JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Poesien må gripast

Fyldig og godt utval av Björling på norsk

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Gunnar Björling døydde i 1960, 73 år gammal.

Gunnar Björling døydde i 1960, 73 år gammal.

Foto: Ateljé Apollo / SLS

Gunnar Björling døydde i 1960, 73 år gammal.

Gunnar Björling døydde i 1960, 73 år gammal.

Foto: Ateljé Apollo / SLS

2545
20190315
2545
20190315

Dikt

Gunnar Björling:

Jeg vil en tanke

Gjendikta av Yngve Pedersen
Kolon forlag 2019

Den finlandssvenske modernisten Gunnar Björling (1887–1960) vert rekna som fornyar av den modernistiske poesien. Sjølv om poesien til Björling kan verke framandarta, finst det klarleik, openheit og ikkje minst venleik i dikta hans: «Hund bykser glad/ gutt klyver fjell/ dag over jord/ jordens lys og høst».

Björlings dikt syner interesse for ordas lyd- og meiningspotensial, i tråd med fysikkens interesse for partikkelen, men ordatomet står likevel ikkje aleine. Det første som først slår ein, er den uvanlege handsaminga av språket, rytmen, kjensla av at språket på uhøyrde måtar bryt den vande grammatikkens reglar. Kva er hensikta? Ifølgje Poul Borum lærer Björlings dikt oss å oppleve betre.

Kjensler

Oppleving er eit nøkkelord. Opplevinga av lyrikken, også omverda, gjennom kjenslene, er viktigare enn den rasjonelle tilnærminga til desse fenomena. I det minste utfyller opplevinga og rasjonaliteten kvarandre i tilfellet Björlings lyrikk. I eit aforistisk kortdikt, der det heiter at «Livet er ikkje begripelig; det er til å gripe», gjeld utsegna like mykje for poesien: Han må gripast, ikkje berre forståast og tolkast.

Fleire har peikt på at dei tjue diktbøkene, frå debutsamlinga Vilande dag (1922) til Du går de ord (1955), utgjer éi strøymande poetisk dagbok. Kortdikta glir i kvarandre, slik diktbøkene også verkar å gli i kvarandre. Diktet er ein uavgrensa storleik. Hos Björling finst ein optimisme, ei glede over lyset og livet, ei tiltru til mennesket og omverda, som står i opposisjon det ytre livet til Björling, prega som det var av økonomiske problem.

Representativt

Trass at stilen til Björling er attkjenneleg, kan ein spore fornying, variasjon og inspirasjon frå ulike kjelder frå bok til bok. Yngve Pedersen, gjendiktaren, har difor gjort eit klokt val når han har plukka representative dikt frå alle diktbøkene, slik at det er mogleg å følgje utviklinga. Pedersens norske gjendikting er verkeleg tru mot stilen og tenkinga til Björling. Sidan Björlings lyrikk fortonar seg framandarta, reagerer kanskje nokon på at utvalet ikkje er forsynt med ein introduksjonstekst. På ei anna side lèt ein då lyrikken tale for seg, noko som er i tråd med Björlings lyriske haldning: «Og å ikke snakke mer/ det tar et liv å si».

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Dikt

Gunnar Björling:

Jeg vil en tanke

Gjendikta av Yngve Pedersen
Kolon forlag 2019

Den finlandssvenske modernisten Gunnar Björling (1887–1960) vert rekna som fornyar av den modernistiske poesien. Sjølv om poesien til Björling kan verke framandarta, finst det klarleik, openheit og ikkje minst venleik i dikta hans: «Hund bykser glad/ gutt klyver fjell/ dag over jord/ jordens lys og høst».

Björlings dikt syner interesse for ordas lyd- og meiningspotensial, i tråd med fysikkens interesse for partikkelen, men ordatomet står likevel ikkje aleine. Det første som først slår ein, er den uvanlege handsaminga av språket, rytmen, kjensla av at språket på uhøyrde måtar bryt den vande grammatikkens reglar. Kva er hensikta? Ifølgje Poul Borum lærer Björlings dikt oss å oppleve betre.

Kjensler

Oppleving er eit nøkkelord. Opplevinga av lyrikken, også omverda, gjennom kjenslene, er viktigare enn den rasjonelle tilnærminga til desse fenomena. I det minste utfyller opplevinga og rasjonaliteten kvarandre i tilfellet Björlings lyrikk. I eit aforistisk kortdikt, der det heiter at «Livet er ikkje begripelig; det er til å gripe», gjeld utsegna like mykje for poesien: Han må gripast, ikkje berre forståast og tolkast.

Fleire har peikt på at dei tjue diktbøkene, frå debutsamlinga Vilande dag (1922) til Du går de ord (1955), utgjer éi strøymande poetisk dagbok. Kortdikta glir i kvarandre, slik diktbøkene også verkar å gli i kvarandre. Diktet er ein uavgrensa storleik. Hos Björling finst ein optimisme, ei glede over lyset og livet, ei tiltru til mennesket og omverda, som står i opposisjon det ytre livet til Björling, prega som det var av økonomiske problem.

Representativt

Trass at stilen til Björling er attkjenneleg, kan ein spore fornying, variasjon og inspirasjon frå ulike kjelder frå bok til bok. Yngve Pedersen, gjendiktaren, har difor gjort eit klokt val når han har plukka representative dikt frå alle diktbøkene, slik at det er mogleg å følgje utviklinga. Pedersens norske gjendikting er verkeleg tru mot stilen og tenkinga til Björling. Sidan Björlings lyrikk fortonar seg framandarta, reagerer kanskje nokon på at utvalet ikkje er forsynt med ein introduksjonstekst. På ei anna side lèt ein då lyrikken tale for seg, noko som er i tråd med Björlings lyriske haldning: «Og å ikke snakke mer/ det tar et liv å si».

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Pedersens norske gjendikting er verkeleg tru mot stilen og tenkinga til Björling.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Tid for realitetsorientering

Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis