JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Ordas salt

Carl Henrik Berge er både sjangermedviten og original i denne sterke motstraumsromanen.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Carl Henrik Berge har studert litteraturvitskap og journalistikk og gått på Skrivekunstakademiet.

Carl Henrik Berge har studert litteraturvitskap og journalistikk og gått på Skrivekunstakademiet.

Foto: Ida Gøytil

Carl Henrik Berge har studert litteraturvitskap og journalistikk og gått på Skrivekunstakademiet.

Carl Henrik Berge har studert litteraturvitskap og journalistikk og gått på Skrivekunstakademiet.

Foto: Ida Gøytil

3219
20221202
3219
20221202

Roman

Carl Henrik Berge:

Saltstøttens sønn

Kolon Forlag

Litt uærbødig, kanskje, men eg må tenke på det mor mi sa til meg då eg var lita og gjorde grimasar: «Ikkje gjer slik, du kan bli slik», når eg opnar Carl Henrik Berges debutroman Saltstøttens sønn og finn at fleire personar er forvandla til saltstøtter. Har dei ikkje høyrt på mor si? Men lenger enn det kan eg ikkje trekke den assosiasjonen, for i denne romanen er det verken plass til grimasar eller til å vere uærbødig.

Språksterkt

Ein ørkenby blir ramma av ein katastrofe, det kan vere ei straff frå det høge, og dei som ikkje blir til saltstøtter, legg ut på vandring. Vi følger mora og sonen, taktekkaren, kjøpmannen, portvaktaren, syaren og andre skikkelsar på si ferd i eit mytisk eller bibelsk landskap bort frå den varsla flaumen, eller «floden», som det står.

Det er ikkje snakk om ein bekk som renn over. Nokre kjem til Havbyen, der dei går om bord i eit skip som eventyrleg nok har både åkrar, stallar og forretningar om bord, andre kjem til Marmorbyen, der dei aldri ser sol eller dagslys. Det er eit univers og ei forteljing som ikkje kallar på ei realistisk lesing, men som ein heller må lese slik ein møter religiøse tekstar, antikke drama eller eventyr: Det står noko der, men ikkje nødvendigvis (berre) på linjene.

I Berges roman står det ein heil del, særleg i språkføringa. Ein treng ikkje ein filmatisk notidsroman å «engasjere seg i» når ein kan få setningar som denne:

«Hvordan vet du at floden kommer? Jeg har hørt at den bare er et rykte.

Kjærlighet er et rykte, sa mannen. Floden står skrevet i stjernene.»

Eller den dramatiske:

«Offerplassen var et krater, leirplassen et flammehav.

Menneskene i oljesølet lignet nyfødte kalver i slimposer.

En hest i brann forsøkte å flykte fra seg selv.

En armløs mann lette etter hendene sine.

En kvinne holdt innvollene sine på plass som en bylt skittentøy.»

Det er grufulle, men presise og konsistente bilde, og den knappe stilen understrekar den arkaiske, distanserte forteljarforma. Paradoksalt nok skaper distansen ein følbar nærleik til stoffet.

Om kunst og haldningar

Lesaren må vere førebudd på sjølv å vere med på å definere kva boka seier noko om. Eg sa ikkje «handlar om». For meg ligg den gode lesaropplevinga i små drypp av innsikter som dukkar opp i formuleringar og ordvekslingar undervegs. I tillegg finst det fleire hint til kunsten i denne romanen: til kva som kan utgjere kunst, og kva rolle han kan spele for oss. Sjølve saltstøttene tangerer denne tematikken. Står saltstøttene nærmast Gud eller kunsten i si katastrofale forvandling?

I tillegg kjem ei haldning til syne i slutten av romanen som opnar for ei postapokalyptisk reorientering:

«Det er bare ruiner, sa mannen.

Noe må man bo i, sa syersken.

Vi kan bo hvor som helst, sa mannen.

