Krefttaket
Christine Nitter har skrive ei forteljing om ein vond situasjon. Det kunne gjerne gjort vondare for eg-personen.
Christine Nitter er lege og har gått på forfattarstudiet i Tromsø. No debuterer ho med ein roman.
Foto: Marius Fiskum post@mariusfiskum.
Roman
Christine Nitter:
Våkenetter
Oktober
Det er eit trist scenario: Eivind har fått kreft med spreiing, det ser ikkje lyst ut. Kona Agnes kjem heim til Tromsø frå Bergen, der ho jobbar som gynekolog. Eivind bur for tida heime med sonen Jens. No tar dei fatt på Eivinds siste tid saman. Det er mørketid på alle nivå. Så kvifor kjennest det ikkje så trist?
Debutant Christine Nitter skriv fram ei fin historie om Agnes og Eivind som har vakse opp saman, og som seinare er blitt eit par. Tilbakeblikk til opplevingar dei to hadde på skøyteisen, i det vesle flyet til legefar til Agnes eller baksande og leikande i ei seng, kastar lys over kven dei er som vaksne òg. Dei likar og respekterer kvarandre, lever godt saman, sjølv om Agnes for tida arbeider i ein annan by.
Har dei forsikring?
Men når Eivind blir sjuk, reagerer Agnes ganske avmålt, eller nesten kjenslelaust. Ho blir sint på at han, som sjølv er lege, ikkje har sjekka seg i tide. Ho spør korleis han meiner ho skal klare å ha Jens aleine i tida etterpå. Ho lurer på om dei har forsikring.
Alt dette er sikkert naturlege reaksjonar, men dei står der så aleine, utan å vere akkompagnerte eller utlikna av scener med noko vidare sorg eller omsorg. Det heile verkar så kjølig. Rett nok viser det seg etter kvart at også Agnes held på å gå opp i liminga, der ho blir sett vandrande ute om nettene, tynnkledd.
Så er det kanskje slik at den fornuftige legen prøver å halde alt saman, at det er derfor ho framstår som så praktisk orientert: Kva for kiste vil han ha? For meg blir veremåten til Agnes likevel i overkant distansert. Eg kjenner meg djupt uroa på Eivinds vegner, og over kvaliteten på dei siste dagane hans.
Tankane til endes
Språket er med på å skape avstandskjensle. Det førekjem nok at legar seg imellom snakkar i fagterminologi, men det ryddar ikkje plass til mykje varme: «Det er jo ikke uvanlig, sa jeg. Ved malignitet. At akkumulasjon av væske er massiv.»
Nitters språk er elles knapt og oppramsande, noko som tidvis lagar fine rytmar og driv, men som i lengda òg kan kjennest som om ho trekker seg frå å skrive tankane ut: «Kryper opp en bakke, snø og skare, lag på lag, stopper, snur meg mot huset; snødynene på taket, de mørklagte vinduene...»
Til dette kjem ein unødvendig bruk av forslitne frasar: «som perler på en snor», «Beina kjennes som tømmerstokker», «Trøttheten svir bak øynene», «Det kriblet i magen». Når Nitter elles ser ut til å ha ein medviten omgang med språket, kan ho gjerne avstå frå desse.
Kjenslerusket
Det nordnorske miljøet og landskapet med geitrams, sjø og fjell og vinter og mørketid er fint skildra. Nitter har i det heile ei evne til å gå presist og komprimert til verks i romanarbeidet sitt. Men kan ein bli forpresis? Kan ein bli så presis at ein gløymer «rusket», som kjensler er? Det kan vere spennande med ein hovudperson som held alt tilbake. Men lesaren må kanskje få eit litt større glimt inn i eit menneske som faktisk synest det er krise at partnaren skal døy.
Ingvild Bræin
Ingvild Bræin er forfattar, nordist og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Roman
Christine Nitter:
Våkenetter
Oktober
Det er eit trist scenario: Eivind har fått kreft med spreiing, det ser ikkje lyst ut. Kona Agnes kjem heim til Tromsø frå Bergen, der ho jobbar som gynekolog. Eivind bur for tida heime med sonen Jens. No tar dei fatt på Eivinds siste tid saman. Det er mørketid på alle nivå. Så kvifor kjennest det ikkje så trist?
