JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Erfaringar av tap og nytt liv

Debutdikta til Anngjerd Rustand eig omhug for omverda og er skrivne med klårleik og vent, sanseleg nærvær.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen

Foto: Gyldendal

Foto: Gyldendal

2759
20240913
2759
20240913

Dikt

Anngjerd Rustand:

Umiskjennelig hennes

Gyldendal

Anngjerd Rustands diktdebut, Umiskjennelig hennes, held saman tapet av ei mor med det å få eigne barn: «Få et barn og miste en mor/ det ligner nesten et rimelig bytte», heiter det, bortimot overraskande sorglaust, i opningsdiktet «Prolog».

Det lyriske eget representerer både eit barn – som dotter av ei døyande mor – og ein vaksen. Og dikta formidlar og forvaltar eigne og mora sine erfaringar og kunnskapar, sorg og tap. Overgangar og overlappingar mellom rollene er glidande: «Her sitter hun som ikke kan forskjellen/ på å bli voksen, løsrive seg og miste moren».

Paradoks

«Barnet er en del av meg/ derfor er jeg alene», skriv Rustand paradoksalt og innlysande, og med ei ufråvikeleg sorg. Dikta undrar seg over spørsmål knytte til død og omsorg – og kor fri er ein i høve til alt ein arvar av innlærte reaksjonar og biologiske eigenskapar? Familielikskap kan til dømes bety noko trygt, det skapar samanheng i livet, men det kan òg medføre at individet kjenner seg bunde og ufritt: «Jeg er i hårstråene du river ut/ Jeg er i jorda som faller mellom fingrene dine/ Jeg er i engkarse, johannesurt og sløke».

Dette doble og tvisynet skjer seg gjennom tekstane. Forteljaren vekslar mellom å vere ufri, ein av «evolusjonens/ mange arbeidere», og ein som lyttar til ein forlokkande «hvisken/ fra tusen slektsledd framover». Ho ønskjer autonomi, men er òg hemma av omsorga for mora og barna.

Når ho i eit dikt oppdagar at handskrifta hennar til forveksling liknar mora si, merkar ein korleis pronomenet jeg nesten blir ein plass som rommar begge. Handskrifta blir ei flate der dei kjem i kontakt: «Med håndskriften hennes skriver jeg:/ Jeg har lett etter deg/ Jeg vil ha deg bort og jeg vil ha deg tilbake».

Perspektiv

Barna er heller ikkje papegøyar eller uskrivne blad. Barna formidlar også noko eige, frå «en verden/ jeg ikke har sett/ og forteller at under vann lyser det/ på en mørkere måte».

Tematikken evnar å binde saman desse varierte diktuttrykka, der ulike røyster vev seg i kvarandre til ein heilskap. Dikta til Rustand syner ein omhug for omverda, dei eig ein klårleik og eit sanseleg nærvær som vert intensivert av formuleringar som skyv litt på perspektivet. Eg får lyst til å nytte eit bilete: Det er som ein i Rustands dikt ser linene heilt tydeleg, men ikkje heile biletet, eller kanskje ser ein biletet, men strekane og linene som skapar biletet, er borte. Kanskje litt som omslaget på boka, som Rustand sjølv har laga. I alle fall er det blitt vent, sterkt og tankevekkande.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Dikt

Anngjerd Rustand:

Umiskjennelig hennes

Gyldendal

Anngjerd Rustands diktdebut, Umiskjennelig hennes, held saman tapet av ei mor med det å få eigne barn: «Få et barn og miste en mor/ det ligner nesten et rimelig bytte», heiter det, bortimot overraskande sorglaust, i opningsdiktet «Prolog».

Det lyriske eget representerer både eit barn – som dotter av ei døyande mor – og ein vaksen. Og dikta formidlar og forvaltar eigne og mora sine erfaringar og kunnskapar, sorg og tap. Overgangar og overlappingar mellom rollene er glidande: «Her sitter hun som ikke kan forskjellen/ på å bli voksen, løsrive seg og miste moren».

Paradoks

«Barnet er en del av meg/ derfor er jeg alene», skriv Rustand paradoksalt og innlysande, og med ei ufråvikeleg sorg. Dikta undrar seg over spørsmål knytte til død og omsorg – og kor fri er ein i høve til alt ein arvar av innlærte reaksjonar og biologiske eigenskapar? Familielikskap kan til dømes bety noko trygt, det skapar samanheng i livet, men det kan òg medføre at individet kjenner seg bunde og ufritt: «Jeg er i hårstråene du river ut/ Jeg er i jorda som faller mellom fingrene dine/ Jeg er i engkarse, johannesurt og sløke».

Dette doble og tvisynet skjer seg gjennom tekstane. Forteljaren vekslar mellom å vere ufri, ein av «evolusjonens/ mange arbeidere», og ein som lyttar til ein forlokkande «hvisken/ fra tusen slektsledd framover». Ho ønskjer autonomi, men er òg hemma av omsorga for mora og barna.

Når ho i eit dikt oppdagar at handskrifta hennar til forveksling liknar mora si, merkar ein korleis pronomenet jeg nesten blir ein plass som rommar begge. Handskrifta blir ei flate der dei kjem i kontakt: «Med håndskriften hennes skriver jeg:/ Jeg har lett etter deg/ Jeg vil ha deg bort og jeg vil ha deg tilbake».

Perspektiv

Barna er heller ikkje papegøyar eller uskrivne blad. Barna formidlar også noko eige, frå «en verden/ jeg ikke har sett/ og forteller at under vann lyser det/ på en mørkere måte».

Tematikken evnar å binde saman desse varierte diktuttrykka, der ulike røyster vev seg i kvarandre til ein heilskap. Dikta til Rustand syner ein omhug for omverda, dei eig ein klårleik og eit sanseleg nærvær som vert intensivert av formuleringar som skyv litt på perspektivet. Eg får lyst til å nytte eit bilete: Det er som ein i Rustands dikt ser linene heilt tydeleg, men ikkje heile biletet, eller kanskje ser ein biletet, men strekane og linene som skapar biletet, er borte. Kanskje litt som omslaget på boka, som Rustand sjølv har laga. I alle fall er det blitt vent, sterkt og tankevekkande.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt
Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Foto: Ole Berg-Rusten / NTB

Samfunn
Eva Aalberg Undheim

Eit spørsmål om kontroll

I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?

Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.

Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.

Foto: Samlaget

BokMeldingar
ArildBye

Ein av oss

Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.

Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.

Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.

Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB

IntervjuSamfunn
Christiane Jordheim Larsen

Nato-toppen som sa det han tenkte

Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.

Feature

Greske byggjeklossar

Eg dreg til Kreta og lærer om skilnaden på tyske og britiske turistar.

May Linn Clement
Feature

Greske byggjeklossar

Eg dreg til Kreta og lærer om skilnaden på tyske og britiske turistar.

May Linn Clement

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis