JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Naturvitskapens poetiske forråd

Geir Halnes skriv innsiktsfulle dikt som er tilgjengelege og inviterande.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Årets diktsamling er den tredje frå Geir Halnes sidan debuten i 2007.

Årets diktsamling er den tredje frå Geir Halnes sidan debuten i 2007.

Foto: Baard Henriksen

Årets diktsamling er den tredje frå Geir Halnes sidan debuten i 2007.

Årets diktsamling er den tredje frå Geir Halnes sidan debuten i 2007.

Foto: Baard Henriksen

2555
20220610
2555
20220610

Dikt

Geir Halnes:

La

Oktober

Det finst ein eksperimentell impuls i diktboka La av Geir Halnes. Særleg gjeld det oppmodinga om å sjå verda under visse vilkår, slik ein gjer når ein lagar hypotesar. Hjelpeverbet la, som tittelen peikar på, tyder gi løyve til, slik ein i ein hypotese ser for seg at gitte vilkår må vere oppfylte: Viss dette er tilfellet, så vil dette skje.

Eit anna aspekt trekkjer i ei spesiell retning, nemleg det store tilfanget av ord og omgrep frå naturvitskapen. I nesten kvart dikt treffer ein på slike framande ord: «dopaminreseptor D2 i akkumbenskjernen», «gittervibrasjonene», «beta-amyloider», «lipider», «dissipativ struktur». Tradisjonelt sett er nemningane ikkje poetiske, men blir det i desse dikta: «søvnen renser ut beta-amyloider/ og jeg sover godt/ i en boks jeg ikke kan tenke utenfor».

Poetisk energi

I dikta er konfrontasjonen, parallelliteten, kontrasten og utvekslinga mellom kvardags- og menneskelivet og det tekniske og naturvitskaplege språket openberr: «er jeg tørst drikker jeg/ fra samme trau/ som kyrne og turbinene». Dette grepet utløyser, i dikta til Halnes, også ei særleg potent lading og ein sjeldan poetisk energi. Orda vert til biletressursar og til innsiktsfulle refleksjonar i dikt som er inviterande, opne og tilgjengelege. Framandorda underleggjer, og med sine uvande klangnyansar formidlar dei ein fjern venleik.

Naturvitskapens omgrep vert ofte kalla abstrakte fordi dei viser til ting me ikkje ser med berre auget, men dei skapar førestillingar. Omgrepet celle, til dømes, var det Robert Hooke som innførte i 1665, fordi han studerte kork, og det han såg i mikroskopet, likna romma munkane budde i.

Tenksamt

Trass i forrådet av naturvitskaplege omgrep står dikta fram som tenksame peilingar i eksistensen. Biletleg snedig og språkleg skarpt syner Halnes det menneskelege i det uendelege spinnet av tilsynelatande dehumaniserande terminologiar. Dikta peikar gjerne på at mennesket er større enn seg sjølv, slik språket òg er større enn språkbrukaren.

Men når det lyriske eget kjenner på kor lite det er blant alle systema som forgreinar seg inn i det, freistar det også å forsvare seg: «men for å trøstes av noe så stort, må jeg bli infinitesimal» – altså uendeleg liten, men større enn null. Boka er anbefalt.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Dikt

Geir Halnes:

La

Oktober

Det finst ein eksperimentell impuls i diktboka La av Geir Halnes. Særleg gjeld det oppmodinga om å sjå verda under visse vilkår, slik ein gjer når ein lagar hypotesar. Hjelpeverbet la, som tittelen peikar på, tyder gi løyve til, slik ein i ein hypotese ser for seg at gitte vilkår må vere oppfylte: Viss dette er tilfellet, så vil dette skje.