Vi kan reise når som helst, sa syersken.»

Ein slags «Home is where your heart is», altså. Carl Henrik Berge har levert ein original, språksterk, historie- og sjangermedviten debutroman som krev sin lesar, men som er eit utsøkt stykke arbeid.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er forfattar, nordist og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Roman

Carl Henrik Berge:

Saltstøttens sønn

Kolon Forlag

Litt uærbødig, kanskje, men eg må tenke på det mor mi sa til meg då eg var lita og gjorde grimasar: «Ikkje gjer slik, du kan bli slik», når eg opnar Carl Henrik Berges debutroman Saltstøttens sønn og finn at fleire personar er forvandla til saltstøtter. Har dei ikkje høyrt på mor si? Men lenger enn det kan eg ikkje trekke den assosiasjonen, for i denne romanen er det verken plass til grimasar eller til å vere uærbødig.

Språksterkt

Ein ørkenby blir ramma av ein katastrofe, det kan vere ei straff frå det høge, og dei som ikkje blir til saltstøtter, legg ut på vandring. Vi følger mora og sonen, taktekkaren, kjøpmannen, portvaktaren, syaren og andre skikkelsar på si ferd i eit mytisk eller bibelsk landskap bort frå den varsla flaumen, eller «floden», som det står.

Det er ikkje snakk om ein bekk som renn over. Nokre kjem til Havbyen, der dei går om bord i eit skip som eventyrleg nok har både åkrar, stallar og forretningar om bord, andre kjem til Marmorbyen, der dei aldri ser sol eller dagslys. Det er eit univers og ei forteljing som ikkje kallar på ei realistisk lesing, men som ein heller må lese slik ein møter religiøse tekstar, antikke drama eller eventyr: Det står noko der, men ikkje nødvendigvis (berre) på linjene.

I Berges roman står det ein heil del, særleg i språkføringa. Ein treng ikkje ein filmatisk notidsroman å «engasjere seg i» når ein kan få setningar som denne:

«Hvordan vet du at floden kommer? Jeg har hørt at den bare er et rykte.

Kjærlighet er et rykte, sa mannen. Floden står skrevet i stjernene.»

Eller den dramatiske:

«Offerplassen var et krater, leirplassen et flammehav.

Menneskene i oljesølet lignet nyfødte kalver i slimposer.

En hest i brann forsøkte å flykte fra seg selv.

En armløs mann lette etter hendene sine.

En kvinne holdt innvollene sine på plass som en bylt skittentøy.»

Det er grufulle, men presise og konsistente bilde, og den knappe stilen understrekar den arkaiske, distanserte forteljarforma. Paradoksalt nok skaper distansen ein følbar nærleik til stoffet.

Om kunst og haldningar

Lesaren må vere førebudd på sjølv å vere med på å definere kva boka seier noko om. Eg sa ikkje «handlar om». For meg ligg den gode lesaropplevinga i små drypp av innsikter som dukkar opp i formuleringar og ordvekslingar undervegs. I tillegg finst det fleire hint til kunsten i denne romanen: til kva som kan utgjere kunst, og kva rolle han kan spele for oss. Sjølve saltstøttene tangerer denne tematikken. Står saltstøttene nærmast Gud eller kunsten i si katastrofale forvandling?

I tillegg kjem ei haldning til syne i slutten av romanen som opnar for ei postapokalyptisk reorientering:

«Det er bare ruiner, sa mannen.

Noe må man bo i, sa syersken.

Vi kan bo hvor som helst, sa mannen.

Vi kan reise når som helst, sa syersken.»

Ein slags «Home is where your heart is», altså. Carl Henrik Berge har levert ein original, språksterk, historie- og sjangermedviten debutroman som krev sin lesar, men som er eit utsøkt stykke arbeid.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er forfattar, nordist og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Foto: Nina Djæff

BokMeldingar
Ronny Spaans

Eit sandkorn i maskineriet

Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis