Dikt

Erling Kittelsen:

Samling. Dedikerte dikt

Aschehoug

«Sola skinner et språk jeg ikke forstår», heiter det i eit dikt i Erling Kittelsen nye diktbok. Diktet ber tittelen «(til meg selv)». Utsegna er tvitydig, ho fangar ei framandkjensle, og samstundes er ho knytt til noko positivt, sjølve rytmen strekar under det. Eget gler seg over det ein ikkje veit sikkert. Det uforståelege blir ikkje til ei uoverstigeleg grense for eget, det referer til seg sjølv som «en avkrok hvor hele universet/ ikke lenger kan holdes utenfor».

Erling Kittelsen har sidan debuten i 1970 med Ville fugler skrive i dei fleste sjangrar, jamvel om han alltid verkar å utfordre konvensjonane som gjeld innanfor den bestemte sjangeren. Kittelsen søkjer seg til randsonene og utkantstadene, for derifrå å skape overraskande utsikter og innsikter.

Meir lettliva

Samling. Dedikerte dikt vil ein kanskje oppfatte som meir liketil, lettliva og streitare enn mykje Kittelsen har skrive tidlegare, men i botnen finn ein utan atterhald den engasjerte tilnærminga som går lik ein raud tråd gjennom heile den lange forfattarskapen.

Kittelsens poesi har alltid vigd seg – til her og no, til menneske, verda og røynda. Ja, også når poeten borar i dei fjerne opphavsmytane og tradisjonstekstane, slik han til dømes gjorde i Hun i 1989, der Voluspå var omdreiingspunktet, er verket tileigna samtidsmennesket.

Ulik komposisjon

Dikttitlane i boka, som rett nok er sette i avdempande parentesar, er tileigningar, «(til en ukjent)», «(til Sokrates)», «(til deg som har levd litt)». Ordet «til» seier noko om staden diktet rettar seg mot, gir diktet kurs, blinkar ut, kallar og framhevar. Slik får alle dikta i boka retning, sjølv om dei ikkje trekkjer i same lei.

Som følgje av at poeten grip ei rekkje ulike fenomen og typar, der både politikken og marknadsøkonomien får gjennomgå, tar han også i bruk eit stort og variert arsenal av komposisjonsformer.

Dei gjennomgåande korte dikta ein møter i den nye samlinga, kan som fabelen og myten falde ut ei minihistorie eller formulere seg som ei gåte.

Nokre av dikta aktiverer referansar til forfattarskapen eller til andre dikt i boka. Andre igjen veks fram gjennom parallellismar eller gjentek likskapar i versstrukturen. Poeten går heller ikkje av vegen for å lage enderim. Ofte svingar strofene seg i kvikke og nokså muntre rytmar, jamvel om dei kan bere fram spørsmål som er alvorlege nok: «Jeg er glad for alt/ jeg ikke dør av/ vil det si jeg elsker/ livet som det er».

Det eg likar med Samling. Dedikerte dikt, er at dikta heile tida betraktar språket og verda – iallfall slik desse trer fram i poesien – i ein tilstand i flyt og på veg. At Kittelsen har vore oppteken av opphavet, har mellom anna å gjere med at språket og verda kjem i berøring med kvarandre, utan å vere framme, alt er enno i ferd med å bli til. Dette vil dikta beskytte. At Kittelsens dikt ikkje nødvendigvis liknar på eller realiserer samtidspoesiens alvor, får heller vere. Jorda treng også å «bli klødd» litt.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.