Debutant Christine Nitter skriv fram ei fin historie om Agnes og Eivind som har vakse opp saman, og som seinare er blitt eit par. Tilbakeblikk til opplevingar dei to hadde på skøyteisen, i det vesle flyet til legefar til Agnes eller baksande og leikande i ei seng, kastar lys over kven dei er som vaksne òg. Dei likar og respekterer kvarandre, lever godt saman, sjølv om Agnes for tida arbeider i ein annan by.
Har dei forsikring?
Men når Eivind blir sjuk, reagerer Agnes ganske avmålt, eller nesten kjenslelaust. Ho blir sint på at han, som sjølv er lege, ikkje har sjekka seg i tide. Ho spør korleis han meiner ho skal klare å ha Jens aleine i tida etterpå. Ho lurer på om dei har forsikring.
Alt dette er sikkert naturlege reaksjonar, men dei står der så aleine, utan å vere akkompagnerte eller utlikna av scener med noko vidare sorg eller omsorg. Det heile verkar så kjølig. Rett nok viser det seg etter kvart at også Agnes held på å gå opp i liminga, der ho blir sett vandrande ute om nettene, tynnkledd.
Så er det kanskje slik at den fornuftige legen prøver å halde alt saman, at det er derfor ho framstår som så praktisk orientert: Kva for kiste vil han ha? For meg blir veremåten til Agnes likevel i overkant distansert. Eg kjenner meg djupt uroa på Eivinds vegner, og over kvaliteten på dei siste dagane hans.
Tankane til endes
Språket er med på å skape avstandskjensle. Det førekjem nok at legar seg imellom snakkar i fagterminologi, men det ryddar ikkje plass til mykje varme: «Det er jo ikke uvanlig, sa jeg. Ved malignitet. At akkumulasjon av væske er massiv.»
Nitters språk er elles knapt og oppramsande, noko som tidvis lagar fine rytmar og driv, men som i lengda òg kan kjennest som om ho trekker seg frå å skrive tankane ut: «Kryper opp en bakke, snø og skare, lag på lag, stopper, snur meg mot huset; snødynene på taket, de mørklagte vinduene...»
Til dette kjem ein unødvendig bruk av forslitne frasar: «som perler på en snor», «Beina kjennes som tømmerstokker», «Trøttheten svir bak øynene», «Det kriblet i magen». Når Nitter elles ser ut til å ha ein medviten omgang med språket, kan ho gjerne avstå frå desse.
Kjenslerusket
Det nordnorske miljøet og landskapet med geitrams, sjø og fjell og vinter og mørketid er fint skildra. Nitter har i det heile ei evne til å gå presist og komprimert til verks i romanarbeidet sitt. Men kan ein bli forpresis? Kan ein bli så presis at ein gløymer «rusket», som kjensler er? Det kan vere spennande med ein hovudperson som held alt tilbake. Men lesaren må kanskje få eit litt større glimt inn i eit menneske som faktisk synest det er krise at partnaren skal døy.
Ingvild Bræin
Ingvild Bræin er forfattar, nordist og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Språket er med på å skape avstandskjensle.
Fleire artiklar
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
Eit spørsmål om kontroll
I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?
Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.
Foto: Samlaget
Ein av oss
Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.
President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.
Foto: Evan Vucci / AP / NTB
Harris blir heimsøkt av inflasjonen
Kanskje vart presidentvalet i USA 2024 avgjort ved bensinpumpene og i matbutikkane.
Noreg er på tredjeplass i kokainbruk i Europa.
Foto: Beate Oma Dahle / NTB
– Meiningslaust å straffe sjuke
Ronny Rene Raveen, tidlegare politimann og rusmisbrukar, vil ha avkriminalisering av rusmisbrukarar og unge opp til 25 år.