DIKT

Ida Frisch:

Kjære Grønland

Tiden

I denne boka vender dikta til Ida Frisch seg mot verdas største øy, Grønland. Forfattaren stilar brev til ei øy som openbert er ute av lage, med brear og is som smeltar i altfor stor fart. Øya får liv som ein samtalepartnar, som rett nok held seg taus og difor vert pepra med nye spørsmål og tankar om kva som er årsaka til at katastrofen skyt fart.

Forteljande

Stilen i diktboka er prosalyrisk og forteljande, med eit gripande rytmisk driv. Dette er bok nummer to av Frisch. Ho debuterte i 2018 med romanen Klør, som utmerkte seg med ei sterk prosalyrisk språkføring.

Sidan Grønland teier, kjem det stadig nye brev med framlegg og vinklingar frå brevskrivaren. Kanskje ønskjer Grønland forandring, kanskje er det kjærleiken til havet, eller kan hende til sola, som har fått Grønland til å smelte, spekulerer eget. I brevdikta vert alt ved øya skalert til menneskelege kjensler, målestokkar og utsyn, men den menneskelege påverknaden på miljøet og klimaet vert likevel ikkje nemnd som mogleg årsak til det som utspelar seg.

Slik vert dikta til lettare naivistiske brevmonologar som reflekterer det menneskelege egets situasjon, verdsbilete og tankar – forståeleg nok. Dikta er meir enn klar over dette kommunikasjonsproblemet: «du har en annen verden å uttrykke deg i», og ber fram eit ønske om likevel å finne fram til eit felles språk, der «det finnes et rom å se hverandre i,/ midt mellom smeltevann og håndledd».

Forfriskande forsøk

I mykje økolitterær skriving freistar ein å sjå naturen uavhengig av menneskets instrumentelle omgang med han. Ein vil riste naturen fri frå det menneskelege grepet som har ført oss inn i det økologiske uføret.

Fleire vil meine at besjeling av naturen er å plassere det menneskelege hegemoniet i det indre av han. Tingdiktaren Francis Ponge såg besjeling av natur og ting som frigjerande forsøk på å gi tinga og naturen ei eiga røyst.

Det er under ein liknande horisont ein kan sjå dikta til Ida Frisch. Sjølv om naturen ikkje vert sett frå naturens side, eller står fram med ei sjølvstendig røyst, er nettopp den spørjande verksemda i dikta eit forfriskande forsøk på å leve seg inn i naturen, få naturen i tale.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.