Roman

Marte Magnusdotter Solem:

Noe av betydning

Aschehoug

Når ein sjølv meiner ein står framfor eit gjennombrot, kan det vere lurt å vente med å kunngjere det til det er bekrefta. Det får Sara i Marte M. Solems Noe av betydning merke. Det hindrar ikkje hovudpersonen i å gjenta feilen.

Den indre spagaten

Sara har laga nokre kortfilmar tidlegare, ein av dei med stor suksess, no ser ho fram til den første spelefilmen sin. Ho har eit team rundt seg som står klare, og vener og familie har store forventningar, sidan ho på førehand har varsla at det er i boks. Når støtta frå Filminstituttet likevel ikkje kjem, raknar prosjektet, og tilbake står ei betutta Sara. Utover i romanen raknar ho sjølv meir og meir.

Sara har sonen Brage på 11 år. Barnefaren Fredrik lever med ny kone og barn. Sara underviser studentar i film, i eit vikariat, men heime blir det stadig meir skrantent i kjøleskåpet, det går i nudlar og knekkebrød med kaviar.

Marte M. Solem viser oss eit menneske som står i spagaten mellom å ha tru på seg sjølv som kunstnar og å måtte ty til andre jobbar for å overleve. Ikkje eit ukjent fenomen i historia. Men korleis dette kan verke på innsida, blir tydeleg på ein både smertefull og komisk måte i denne romanen. Sara opplever at alle rundt henne trekker seg unna, men lesaren ser at det like mykje er Sara som med sin klagande, krevjande måte skyv andre vekk. På same tid teiknar forfattaren opp eit film- og kunstnarmiljø som er rimeleg overflatisk – det handlar om fasade og posisjonar – så det er ikkje så lett å bli rekna med heller, utan jamn og pågåande suksess.

Hormonelt perspektiv

Den premenstruelle tilstanden er ein premiss for måten historia er fortalt på. Filmen til Sara skulle handle om nettopp dette: korleis den månadlege hormonfestivalen artar seg for enkelte kvinner, kor nærtakande og overkjensleg ein kan bli, at dette ikkje er noko ein kan styre. Filmen skulle ta dette på alvor. Når ikkje filmen blir noko av, og lesaren merkar at det i staden er romanen som er skriven ut frå eit nærtakande, skrudd verdsbilde, kjennest det litterært elegant.

Sara toler ikkje at folk seier det ikkje passar når ho ringer på døra, ho blir sjalu på ungar som skrik i bakgrunnen i telefonen og krev merksemd, ho prøver å snakke vennleg, men det blir syrleg. Når ho møter eit smil, er det alltid vendt til ein ved sida av ho, og kvifor får ho berre ein tommel opp i kommentarfelta, mens andre får hjarte? Her er mykje å bruke krefter på. I desperasjonen etter å kunne melde om eigen stabilitet, seier ho også høgt til andre at ho har fått fast undervisningsjobb, noko ho feilaktig tar på forskot, for andre gong.

Absolutt håplaus

Sjølv om Saras sosiale, relasjonelle og yrkesmessige undergang er hjarteskjerande, er han også komisk, sidan feilskjera ingen ende vil ta. Dei er i tillegg akkompagnerte av ein aldri kvilande fysisk humor: Våte blad set seg fast under skoa når ho skal gå frå ein pinleg situasjon. Ho set mat i halsen midt i ein anstrengd samtale. Når ho skal nappe blad av ein blome, riv ho opp heile planten, og jord fyk overalt.

Eg kjenner stor godhug for katastrofen Sara, og for evna forfattaren har til å teikne dette raset så tydeleg og presist.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er forfattar, nordist og fast bokmeldar i Dag og Tid.