JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

I det kravlaust vene

Torvunds dikt inkorporerer uroa og mørket i ei bok for alle.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Helge Torvund.

Helge Torvund.

Foto: Morten Brun

Helge Torvund.

Helge Torvund.

Foto: Morten Brun

2613
20200522
2613
20200522

DIKT

Helge Torvund

Liljevilje

Aschehoug forlag 2020

Tittelen på Helge Torvunds nyaste diktbok, Liljevilje, høyrest lettfota ut. Men så er det dette med viljen, som syner til noko uthaldande og insisterande. Når ein kallar eksistensmodusen til blomane vegetativ, så syner jo det til noko umedvite og passivt. Korleis kan liljene då berre vekse og skape noko som er så kravlaust vent?

Hos Torvund handlar det ikkje berre om lilja i og for seg sjølv, det handlar om «det me kallar lilje», om verda slik ho trer fram for oss og inngår i ei utveksling, anten det er med naturen, med augeblikket, historia, kunsten. At ei rekkje dikt er tileigna eller refererer til ulike kunstnarar og verka deira, demonstrerer at omgivnadane våre heller ikkje er gjevne storleikar, men støtt vert utsette for undring og blikk som ønskjer å sjå og forstå, eller «som kunne sjå det som ennå ikkje var skapt», slik det heiter i det siste diktet i boka, eit dødsdikt.

Variasjon

Det er stort spenn og variasjon i desse dikta, som likevel samlar seg og siktar seg inn med ytste presisjon. Det eg særleg kjenner, er at Torvund inkorporerer dei store motsetnadane, ja, dei femnar om alt dette i oss som gjer at me ikkje er motseiingsfrie, logiske system, men fulle av lyter, mørke og uro – og difor menneskelege vesen. Og det dikta då gjer, er ikkje å halde fram innover – dei vender seg tvert om utover, mot verda, anten til eit tre, ein kinesisk poet eller ein skulptur av Henry Moore.

Mangfaldig går Torvund til verks, dikta kan vere mange stader, på mange nivå, dei kan stille seg inn på eit prosaisk register i eit dikt: «I all openbar gru/ i rå brutalitet// er me/ her/ kor også det milde kjem/ mot/ oss». Veksle til det poetiske, det skulpturelle, eller røre seg mot det stoiske og bibelske i eit anna: «Me må gå for å møte denne mørke engelen». Slik freistar ikkje det poetiske trykket og uttrykket å herleggjere eller pynta på eksistensen, men heller gjere han mogleg ved å vise fram poesiens moglegheiter i ein menneskeleg horisont, med vona om at ein då skal vere «heime/ ikkje berre i hytte eller hus/ men i heile landskapet».

Alle og ein

Helge Torvund syner fram andre sider av poesien sin i denne boka, både tematisk og i forma. Det forunderlege er at dikta talar til alle og til den eine gjennom å lade språkaugeblikka med biletkraft og energi, men også med tenkjande innsikt og meditativ ro.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast skribent i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

DIKT

Helge Torvund

Liljevilje

Aschehoug forlag 2020

Tittelen på Helge Torvunds nyaste diktbok, Liljevilje, høyrest lettfota ut. Men så er det dette med viljen, som syner til noko uthaldande og insisterande. Når ein kallar eksistensmodusen til blomane vegetativ, så syner jo det til noko umedvite og passivt. Korleis kan liljene då berre vekse og skape noko som er så kravlaust vent?

Hos Torvund handlar det ikkje berre om lilja i og for seg sjølv, det handlar om «det me kallar lilje», om verda slik ho trer fram for oss og inngår i ei utveksling, anten det er med naturen, med augeblikket, historia, kunsten. At ei rekkje dikt er tileigna eller refererer til ulike kunstnarar og verka deira, demonstrerer at omgivnadane våre heller ikkje er gjevne storleikar, men støtt vert utsette for undring og blikk som ønskjer å sjå og forstå, eller «som kunne sjå det som ennå ikkje var skapt», slik det heiter i det siste diktet i boka, eit dødsdikt.

Variasjon

Det er stort spenn og variasjon i desse dikta, som likevel samlar seg og siktar seg inn med ytste presisjon. Det eg særleg kjenner, er at Torvund inkorporerer dei store motsetnadane, ja, dei femnar om alt dette i oss som gjer at me ikkje er motseiingsfrie, logiske system, men fulle av lyter, mørke og uro – og difor menneskelege vesen. Og det dikta då gjer, er ikkje å halde fram innover – dei vender seg tvert om utover, mot verda, anten til eit tre, ein kinesisk poet eller ein skulptur av Henry Moore.

Mangfaldig går Torvund til verks, dikta kan vere mange stader, på mange nivå, dei kan stille seg inn på eit prosaisk register i eit dikt: «I all openbar gru/ i rå brutalitet// er me/ her/ kor også det milde kjem/ mot/ oss». Veksle til det poetiske, det skulpturelle, eller røre seg mot det stoiske og bibelske i eit anna: «Me må gå for å møte denne mørke engelen». Slik freistar ikkje det poetiske trykket og uttrykket å herleggjere eller pynta på eksistensen, men heller gjere han mogleg ved å vise fram poesiens moglegheiter i ein menneskeleg horisont, med vona om at ein då skal vere «heime/ ikkje berre i hytte eller hus/ men i heile landskapet».

Alle og ein

Helge Torvund syner fram andre sider av poesien sin i denne boka, både tematisk og i forma. Det forunderlege er at dikta talar til alle og til den eine gjennom å lade språkaugeblikka med biletkraft og energi, men også med tenkjande innsikt og meditativ ro.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast skribent i Dag og Tid.

Mangfaldig går Torvund til verks, dikta kan vere mange stader, på
mange nivå.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Foto: Nina Djæff

BokMeldingar
Ronny Spaans

Eit sandkorn i maskineriet

Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis