Dikt

Maria Dorothea Schrattenholz:

Protosjel

Oktober

Maria Dorothea Schrattenholz vart i 2015 nominert til Tarjei Vesaas’ debutantpris for diktboka Atlaspunkt. Den andre diktboka hennar, Protosjel, står ikkje attende for debuten. I Protosjel finst ein markant energi, ein puls som pumpar fram linene, kombinert med ei sanseleg og ekspanderande biletskaping som grip tak i lesaren.

I dikta møter ein eit eg som er i ferd med å miste ein nær person, og dikta fokuserer på nedbrytingsprosessane og eget som prøver å vere nær og til stades. Som freistnad på å minimere tapet, konstruerer eget ein maskin som skal ta vare på sjela til denne personen.

I den siste seksjonen i boka, «Var», verkar det som det er denne sjela, frigjord frå den fysiske kroppen, som fører ordet og i korthogne diktsekvensar pendlar mellom minne og notida til den kroppslause sjela, som er fylt av sansingar av «hun»: «har hånd/ fordi forventning/ om hånd// kan ikke gripe/ er ugrepet»

Ånd og materie

Protosjel er ei slags filosofisk-sanseleg undersøking av eit klassisk filosofisk problemfelt, nemleg tilhøvet mellom ånda og materien, sjela og kroppen. Språket materialiserer seg også i eit liknande spenn: Her finst eit utal av vitskaplege og tekniske termar, slik som «kvantekrystall», «irridium», «orbitalbevegelse» og «fluks», føydde saman med, og forankra i, eit meir mjukt og daglegdags univers der mellom anna ein katt og etescener inngår. Maskinen som vert konstruert, vert kalla ein «sarkofag», og opphavleg tyder det greske ordet «kjøttetande».

Tap og lengt

Det er som om Maria Dorothea Schrattenholz freistar å gi liv til noko som er i ferd med å forsvinne, og som iallfall ikkje er mogleg å sjå, kjenne eller observere. Fleire av omgrepa innanfor moderne fysikk baserer seg også på teoretiske hypotesar. Og slik kan ein, i lys av Schrattenholz’ dikt, lese den teknisk-vitskaplege verda som å vere grunnlagt på både tap av og lengt etter noko.

Ingen dikt utan paradoks. Sjølv om diktsekvensane er fylte av vitskaplege terminologiar og etter kvart trer inn i det kroppslause, har dikta foten i ei konkret verd av kropp, nærleik og daglegliv. Og dei kroppslege, fysiske sidene ved dikta, især dei rytmiske kvalitetane, gir dei eit umiskjenneleg menneskeleg nærvær, eller sjel. I denne diktboka arbeider bilete, syntaks og ordval uvanleg godt saman.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.