin sjette roman tek Cathrine Knudsen lesaren med inn i ei framtid der alle er overvakte.

Foto: Tommy Ellingsen

3418
20201204
3418
20201204

Roman

Cathrine Knudsen:

Kjærlighetsfragmentet

Pelikanen forlag

Ein er berre så gamal som ein kjenner seg, heiter det. I Cathrine Knudsens roman Kjærlighetsfragmentet er ein berre så gamal som ein blir målt til. «Aldersrevisjonen» fortel deg, etter omfattande helsesjekk, kva den biologiske alderen din er. I eit slikt system går det bokstaveleg talt sport i å halde alderen sin nede så lenge ein kan.

Ingen draumar lenger

Vi er i ei framtid som ikkje er langt frå vår tid, men som likevel kjennest lysår unna. Ikkje så mykje fordi menneska går med helselenke kring handleddet som registrerer skritt, temperatur, puls og posisjon, eller fordi det er «wifi og stråling» overalt – dette har sin plass i verda i dag. Men heile barne- og vaksenlivet er no gjennomregulert: Barna lever nokre år i ein «opplæringssimulasjon», der dei får kunnskapar om den gamle verda. Dei kan plasserast på oppvekstgardar, men har ikkje foreldra råd til dette, må dei bu på arbeidshotellet der foreldra arbeider i dei obligatoriske «kjerneåra».

Hovudpersonen Lava arbeider på oppvekstgarden Agro Childhood, der dei gjer sitt beste for å framstå autentisk for barna, men ein skjønar at garden med sin «naturlege produksjon» langt på veg er ei konstruert røynd. Digitale plattformer er einaste inngang til skulen, Lava kan ikkje oppsøke eit menneske med ein viktig beskjed om legetime for dottera. Menneska kan ikkje drøyme lenger, så draumane må arrangerast, mot betaling.

Presist språk

Lava fortel barnebarnet Åse-Lin at då ho sjølv var lita, likte ho å vere med farmora i butikken, som ikkje låg i eit kjøpesenter, men som heitte daglegvare og låg for seg sjølv. Åse-Lin har sjølv aldri vore i ein butikk, ho er vand med å få all mat servert på hotellet.

Sjølv om Lava reflekterer over å stå med ein fot i kvar tid, er ho klar over at også ho er i ferd med å bli framandgjord. Som når aldersrevisjonen gir henne ei kjensle av å bli «personalisert». Ikkje før nokon måler kroppsfunksjonane hennar, har ho ein personlegdom, liksom: «Det er ingen andre som har akkurat min kombinasjon av data.»

Cathrine Knudsen er uhyre presis i skildringa av menneskeleg stordom. Enkelte scener gjer sterkt inntrykk. Ho skriv for eksempel fram som eit lyspunkt for Lava eit møte med ein familie på ein økologisk kafé. Familien imponerer henne fordi dei verkar så sunne, opne og frie, lausrivne frå måle- og vegesamfunnet: «De omgir seg med en rolig glede. En fornøydhet som ikke har noe med selvtilstrekkelighet å gjøre.»

Andre stader kan ein bli slått av kor treffande det ustabile i kjenslelivet er formulert. Som når Lava fortel om korleis kjenslene ikkje er «en bestandig del av meg, de er bare noe som blåser gjennom og inntar meg og overtar meg fullstendig, men etterlater meg like blank når de har reist. (…) som om det var en annen, det må ha vært en annen, jeg skammer meg over å tenke på det, det er som jeg begikk en forbrytelse ved å la dem herje slik med livet, jeg tenker tilbake med undring og skam, ja, skamrødme. Hvordan går det an? Hvor kom de fra? Hvor dro de hen? Hvor er de nå?»

