Roman

Sigrid Merethe Hanssen:

Kom ei jente gåande

Samlaget

Eg møter Sigrid Merethe Hanssens andre roman Kom ei jente gåande med ein viss ambivalens. Litt slik eg møter frukta mango: Det hadde vore godt, hadde det ikkje vore for at det var så vondt. Eg skal forklare meg med éin gong: Hanssen etablerer ei historie det er lett å fatte interesse for, sidan ho kjem til syne litt etter litt – vi puslar saman ulike scenario.

Ei lita jente veks opp hos den eldre kvinna Molle i ei nordnorsk bygd på 60-talet. I ei scene svingar den ufrivillig barnlause Pauline forbi med legeektemannen Karl. Koplinga mellom desse to scenene er antyda alt i forlagsomtalen, men bakanfor ligg fleire løyndomar som hovudpersonen avdekker etter å ha fått sjokkerande, nye opplysingar på moras dødsleie.

Attkjennande bilde

Her er altså nok av dramatikk, skal det vise seg, men det er uråd å kalle det ein handlingsdriven roman. Dramatikken finst i glimt, som korte påstandar om hendingar ein gjerne må lese to gongar for å vere sikker: «Stod det verkeleg det?»

Det er først og fremst ein roman som er driven av observasjonsevne. Forfattaren lar ikkje ei setning felle til boka utan at ho er spekka med informasjon om kva personane ser, luktar, høyrer.

Og Hanssen er svært god til å la oss få ta del i opplevinga, for enkelte av oss òg gjennom eigen hugs og erfaring, når veslejenta for eksempel koplar trappeforma i Molles vaskebrett til den same forma i eska med fargestiftar. Som likskapen mellom den gule kjernen i ein prestekrage og ei nålepute. Som når vi les om å finne plastkamelar, hanar og hestar i alle fargar i adventskalenderen, eller å putte brune myntar med elg- og ekornmotiv, eller ein blank med ein hund på, i sparebøssa.

Nært blir til fjernt

Vel og bra. Men snart begynner eg å gleppe med auga. Det er for mykje informasjon; eg ser ikkje skogen for berre tre. Det er ingenting i vegen med det sanselege i dette: «Pleieheimen er bygd pa° ei flate og i ein halvsirkel. Fra° parkeringsplassen ser eg det heng stjerner i dei største vindauga. Ei gran nedanfor terrassen har lys, og pa° veggen heng eit glorete skilt med god jul pa°. Eg ga°r inn og følger etter lyden av skravling og servise som klirrar. I daglegstova sit dei eldre benka i grupper eller a°leine med ein kaffikopp, eit kakestykke pa° asjett.»

Eller med dette: «Ei ny bølge av glede da° ho kikkar ned pa° barnet i vogna, blikket mildt festa pa° det vesle fjeset, auga lukka, berre som strekar under den mjuke panna, naseborene rett over teppekanten, aldri ma° dei vere under. Ho bøyer seg over handtaket og glattar ut det hekla teppet, rettar pa° det, dyttar ned kantane, rullar opp nettingen framfor opninga (...).»

Men det blir utmattande med ei slik inngåande skildring av kvart sekund, i lengda, om det er aldri så presist utført. Paradoksalt nok blir det forfattarens eiga velutvikla evne til å skildre scener som står i vegen for opplevinga. Eg saknar dynamikk. Eg saknar nokre strekk som hadde brote opp frå dette hyperkomprimerte skrivemønsteret. Då hadde eg òg tolt desse nemnde eksempla, og andre.

Då hadde eg nok òg kunna sagt meir om korleis innhaldet i romanen verka. Men av og til må ein bokmeldar skrive om det laget som møter ein først. Og kor langt ein kjem med det.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er forfattar, nordist og fast bokmeldar i Dag og Tid.