JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Eit liv utan kvile

Stig Beite Løken opnar auga våre for notida like mykje som for framtida.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Forfattar Stig Beite Løken tek oss med til år 2046.

Forfattar Stig Beite Løken tek oss med til år 2046.

Foto: Anita Hamremoen

Forfattar Stig Beite Løken tek oss med til år 2046.

Forfattar Stig Beite Løken tek oss med til år 2046.

Foto: Anita Hamremoen

3056
20181102
3056
20181102

Roman

Stig Beite Løken:

Drømmelinsene

Cappelen Damm

Det er oppunder juletider i år 2042 i Stavanger. Jonas Høller er tidleg i førtiåra og jobbar som eigedomsmeklar. Far hans lever ikkje lenger, mora har demens, broren kjem han i konflikt med, og forholdet hans er gått i oppløysing. Han lever på Fjordland-mat og har ein hemmeleg seksuell «relasjon» med resepsjonsroboten på jobben. Han kjenner seg barnlaus og motlaus.

Draumeyrke

Vi er i ei tid der kjøt av miljøomsyn langt på veg er erstatta med syntetisk kjøt, der bilane køyrer sjølve, utan sjåfør, der Rogaland er tatt opp i Vestlandet, i alle fall i universitetssamanheng, og – først og fremst – der teknologien er kommen eit langt stykke sett frå i dag. No finst det nemleg «draumelinser» på marknaden. Tar ein på seg desse, og har ein tilgang til rett programvare, kan ein velje ulike draumar frå ein meny og «gå inn i dei» ved nattetid. Nokre draumar er lukka, andre opne. Ein kan dra på Svalbard-safari, halde fest eller gjennom «veneførespurnader» invitere nokre få gjestar til meir private affærar.

Som eigedomsmeklar er Jonas i eit utdøyande yrke. For å gjere tilbodet meir attraktivt forsøker bransjen seg på den nye linseteknologien som gjer at ein kan opne for virtuelle visningar mens både meklarar og interesserte kjøparar søv. Det mest geniale med dette, sett frå meklarhusets side, er at dei kan tvinge dei tilsette til å vere produktive også om natta, så kastar ein ikkje bort verdfull tid. Men når Jonas får i oppdrag å teste ut teknologien i eit konkret hus, møter han nokon på visninga som dreg han bort frå både (vakne) menneske, jobb og varsemdsreglar.

Velkomponert språk

Scenarioet Beite Løken skriv fram er ganske uhyggeleg. For det finst biverknader ved bruk av draumelinsene. Om ein ikkje bruker dei med måte, kan ein oppleve at draum og verkelegheit går i surr. Vil ein lenger inn i draumeteknologiens meir langvarige dvalemoglegheiter, kan ein risikere å bli verande der. Uhyggeleg er også tanken på ei framtid der ein aldri skal få kvile, men er venta å utrette noko heile tida. Attpå til er noko av det mest forstyrrande som finst – reklameinnslag – også programmert inn i draumane. Det kan dukke opp ein mann med ei Solo-flaske, som etter to minutt seier at no kan du velje å hoppe over reklamen.

Forfattaren balanserer elegant mellom humor og alvor, samfunnssatire og realistiske, gode personportrett. Det gjer han i eit velkomponert språk som tidvis er svært vakkert. Som når han skildrar moras alzheimertilstand, som sette inn etter at faren døydde, og som arta seg som ein «langsom flytteprosess der inventaret i hukommelsen ble båret ut litt etter litt».

Det er nettopp dette som kan skje om ein misbruker linsene òg. Det handlar kanskje ikkje berre om ny teknologi, men om korleis vi stiller oss til han.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er litteraturvitar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Roman

Stig Beite Løken:

Drømmelinsene

Cappelen Damm

Det er oppunder juletider i år 2042 i Stavanger. Jonas Høller er tidleg i førtiåra og jobbar som eigedomsmeklar. Far hans lever ikkje lenger, mora har demens, broren kjem han i konflikt med, og forholdet hans er gått i oppløysing. Han lever på Fjordland-mat og har ein hemmeleg seksuell «relasjon» med resepsjonsroboten på jobben. Han kjenner seg barnlaus og motlaus.