Eit anna aspekt trekkjer i ei spesiell retning, nemleg det store tilfanget av ord og omgrep frå naturvitskapen. I nesten kvart dikt treffer ein på slike framande ord: «dopaminreseptor D2 i akkumbenskjernen», «gittervibrasjonene», «beta-amyloider», «lipider», «dissipativ struktur». Tradisjonelt sett er nemningane ikkje poetiske, men blir det i desse dikta: «søvnen renser ut beta-amyloider/ og jeg sover godt/ i en boks jeg ikke kan tenke utenfor».

Poetisk energi

I dikta er konfrontasjonen, parallelliteten, kontrasten og utvekslinga mellom kvardags- og menneskelivet og det tekniske og naturvitskaplege språket openberr: «er jeg tørst drikker jeg/ fra samme trau/ som kyrne og turbinene». Dette grepet utløyser, i dikta til Halnes, også ei særleg potent lading og ein sjeldan poetisk energi. Orda vert til biletressursar og til innsiktsfulle refleksjonar i dikt som er inviterande, opne og tilgjengelege. Framandorda underleggjer, og med sine uvande klangnyansar formidlar dei ein fjern venleik.

Naturvitskapens omgrep vert ofte kalla abstrakte fordi dei viser til ting me ikkje ser med berre auget, men dei skapar førestillingar. Omgrepet celle, til dømes, var det Robert Hooke som innførte i 1665, fordi han studerte kork, og det han såg i mikroskopet, likna romma munkane budde i.

Tenksamt

Trass i forrådet av naturvitskaplege omgrep står dikta fram som tenksame peilingar i eksistensen. Biletleg snedig og språkleg skarpt syner Halnes det menneskelege i det uendelege spinnet av tilsynelatande dehumaniserande terminologiar. Dikta peikar gjerne på at mennesket er større enn seg sjølv, slik språket òg er større enn språkbrukaren.

Men når det lyriske eget kjenner på kor lite det er blant alle systema som forgreinar seg inn i det, freistar det også å forsvare seg: «men for å trøstes av noe så stort, må jeg bli infinitesimal» – altså uendeleg liten, men større enn null. Boka er anbefalt.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Dikta peikar ofte på at mennesket er større enn seg sjølv, slik språket òg er større enn språkbrukaren.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Gravfølgjet for Mohammad Mahdi Ammar og Abbas Fadel Yassin, båe drepne av eksploderande personsøkjarar i Beirut. Ammar er son til ein framståande medlem av Hizbollah-rørsla.

Gravfølgjet for Mohammad Mahdi Ammar og Abbas Fadel Yassin, båe drepne av eksploderande personsøkjarar i Beirut. Ammar er son til ein framståande medlem av Hizbollah-rørsla.

Foto: Mohamed Azakir / Reuters / NTB

KommentarSidene 2-3

Krig med personsøkjarar i folkerettsleg gråsone

Kvelden før personsøkjaråtaket endra Israels krigskabinett målsetjingane med krigen i nord. Ei eskalering låg derfor i kjømda.

Cecilie Hellestveit
Gravfølgjet for Mohammad Mahdi Ammar og Abbas Fadel Yassin, båe drepne av eksploderande personsøkjarar i Beirut. Ammar er son til ein framståande medlem av Hizbollah-rørsla.

Gravfølgjet for Mohammad Mahdi Ammar og Abbas Fadel Yassin, båe drepne av eksploderande personsøkjarar i Beirut. Ammar er son til ein framståande medlem av Hizbollah-rørsla.

Foto: Mohamed Azakir / Reuters / NTB

KommentarSidene 2-3

Krig med personsøkjarar i folkerettsleg gråsone

Kvelden før personsøkjaråtaket endra Israels krigskabinett målsetjingane med krigen i nord. Ei eskalering låg derfor i kjømda.

Cecilie Hellestveit
Laila Goody, Maria Ómarsdóttir Austgulen, Trond Espen Seim og John Emil Jørgenrud i nachspielet frå helvete som stykket til Edward Albee blir kalla.

Laila Goody, Maria Ómarsdóttir Austgulen, Trond Espen Seim og John Emil Jørgenrud i nachspielet frå helvete som stykket til Edward Albee blir kalla.