Eg veit ikkje kor dei reiste, men Cathrine Knudsen er her, med sitt forfattarskap, og det er eg glad for.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er forfattar, litteraturvitar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Roman

Cathrine Knudsen:

Kjærlighetsfragmentet

Pelikanen forlag

Ein er berre så gamal som ein kjenner seg, heiter det. I Cathrine Knudsens roman Kjærlighetsfragmentet er ein berre så gamal som ein blir målt til. «Aldersrevisjonen» fortel deg, etter omfattande helsesjekk, kva den biologiske alderen din er. I eit slikt system går det bokstaveleg talt sport i å halde alderen sin nede så lenge ein kan.

Ingen draumar lenger

Vi er i ei framtid som ikkje er langt frå vår tid, men som likevel kjennest lysår unna. Ikkje så mykje fordi menneska går med helselenke kring handleddet som registrerer skritt, temperatur, puls og posisjon, eller fordi det er «wifi og stråling» overalt – dette har sin plass i verda i dag. Men heile barne- og vaksenlivet er no gjennomregulert: Barna lever nokre år i ein «opplæringssimulasjon», der dei får kunnskapar om den gamle verda. Dei kan plasserast på oppvekstgardar, men har ikkje foreldra råd til dette, må dei bu på arbeidshotellet der foreldra arbeider i dei obligatoriske «kjerneåra».

Hovudpersonen Lava arbeider på oppvekstgarden Agro Childhood, der dei gjer sitt beste for å framstå autentisk for barna, men ein skjønar at garden med sin «naturlege produksjon» langt på veg er ei konstruert røynd. Digitale plattformer er einaste inngang til skulen, Lava kan ikkje oppsøke eit menneske med ein viktig beskjed om legetime for dottera. Menneska kan ikkje drøyme lenger, så draumane må arrangerast, mot betaling.

Presist språk

Lava fortel barnebarnet Åse-Lin at då ho sjølv var lita, likte ho å vere med farmora i butikken, som ikkje låg i eit kjøpesenter, men som heitte daglegvare og låg for seg sjølv. Åse-Lin har sjølv aldri vore i ein butikk, ho er vand med å få all mat servert på hotellet.

Sjølv om Lava reflekterer over å stå med ein fot i kvar tid, er ho klar over at også ho er i ferd med å bli framandgjord. Som når aldersrevisjonen gir henne ei kjensle av å bli «personalisert». Ikkje før nokon måler kroppsfunksjonane hennar, har ho ein personlegdom, liksom: «Det er ingen andre som har akkurat min kombinasjon av data.»

Cathrine Knudsen er uhyre presis i skildringa av menneskeleg stordom. Enkelte scener gjer sterkt inntrykk. Ho skriv for eksempel fram som eit lyspunkt for Lava eit møte med ein familie på ein økologisk kafé. Familien imponerer henne fordi dei verkar så sunne, opne og frie, lausrivne frå måle- og vegesamfunnet: «De omgir seg med en rolig glede. En fornøydhet som ikke har noe med selvtilstrekkelighet å gjøre.»

Andre stader kan ein bli slått av kor treffande det ustabile i kjenslelivet er formulert. Som når Lava fortel om korleis kjenslene ikkje er «en bestandig del av meg, de er bare noe som blåser gjennom og inntar meg og overtar meg fullstendig, men etterlater meg like blank når de har reist. (…) som om det var en annen, det må ha vært en annen, jeg skammer meg over å tenke på det, det er som jeg begikk en forbrytelse ved å la dem herje slik med livet, jeg tenker tilbake med undring og skam, ja, skamrødme. Hvordan går det an? Hvor kom de fra? Hvor dro de hen? Hvor er de nå?»

Eg veit ikkje kor dei reiste, men Cathrine Knudsen er her, med sitt forfattarskap, og det er eg glad for.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er forfattar, litteraturvitar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Cathrine Knudsen er uhyre presis i skildringa av menneskeleg stordom.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Foto: Nina Djæff

BokMeldingar
Ronny Spaans

Eit sandkorn i maskineriet

Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis