Roman

Ellen Rømming:

De ufullendte

Vigmostad Bjørke

Av og til blir det spurt etter musikalitet i sosiale relasjonar. Når det gjeld søstrene Ingrid og Maria, har dei mest musikalitet når det kjem til musikken. Ut over det gjer dei dels så godt dei kan, og det er slett ikkje dårleg somme tider, dels har dei så mykje å bale med at dei ikkje har overskot til å løfte blikket mot omgjevnadane. Begge har i første rekke Ingrid å stri med.

Den familien, altså

Storesøstera Ingrid er ein gåverik pianist. Det er ho som har foreldra si kunstnariske merksemd. Eller merksemd og merksemd – faren er fiolinist og dirigent på elitenivå og turnerer Europa. Mora er utstasjonert i Malawi og kjem sjeldan heim. Når ho gjer det, har ho dårleg tid til alt som gjeld døtrene, og den tida ho har, brukar ho til å klage over dårleg samvit over all tida ho ikkje har til dei. Farfar og farmor i nord er trygge hamner, men fåmælte og langt unna.

Søstrene er mykje overlatne til seg sjølve i Oslo. Men dei er då også vaksne. Ingrid skal snart ha ein eksamenskonsert på musikkhøgskulen, Maria tar hovudfag i historie på universitetet. Dei reiser til Dresden og Risør for å høyre klassisk musikk. Dei har eit tett og godt forhold. Heilt til dei har eit tett, vanskeleg og klaustrofobisk forhold. Ingrid skjenar ut i mentale sjukdomssymptom, Maria prøver å redde henne og ofrar dermed andre vennskap og relasjonar.

Ellen Rømmings debutroman gir eit fint og tidvis sårt bilde av korleis dynamikken mellom familiemedlemmer kan veksle mellom å vere avgjerande og øydeleggande. Distansen faren og mora legg for dagen overfor døtrene, geografisk og kjenslemessig, kjennest på kroppen for lesaren òg. Mellom linjene forstår ein også at far har fått sine sår frå farfar, og at sånn går no skavankdagane og forplantar seg gjennom generasjonane.

språkleg umusikalitet

Men meir kunne stått mellom linjene – no står det litt for mykje på dei. I ein konsertsituasjon, der vi forstår at musikken Ingrid framfører, speglar hennar indre, står det: «Det var som om musikken speilte henne selv.» I tillegg er romanen utstyrt med altfor mange klisjear: «Vi var viljeløse, som barn». «Så kom det en orkan av lyd». Av og til er klisjeane blanda inn i bilde som blir springande og kaotiske. (Blir segl løfta opp? Kan ein vere både segl og fiskemåke i same bilde?): «vinden var en bølge som tok tak i meg, løftet meg opp som et segl og lot meg sveve som en fiskemåke over sjøen.» Andre gongar er forfattaren meir krampaktig bildeskapande, som her, om alkoholens verknadar: «Vinen var en myndig eier som fikk hunden sin til å slutte å glefse og legge seg ned på bakken og smile.»

Men av og til treffer ho, som når ho skildrar ei fæl konsertkjensle Ingrid har: «Fingrene var stive. Som gamle menn med stokk som kreket seg oppover bratte bakker.» Rømming seier elegant nok heller aldri kva for ei tid vi er i, men legg ut markørar som kva samtidsmusikarar som er i sving, at Maria tar hovudfag, ikkje master, dei betalar med mark i Dresden, ikkje euro, og dei flyr med Braathens SAFE, som blei lagt ned 1997. Så vi er oppunder det årstalet ein stad.

Forteljinga maktar, trass i innvendingane, å gripe lesaren. Men her finst eit og anna litterært rusk å bli kvitt til neste verk.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er litteraturvitar og fast bokmeldar i Dag og Tid.