Røter og røyst
Luggs lyriske univers er stadig i rørsle.
Carl André Lugg har så langt gjeve ut seks diktsamlingar.
Foto: Tiden
DIKT
Casper André Lugg:
Mariabiotopene
Tiden
Det finst konstantar i Casper André Luggs lyrikk. Dikta krinsar rundt den menneskelege avgrunnen, ei eksistensiell heimløyse. Det har vore ei utvikling i forma frå dei første diktbøkene fram til årets bok, den sjette i rekka. I Mariabiotopene står dikta fram som meir splintra, samstundes som sansen for det lydlege har fått større plass og verkar som det arbeider på ein heilt annan måte saman med bileta. Kanskje kunne ein seie at poeten har gått frå å lage bilete til å framstille røyst. Det lyriske universet til Casper André Lugg rører seg her mot noko meir dynamisk og sanseleg, men også mot noko som kan vere vanskelegare å gripe rasjonelt.
«Biotop er intuisjon», heiter det i eit dikt, der det også heiter at «jeg har byttet ut min nesten like/ min menneskelike/ for en vegetativ bønn». Ei lyttande bøn i staden for det poetiske biletet. Og under denne horisonten, som inkluderer økologi, bøna og ein særleg måte å vere i og med naturen på, kan ein sjå dikta. Dikta rommar spontane innsikter, ei direkte erfaring som ikkje vert formidla gjennom refleksjonen.
Det greske ordet biotop er ein stad der levande organismar held til, og der miljøet er temmeleg einsarta, tilpassa eit bestemt samfunn av dyr og plantar. Andre leddet i tittelen, Maria, er eit eigennamn som ein først assosierer med Bibelen og Jesu mor, som igjen kan omfatte kjærleiken og mennesket. Slik kan ein lese Mariabiotopene inn i ein økologisk samanheng som også freistar plassere inn mennesket, i eit kjærleg forhold til naturen.
I dei korte dikta vert mange dimensjonar og motivkrinsar antyda. Her er eit søkjelys på det minste, på det som fell frå, har brote seg laus frå heilskapen, men som likevel stadig knyter seg saman og skapar nye samband og vokster, slik frøet eller eit prefiks i språket kan gjere. Rørslemotivet finst i fleire dikt, så dei er ikkje stadbundne: «du som ikke kan begrense/ din egen tilhørighet». Elles så kan ein lese alle referansane til vindens berøring, luft og tomleik som nådefulle og i opposisjon til materiens tyngd, men slik at det å fordjupe seg i materien, gå ned, er nødvendig for å frigjere seg, stige opp, slik eit frø gjer.
Luggs dikt må pustast inn, for dei er som små meditasjonar. Dikta kling godt og dei slepper frå seg «lodne» bilete som tenkjer i lesaren. Det er fint.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
DIKT
Casper André Lugg:
Mariabiotopene
Tiden
Det finst konstantar i Casper André Luggs lyrikk. Dikta krinsar rundt den menneskelege avgrunnen, ei eksistensiell heimløyse. Det har vore ei utvikling i forma frå dei første diktbøkene fram til årets bok, den sjette i rekka. I Mariabiotopene står dikta fram som meir splintra, samstundes som sansen for det lydlege har fått større plass og verkar som det arbeider på ein heilt annan måte saman med bileta. Kanskje kunne ein seie at poeten har gått frå å lage bilete til å framstille røyst. Det lyriske universet til Casper André Lugg rører seg her mot noko meir dynamisk og sanseleg, men også mot noko som kan vere vanskelegare å gripe rasjonelt.
«Biotop er intuisjon», heiter det i eit dikt, der det også heiter at «jeg har byttet ut min nesten like/ min menneskelike/ for en vegetativ bønn». Ei lyttande bøn i staden for det poetiske biletet. Og under denne horisonten, som inkluderer økologi, bøna og ein særleg måte å vere i og med naturen på, kan ein sjå dikta. Dikta rommar spontane innsikter, ei direkte erfaring som ikkje vert formidla gjennom refleksjonen.
Det greske ordet biotop er ein stad der levande organismar held til, og der miljøet er temmeleg einsarta, tilpassa eit bestemt samfunn av dyr og plantar. Andre leddet i tittelen, Maria, er eit eigennamn som ein først assosierer med Bibelen og Jesu mor, som igjen kan omfatte kjærleiken og mennesket. Slik kan ein lese Mariabiotopene inn i ein økologisk samanheng som også freistar plassere inn mennesket, i eit kjærleg forhold til naturen.
I dei korte dikta vert mange dimensjonar og motivkrinsar antyda. Her er eit søkjelys på det minste, på det som fell frå, har brote seg laus frå heilskapen, men som likevel stadig knyter seg saman og skapar nye samband og vokster, slik frøet eller eit prefiks i språket kan gjere. Rørslemotivet finst i fleire dikt, så dei er ikkje stadbundne: «du som ikke kan begrense/ din egen tilhørighet». Elles så kan ein lese alle referansane til vindens berøring, luft og tomleik som nådefulle og i opposisjon til materiens tyngd, men slik at det å fordjupe seg i materien, gå ned, er nødvendig for å frigjere seg, stige opp, slik eit frø gjer.
Luggs dikt må pustast inn, for dei er som små meditasjonar. Dikta kling godt og dei slepper frå seg «lodne» bilete som tenkjer i lesaren. Det er fint.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
I dei korte dikta vert mange dimensjonar og
motivkrinsar antyda.
Fleire artiklar
Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.
Alle foto: Håvard Rem
Det blonde reservatet
PALM BEACH: Krig og folkevandring verkar inn på alle vestlege val. Eit amerikansk presidentval kan verka andre vegen òg.
Lewis Lapham på Lapham’s Quarterly-kontoret ved Union Square på Manhattan.
Ein lang marsj mot idiotveldet
NEW YORK: Sett frå minnestunda for Lewis Lapham ser den politiske dagsordenen i USA mindre ny ut.
VINNAREN: På søndag vart Herbert Kickls Fridomsparti (FPÖ) for første gongen største parti i det austerrikske parlamentsvalet. Får partiet makt, vil dei jobbe for å oppheve sanksjonar mot Russland.
Foto: Lisa Leutner / Reuters/ NTB
Politikk i grenseland
Austerrikarane ser på seg sjølv som ein fredsnasjon. Likevel røystar ein tredel på prorussiske høgrepopulistar.
Eldspåsetting og steinkasting i Ramels veg i Rosengård i Malmö. Ivar Hippe har intervjua innbyggarar i utsette bydelar i Vest-Sverige.
Foto: Johan Nilsson / TT / AP / NTB
– Det kjem til å bli stygt
Ivar Hippe fekk lyst til å sjå nærmare på dei svenske tilstandane. Etter tre års arbeid er Sverige 2024: Beretninger om et land i krise her. Staten må ta styring, seier han.
Yrka med det høgste sjukefråværet er kvinnedominerte med relasjonelt arbeid og høge emosjonelle krav, skriv Lill Sverresdatter Larsen.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Langvarig overbelastning gir rekordhøyt sykefravær
«Vi har lenge drevet en dugnad for å holde skuta flytende.»