Foto: Erika Hebbert

TeaterMeldingar
Jan H. Landro

Sterkt om livsløgn og overleving

Gode skodespelar­prestasjonar i intens kamp på liv og død.

Den nye statsministeren i Frankrike, Michel Barnier, blir klappa inn av den utgåande, Gabriel Attal, i ein seremoni på Hôtel Matignon i Paris 5. september.

Den nye statsministeren i Frankrike, Michel Barnier, blir klappa inn av den utgåande, Gabriel Attal, i ein seremoni på Hôtel Matignon i Paris 5. september.

Foto: Stephane De Sakutin / Reuters / NTB

KommentarSamfunn
Bjørn Kvalsvik Nicolaysen

Ny statsminister med gjeld, utan budsjett

No lyt alt skje raskt i fransk politikk for å avverje nye kriser.

Justis- og beredskapsminister Emilie Enger Mehl på veg til pressetreffet om motarbeiding av kriminalitet. Også statsminister Jonas Gahr Støre og finansminister Trygve Slagsvold Vedum deltok.

Justis- og beredskapsminister Emilie Enger Mehl på veg til pressetreffet om motarbeiding av kriminalitet. Også statsminister Jonas Gahr Støre og finansminister Trygve Slagsvold Vedum deltok.

Foto: Thomas Fure / NTB

Samfunn
Sofie May Rånes

– No ser me effekten av færre politifolk

Det er mykje regjeringa kunne gjort som dei ikkje har gjort. Me er ikkje imponerte, seier Helge André Njåstad (FrP).

Då nordmennene kom til Færøyane, eller Fårøyane, rundt 800 var «hagane fulle av sau, som irane hadde ale upp, bergi tekte med fugl, nøgdi med rekved til husbyggjing, fisk og kval utanfor døri og vetrar so milde at sau og hest levde ute», skreiv landsfaderen Jóannes Patursson i boka Frå Færøyane i 1925.  I dag er det om lag 70.000 sauer som går fritt ikring, også rundt Tórshavn.

Då nordmennene kom til Færøyane, eller Fårøyane, rundt 800 var «hagane fulle av sau, som irane hadde ale upp, bergi tekte med fugl, nøgdi med rekved til husbyggjing, fisk og kval utanfor døri og vetrar so milde at sau og hest levde ute», skreiv landsfaderen Jóannes Patursson i boka Frå Færøyane i 1925. I dag er det om lag 70.000 sauer som går fritt ikring, også rundt Tórshavn.

Alle foto: Hallgeir Opedal

ReportasjeFeature

Nytt frå vestfronten

Ute i Atlanterhavet ligg Færøyane som ein front mot lågtrykk, vestavêr og liberale haldningar.

Hallgeir Opedal
Då nordmennene kom til Færøyane, eller Fårøyane, rundt 800 var «hagane fulle av sau, som irane hadde ale upp, bergi tekte med fugl, nøgdi med rekved til husbyggjing, fisk og kval utanfor døri og vetrar so milde at sau og hest levde ute», skreiv landsfaderen Jóannes Patursson i boka Frå Færøyane i 1925.  I dag er det om lag 70.000 sauer som går fritt ikring, også rundt Tórshavn.

Då nordmennene kom til Færøyane, eller Fårøyane, rundt 800 var «hagane fulle av sau, som irane hadde ale upp, bergi tekte med fugl, nøgdi med rekved til husbyggjing, fisk og kval utanfor døri og vetrar so milde at sau og hest levde ute», skreiv landsfaderen Jóannes Patursson i boka Frå Færøyane i 1925. I dag er det om lag 70.000 sauer som går fritt ikring, også rundt Tórshavn.

Alle foto: Hallgeir Opedal

ReportasjeFeature

Nytt frå vestfronten

Ute i Atlanterhavet ligg Færøyane som ein front mot lågtrykk, vestavêr og liberale haldningar.

Hallgeir Opedal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis