Dikt

Morten Langeland:

Svamp

Flamme Forlag

Kva har oppvekst i Kristiansand på nittitalet, ein poesifestival i Makedonia og heimreisa før jul med kvarandre å gjere? Ingenting, kanskje, bortsett frå at dei har fått plass i dei tre avdelingane i Morten Langelands nye diktbok, Svamp.

Trass i inntrykket av umotiverte sprang og at mykje ulikt er på gang i dikta, er det større indre samanheng enn ein først trur. Dikta som tek lesaren med på poesifestival i Makedonia, syner diktet som ein sosial praksis som involverer folk frå ulike kulturar, erfaringar og språkområde. Det verkar som dikta understrekar dette: Diktet står i uløyselege samanhengar, i personlege, historiske og sosiale, både når diktet vert skrive og når det vert lese.

Og det er heller ikkje berre svampen, som ein organisme, som utviskingsmiddel på krittavla på skulen, eller som bibelsk rekvisitt, som bind dette ulikarta diktstoffet saman. Også Bukefalos, hesten til herskaren i Makedonia, Aleksander den store, er eit gjennomgangsmotiv. Myten fortel at Aleksander klarte å temme hesten når han vart snudd mot sola og ikkje lenger kunne sjå sin eigen skugge – som var årsaka til at hesten uroa seg. Siste avdelinga i boka heiter forresten «Solsnu».

Iblant er det som om diktboka mimar ein oppvekstroman og problematiserer omgrepa identitet og stad, sentrale omgrep for denne typen romanar. Det startar heime, med diktet «Baneheia», med tydeleg nittitalskoloritt og undertonar av gru og vald. Deretter på reise ut, til Makedonia på poesifestival. I siste del reiser eget heim til jul, og til morfarens gravferd. Snur poeten seg frå eiga fortid, sine eigne skuggar? Han gjer nok båe delar samstundes, vev si eiga historie inn i den store.

Språket til Langeland har tydelege innslag av engelske gloser og slang. Plass får også poetar, kunstreferansar og ein og annan akademisk term. Slik vert dikta til eit lappeteppe, eller ein veksande mosaikk, som forresten også er avbilda i boka, og omtalt som «fortidspixsler».

Diktet i Langelands utgåve er meir eit gjennomstrøymingsområde enn berre ein plass der språkbilete stansar ut augeblikket for å få det til å vare. Diktet liknar snarare på den menneskelege hjernen enn på biletet hjernen betraktar, jamvel om hjernen ofte speglar seg i dette biletet. Men, som Morten Langeland åtvarande skriv i eit dikt: «Alle kan narres av en likhet.»

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.