Von i hengande konvolutt
Kasparov og Botvinnik vann dei to viktigaste hengepartia i sjakkhistoria.
Foto: livejournal / ukjend fotograf
Lesaren hugsar kan henda hengepartia, som eg likar å mimra om i denne spalta: Spelaren skreiv ned eit løynt trekk som vart lagt i ein konvolutt. Og så gjekk alle heim.
Eg hadde mange hengeparti på 1980-talet. Det var slik generasjonen min lærte å analysera sluttspel. På høgste nivå hadde toppspelarane eigne sekundantar for å analysera hengepartia.
Ved avbrotet av det 23. VM-partiet i 1951 mot David Bronstein, laug verdsmeister Mikhail Botvinnik for sekundanten sin, Salo Flohr, som vart sitjande og analysera på galen stilling. Botvinnik måtte vinna sluttspelet for å klara 12–12 og halda på tittelen. Han hadde tenkt i 20 minutt før han forsegla det viktige hemmelege trekket, men han lét Flohr analysera på eit anna trekk. Då Flohr kom med analysane sine, vifta Botvinnik han vekk.
Botvinnik stolte ikkje på andre enn seg sjølv – og vann partiet etter stor dramatikk. Bronstein snakka bittert om dette hengepartiet dei neste 55 åra, til han døydde i 2006.
Då Viktor Kortsjnoj spela VM-finale mot Anatolij Karpov i 1974, torde heller ikkje han å seia høgt til sekundantane kva for eit hemmeleg trekk han hadde lagt i konvolutten. Han ottast romavlytting frå KGB, som favoriserte den regimetru Karpov, og synte difor trekket fysisk på eit sjakkbrett utan eitt ord.
Det mest eksistensielle hengepartiet i sjakkhistoria er det 24. og siste partiet i VM-kampen i Sevilla i 1987 mellom Karpov og den unge meisteren Garri Kasparov, som hadde vunne tittelen frå Karpov to år tidlegare. Men no var «gamle» Karpov i leiinga. Gamlekommunistane skulle revansjera seg og koma attende til makta. Kasparov representerte Gorbatsjov og den nye tida.
Natta til 18. desember 1987 arbeidde Kasparov og sekundantane under eit enormt psykologisk press med eit sluttspel med sju brikker for Kasparov mot seks for Karpov. Det fanst ikkje datamaskinar med ein fasit, så menneska måtte gjera alt arbeidet sjølve. Dagen etter vann ein livredd Kasparov hengepartiet etter 64 trekk. Også denne VM-kampen enda 12–12, og meisteren beheldt tittelen. Det var framleis von om tøvêr i Moskva.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Lesaren hugsar kan henda hengepartia, som eg likar å mimra om i denne spalta: Spelaren skreiv ned eit løynt trekk som vart lagt i ein konvolutt. Og så gjekk alle heim.
Eg hadde mange hengeparti på 1980-talet. Det var slik generasjonen min lærte å analysera sluttspel. På høgste nivå hadde toppspelarane eigne sekundantar for å analysera hengepartia.
Ved avbrotet av det 23. VM-partiet i 1951 mot David Bronstein, laug verdsmeister Mikhail Botvinnik for sekundanten sin, Salo Flohr, som vart sitjande og analysera på galen stilling. Botvinnik måtte vinna sluttspelet for å klara 12–12 og halda på tittelen. Han hadde tenkt i 20 minutt før han forsegla det viktige hemmelege trekket, men han lét Flohr analysera på eit anna trekk. Då Flohr kom med analysane sine, vifta Botvinnik han vekk.
Botvinnik stolte ikkje på andre enn seg sjølv – og vann partiet etter stor dramatikk. Bronstein snakka bittert om dette hengepartiet dei neste 55 åra, til han døydde i 2006.
Då Viktor Kortsjnoj spela VM-finale mot Anatolij Karpov i 1974, torde heller ikkje han å seia høgt til sekundantane kva for eit hemmeleg trekk han hadde lagt i konvolutten. Han ottast romavlytting frå KGB, som favoriserte den regimetru Karpov, og synte difor trekket fysisk på eit sjakkbrett utan eitt ord.
Det mest eksistensielle hengepartiet i sjakkhistoria er det 24. og siste partiet i VM-kampen i Sevilla i 1987 mellom Karpov og den unge meisteren Garri Kasparov, som hadde vunne tittelen frå Karpov to år tidlegare. Men no var «gamle» Karpov i leiinga. Gamlekommunistane skulle revansjera seg og koma attende til makta. Kasparov representerte Gorbatsjov og den nye tida.
Natta til 18. desember 1987 arbeidde Kasparov og sekundantane under eit enormt psykologisk press med eit sluttspel med sju brikker for Kasparov mot seks for Karpov. Det fanst ikkje datamaskinar med ein fasit, så menneska måtte gjera alt arbeidet sjølve. Dagen etter vann ein livredd Kasparov hengepartiet etter 64 trekk. Også denne VM-kampen enda 12–12, og meisteren beheldt tittelen. Det var framleis von om tøvêr i Moskva.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Fleire artiklar
Tore Pryser har skrive boka "Samarbeid, tilpasning og motstand. Mer svik og gråsoner". Delar av innhaldet vekkjer debatt.
Foto via Wikimedia Commons
Tore Pryser og Reidar Hedemann
Tore Pryser gjev nytt liv til ei «ikkje-sak» i boka Samarbeid, tilpasning og motstand.
Kjønnsfilosof Judith Butler
Foto: Elliott Verdier / The New York Times / NTB
Feltnotat frå kulturkrigane
Kjønnsdebatten har innteke hovudscena i internasjonal politikk. På veg for å intervjue verdas mest innflytelsesrike kjønnsfilosof, Judith Butler, forsøker eg å orientere meg i ein raskt ekspanderande konflikt.
Erlend Skjetne er frå Melhus og arbeider med norskopplæring for innvandrarar, i tillegg tl å vere forfattar og fast skribent i Dag og Tid.
Foto: Leikny Havik Skjærseth
Med lånt lyre
Erlend Skjetne går i nærsynt dialog med Olav Nygard i Liv, eg har drukke.
Papiravisa