Draumeyrke

Vi er i ei tid der kjøt av miljøomsyn langt på veg er erstatta med syntetisk kjøt, der bilane køyrer sjølve, utan sjåfør, der Rogaland er tatt opp i Vestlandet, i alle fall i universitetssamanheng, og – først og fremst – der teknologien er kommen eit langt stykke sett frå i dag. No finst det nemleg «draumelinser» på marknaden. Tar ein på seg desse, og har ein tilgang til rett programvare, kan ein velje ulike draumar frå ein meny og «gå inn i dei» ved nattetid. Nokre draumar er lukka, andre opne. Ein kan dra på Svalbard-safari, halde fest eller gjennom «veneførespurnader» invitere nokre få gjestar til meir private affærar.

Som eigedomsmeklar er Jonas i eit utdøyande yrke. For å gjere tilbodet meir attraktivt forsøker bransjen seg på den nye linseteknologien som gjer at ein kan opne for virtuelle visningar mens både meklarar og interesserte kjøparar søv. Det mest geniale med dette, sett frå meklarhusets side, er at dei kan tvinge dei tilsette til å vere produktive også om natta, så kastar ein ikkje bort verdfull tid. Men når Jonas får i oppdrag å teste ut teknologien i eit konkret hus, møter han nokon på visninga som dreg han bort frå både (vakne) menneske, jobb og varsemdsreglar.

Velkomponert språk

Scenarioet Beite Løken skriv fram er ganske uhyggeleg. For det finst biverknader ved bruk av draumelinsene. Om ein ikkje bruker dei med måte, kan ein oppleve at draum og verkelegheit går i surr. Vil ein lenger inn i draumeteknologiens meir langvarige dvalemoglegheiter, kan ein risikere å bli verande der. Uhyggeleg er også tanken på ei framtid der ein aldri skal få kvile, men er venta å utrette noko heile tida. Attpå til er noko av det mest forstyrrande som finst – reklameinnslag – også programmert inn i draumane. Det kan dukke opp ein mann med ei Solo-flaske, som etter to minutt seier at no kan du velje å hoppe over reklamen.

Forfattaren balanserer elegant mellom humor og alvor, samfunnssatire og realistiske, gode personportrett. Det gjer han i eit velkomponert språk som tidvis er svært vakkert. Som når han skildrar moras alzheimertilstand, som sette inn etter at faren døydde, og som arta seg som ein «langsom flytteprosess der inventaret i hukommelsen ble båret ut litt etter litt».

Det er nettopp dette som kan skje om ein misbruker linsene òg. Det handlar kanskje ikkje berre om ny teknologi, men om korleis vi stiller oss til han.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er litteraturvitar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Forfattaren

balanserer elegant mellom humor og alvor, samfunnssatire og gode portrett.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Statsminister Jonas Gahr Støre avsluttar Kina-vitjinga i fjor i Shanghai, den største byen i landet og den travlaste hamna i verda.

Statsminister Jonas Gahr Støre avsluttar Kina-vitjinga i fjor i Shanghai, den største byen i landet og den travlaste hamna i verda.

Foto: Heiko Junge / NTB

UtanriksSamfunn

Noreg skal vera det mest demokratiske landet i verda, men ignorerer Asias fremste og samstundes mest truga demokrati

HalvorEifring
Statsminister Jonas Gahr Støre avsluttar Kina-vitjinga i fjor i Shanghai, den største byen i landet og den travlaste hamna i verda.

Statsminister Jonas Gahr Støre avsluttar Kina-vitjinga i fjor i Shanghai, den største byen i landet og den travlaste hamna i verda.

Foto: Heiko Junge / NTB

UtanriksSamfunn

Noreg skal vera det mest demokratiske landet i verda, men ignorerer Asias fremste og samstundes mest truga demokrati

HalvorEifring
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet måndag denne veka.

Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet måndag denne veka.

Foto: Dag og Tid

KommentarSamfunn

Venstre­­populisme på norsk

Ap bør skale av nokre marknadsteknokratar for å gje rom for ein populistisk storkoalisjon til venstre.

Rune Slagstad
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet måndag denne veka.

Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet måndag denne veka.

Foto: Dag og Tid

KommentarSamfunn

Venstre­­populisme på norsk

Ap bør skale av nokre marknadsteknokratar for å gje rom for ein populistisk storkoalisjon til venstre.

Rune Slagstad

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis