Dikt

Toto Hølmebakk:

Almakolender

Tiden Norsk Forlag

Tittelen Almakolender på Toto Hølmebakks debut ser ut til å vere ei samanskriving av orda almanakk og kalender. I tredje og siste seksjon i boka, «Kalender», ber dikta titlar henta frå den franske revolusjonskalenderen. Det er som om konfrontasjon mellom den nesten bokhaldarliknande interessa for tal og språkets meir flytande meiningskarakter befruktar kvarandre gjensidig. Hølmebakk skapar eit forunderleg klårt, nesten realistisk, men samstundes mystisk poetisk univers.

Ytre sett spelar tala og formelle system ei formande rolle for desse dikta, dei kjem ofte i nummererte sekvensar, til dømes frå 01 til 12. Alt opningsdiktet syner korleis tal, teljing og dei formelle systema også blir vesentlege innhaldsmoment: «Å kunne telle/ måneder i året/ dager i mai// epler/ i september 30/ 17 stavelser i strofen/ spor i snøen/ slag i 60 fortløpende sekunder/ kom til 59/ kanskje var det 90/ sidensvans i treet/ da de fløy». Trass i talfestingane blir tala liksom farga av kva dei tel. Men sidan formålet med teljinga ikkje er synleg, er det som tala blir lada med usikker meining.

Sjølv om Hølmebakks dikt kan seiast å ha eksperimentelle trekk, mellom anna når ein ser korleis dei skriv seg opp til eller faldar ut formelle mønster, er dette dikttekstar som også grip tak i kjenslene til lesaren. Det er nett fordi dikta teiknar opp avstandar og møte, at slike rom blir skapte.

Så er det kanskje ikkje heilt overraskande at debutanten ein stad brukar ei diktform utvikla av den franske poeten Raymond Quenau. Quenau var ein av grunnleggjarane av den franske litterære rørsla Oulipo, som jobba med litteratur og formelle mønster. Det finst klåre forskrifter i denne diktforma, i tillegg til dei har Hølmebakk nytta dei tolv trinna i Beauforts vindskala som sentralt element i dei tolv diktsekvensane.

I kryssinga mellom den disiplinerande krafta til systemet og den flytande meiningskarakteren til orda skriv desse dikta fram mangslungne bilete som etterlèt lesaren med undring og inntrykk av klårleik. Men også den matematiske harmonien og venleiken, som gjer fenomen føreseielege, som etablerer forventning og gjentaking, kan bli motsagd. Slik som i diktet «Floréal»: «Se/ denne skjønnheten har andre mål/ enn reprise neste år». Her blir det uttrykt at venleik er mangfaldig, og at nett denne venleiken har eit mål om ikkje å gjenta seg – altså ikkje vere slik som venleikssystemet føreskriv. Samstundes verkeleggjer ikkje diktet den venleiken det talar om, det verkar som venleiken ligg utanfor diktet. Diktet er ei oppmoding om å sjå eit aspekt ved venleiken.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast skribent i Dag og Tid.