JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Kvensk kropp og landskap

Dikta til M. Seppola Simonsen har ein kombinasjon av ro og rastlaus rørsle i dette biletuniverset som imponerer.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
M. Seppola Simonsen kjem frå Senja, men bur og studerer i Oslo.

M. Seppola Simonsen kjem frå Senja, men bur og studerer i Oslo.

Foto: Heidi Furre

M. Seppola Simonsen kjem frå Senja, men bur og studerer i Oslo.

M. Seppola Simonsen kjem frå Senja, men bur og studerer i Oslo.

Foto: Heidi Furre

2640
20220304
2640
20220304

Dikt

M. Seppola Simonsen:

Hjerteskog / Sydanmettä
Kvenske dikt
Flamme Forlag

M. Seppola Simonsens debutdiktbok kan ein sjå på som ei tilbakevending til og ei poetisk undersøking av eigne språklege røter. Undertittelen på diktboka er «Kvenske dikt», og følgjeleg finn ein i bokmålsdikta ei handfull kvenske ord spreidde utover i samlinga.

Her er fleire ting som tyder på at språkopphavet er vorte framandt for det lyriske eget, at det nærmast kjenner og smakar på dei kvenske orda for første gong, og til dømes kan undre seg over at eit språk har eit eige ord for tomrom under isen: «tomrom under isen/ komujää / i kroppen/ en luftboble i blodet/ reiser opp strømmen.» Det er kanskje også ei urgamal skam som blokkerer: «det er kvensk å tro/ at man ikke er kvensk».

Kvenar er etterkomarar av folk som innvandra frå Tornedalen på 1700- og 1800-talet. Kvensk blei anerkjent som eit eige minoritetsspråk i Noreg i 2005, men er enno ikkje fullt ut standardisert som skriftspråk.

Det andre dominerande innslaget i diktboka er det nordlege vinter-, vår- og naturlandskapet, med skog og tre, snø og is. Med tanke på at omgrepa brukte for å beskrive språkhistoriske fenomen og språkslektskap ofte grunnar seg på metaforar henta frå skogen (språktre), det gjeld også opphav og identitet (røter), får landskapet i diktboka dobbel tyding: Det er på same tid språkleg, fysisk, men òg knytt til det lyriske egets kropp og identitet.

Det vert signalisert av den kvenske tittelen Sydanmettä, eit samansett ord som tyder djup skog, men der førsteleddet sydan tyder hjarte. Sjølv om dikta rører seg i det ytre landskapet, og innover i skogen, er det også ei indre, kroppsleg omvelting på gang: «huden og neglene langs randen/ de bleke tennene bak leppene». Og denne omveltinga er tidvis smertande: «grenseland, igjen// skyttergrav, men jeg vet ikke om det ligger en annen figur, krøket/ på andre siden av gjørmesletta».

Like fullt er det ein ny identitet som også gjer noko med omverda: «men nå som jeg kjenner i meg/ det som hun kjenner i seg/ kan jeg høre at bjørka hvisker/ på mitt språk».

Dikta til M. Seppola Simonsen eig både språklege og naturlyriske kvalitetar. Det finst ein kombinasjon av ro og rastlaus rørsle i dette biletuniverset som imponerer, og som brått krystalliserer seg i enkle, overtydande bilete: «snøen er så hvit/ den setter fyr på øyet».

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Dikt

M. Seppola Simonsen:

Hjerteskog / Sydanmettä
Kvenske dikt
Flamme Forlag

M. Seppola Simonsens debutdiktbok kan ein sjå på som ei tilbakevending til og ei poetisk undersøking av eigne språklege røter. Undertittelen på diktboka er «Kvenske dikt», og følgjeleg finn ein i bokmålsdikta ei handfull kvenske ord spreidde utover i samlinga.

Her er fleire ting som tyder på at språkopphavet er vorte framandt for det lyriske eget, at det nærmast kjenner og smakar på dei kvenske orda for første gong, og til dømes kan undre seg over at eit språk har eit eige ord for tomrom under isen: «tomrom under isen/ komujää / i kroppen/ en luftboble i blodet/ reiser opp strømmen.» Det er kanskje også ei urgamal skam som blokkerer: «det er kvensk å tro/ at man ikke er kvensk».

Kvenar er etterkomarar av folk som innvandra frå Tornedalen på 1700- og 1800-talet. Kvensk blei anerkjent som eit eige minoritetsspråk i Noreg i 2005, men er enno ikkje fullt ut standardisert som skriftspråk.

Det andre dominerande innslaget i diktboka er det nordlege vinter-, vår- og naturlandskapet, med skog og tre, snø og is. Med tanke på at omgrepa brukte for å beskrive språkhistoriske fenomen og språkslektskap ofte grunnar seg på metaforar henta frå skogen (språktre), det gjeld også opphav og identitet (røter), får landskapet i diktboka dobbel tyding: Det er på same tid språkleg, fysisk, men òg knytt til det lyriske egets kropp og identitet.

Det vert signalisert av den kvenske tittelen Sydanmettä, eit samansett ord som tyder djup skog, men der førsteleddet sydan tyder hjarte. Sjølv om dikta rører seg i det ytre landskapet, og innover i skogen, er det også ei indre, kroppsleg omvelting på gang: «huden og neglene langs randen/ de bleke tennene bak leppene». Og denne omveltinga er tidvis smertande: «grenseland, igjen// skyttergrav, men jeg vet ikke om det ligger en annen figur, krøket/ på andre siden av gjørmesletta».

Like fullt er det ein ny identitet som også gjer noko med omverda: «men nå som jeg kjenner i meg/ det som hun kjenner i seg/ kan jeg høre at bjørka hvisker/ på mitt språk».

Dikta til M. Seppola Simonsen eig både språklege og naturlyriske kvalitetar. Det finst ein kombinasjon av ro og rastlaus rørsle i dette biletuniverset som imponerer, og som brått krystalliserer seg i enkle, overtydande bilete: «snøen er så hvit/ den setter fyr på øyet».

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Dikta til M. Seppola Simonsen eig både språklege og naturlyriske kvalitetar.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Flytande gull: Få ting er så godt som olivenolje – om han er rette typen.

Flytande gull: Få ting er så godt som olivenolje – om han er rette typen.

Foto: Pxhere.com

Frå matfatetKunnskap

Olivenolje

Jomfruer veit visst ikkje alltid å ta seg betalt.

Siri Helle
Flytande gull: Få ting er så godt som olivenolje – om han er rette typen.

Flytande gull: Få ting er så godt som olivenolje – om han er rette typen.

Foto: Pxhere.com

Frå matfatetKunnskap

Olivenolje

Jomfruer veit visst ikkje alltid å ta seg betalt.

Siri Helle

Foto: Paal Audestad

BokMeldingar

Ho som får ting til å skje

I Jægtnes’ fantasifulle soge går fakta og fiksjon opp i ein medrivande heilskap.

Hilde Vesaas

Foto: Paal Audestad

BokMeldingar

Ho som får ting til å skje

I Jægtnes’ fantasifulle soge går fakta og fiksjon opp i ein medrivande heilskap.

Hilde Vesaas

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis