Naivisme og økopoesi
Ida Frisch skriv forteljande dikt som vantar alvorsdimensjonen.
Ida Frisch romandebuterte i 2018. No har ho skrive dikt.
Foto: Morten Bendiksen
DIKT
Ida Frisch:
Kjære Grønland
Tiden
I denne boka vender dikta til Ida Frisch seg mot verdas største øy, Grønland. Forfattaren stilar brev til ei øy som openbert er ute av lage, med brear og is som smeltar i altfor stor fart. Øya får liv som ein samtalepartnar, som rett nok held seg taus og difor vert pepra med nye spørsmål og tankar om kva som er årsaka til at katastrofen skyt fart.
Forteljande
Stilen i diktboka er prosalyrisk og forteljande, med eit gripande rytmisk driv. Dette er bok nummer to av Frisch. Ho debuterte i 2018 med romanen Klør, som utmerkte seg med ei sterk prosalyrisk språkføring.
Sidan Grønland teier, kjem det stadig nye brev med framlegg og vinklingar frå brevskrivaren. Kanskje ønskjer Grønland forandring, kanskje er det kjærleiken til havet, eller kan hende til sola, som har fått Grønland til å smelte, spekulerer eget. I brevdikta vert alt ved øya skalert til menneskelege kjensler, målestokkar og utsyn, men den menneskelege påverknaden på miljøet og klimaet vert likevel ikkje nemnd som mogleg årsak til det som utspelar seg.
Slik vert dikta til lettare naivistiske brevmonologar som reflekterer det menneskelege egets situasjon, verdsbilete og tankar – forståeleg nok. Dikta er meir enn klar over dette kommunikasjonsproblemet: «du har en annen verden å uttrykke deg i», og ber fram eit ønske om likevel å finne fram til eit felles språk, der «det finnes et rom å se hverandre i,/ midt mellom smeltevann og håndledd».
Forfriskande forsøk
I mykje økolitterær skriving freistar ein å sjå naturen uavhengig av menneskets instrumentelle omgang med han. Ein vil riste naturen fri frå det menneskelege grepet som har ført oss inn i det økologiske uføret.
Fleire vil meine at besjeling av naturen er å plassere det menneskelege hegemoniet i det indre av han. Tingdiktaren Francis Ponge såg besjeling av natur og ting som frigjerande forsøk på å gi tinga og naturen ei eiga røyst.
Det er under ein liknande horisont ein kan sjå dikta til Ida Frisch. Sjølv om naturen ikkje vert sett frå naturens side, eller står fram med ei sjølvstendig røyst, er nettopp den spørjande verksemda i dikta eit forfriskande forsøk på å leve seg inn i naturen, få naturen i tale.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
DIKT
Ida Frisch:
Kjære Grønland
Tiden
I denne boka vender dikta til Ida Frisch seg mot verdas største øy, Grønland. Forfattaren stilar brev til ei øy som openbert er ute av lage, med brear og is som smeltar i altfor stor fart. Øya får liv som ein samtalepartnar, som rett nok held seg taus og difor vert pepra med nye spørsmål og tankar om kva som er årsaka til at katastrofen skyt fart.
Forteljande
Stilen i diktboka er prosalyrisk og forteljande, med eit gripande rytmisk driv. Dette er bok nummer to av Frisch. Ho debuterte i 2018 med romanen Klør, som utmerkte seg med ei sterk prosalyrisk språkføring.
Sidan Grønland teier, kjem det stadig nye brev med framlegg og vinklingar frå brevskrivaren. Kanskje ønskjer Grønland forandring, kanskje er det kjærleiken til havet, eller kan hende til sola, som har fått Grønland til å smelte, spekulerer eget. I brevdikta vert alt ved øya skalert til menneskelege kjensler, målestokkar og utsyn, men den menneskelege påverknaden på miljøet og klimaet vert likevel ikkje nemnd som mogleg årsak til det som utspelar seg.
Slik vert dikta til lettare naivistiske brevmonologar som reflekterer det menneskelege egets situasjon, verdsbilete og tankar – forståeleg nok. Dikta er meir enn klar over dette kommunikasjonsproblemet: «du har en annen verden å uttrykke deg i», og ber fram eit ønske om likevel å finne fram til eit felles språk, der «det finnes et rom å se hverandre i,/ midt mellom smeltevann og håndledd».
Forfriskande forsøk
I mykje økolitterær skriving freistar ein å sjå naturen uavhengig av menneskets instrumentelle omgang med han. Ein vil riste naturen fri frå det menneskelege grepet som har ført oss inn i det økologiske uføret.
Fleire vil meine at besjeling av naturen er å plassere det menneskelege hegemoniet i det indre av han. Tingdiktaren Francis Ponge såg besjeling av natur og ting som frigjerande forsøk på å gi tinga og naturen ei eiga røyst.
Det er under ein liknande horisont ein kan sjå dikta til Ida Frisch. Sjølv om naturen ikkje vert sett frå naturens side, eller står fram med ei sjølvstendig røyst, er nettopp den spørjande verksemda i dikta eit forfriskande forsøk på å leve seg inn i naturen, få naturen i tale.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Stilen i diktboka er prosalyrisk og forteljande, med eit gripande rytmisk driv.
Fleire artiklar
Tekniske problem mellom Carlsen og Niemann.
Foto: Chess.com
Skandaleduellen
«Før Speed Chess Championship var eg 'gira'. Dette var så spanande som moderne sjakk kan vera.»
Kor mykje skal den enkelte forelder ha å seie over barnet? Spørsmålet er til vurdering når barnelova skal oppdaterast.
Foto: Sara Johannessen Meek / NTB
Flytterett eller vetorett?
Skal mor eller far kunne ta med seg barna og flytte langt bort etter eit samlivsbrot? Barne- og familiedepartementet vil gjere det vanskelegare for fleire, men møter motstand.
Den norske komponisten Sigurd Lie (1871–1904).
Klår kulokk
Der er både norsk og tysk nasjonalromantikk i Sigurd Lies romansar.
Gulrotsuppe med eit dryss graslauk og olivenolje.
Foto: Dagfinn Nordbø
Suppehimmelen
«Eg skjønar meg ikkje på kakebakst, for oppskriftene er så biskopstrenge, dei har lite slingringsmon for kreative påhitt.»
Jasmine Trinca i hovudrolla som Maria Montessori, som med ein ny pedagogikk la grunnlaget for montessoriskular over heile verda.
Foto: Another World Entertainment
Traust revolusjon
Det er null nytt i filmen om nyskapingane til Maria Montessori.
Papiravisa