Vellagra ost
Det finst mjølk som berre vert betre med åra, men det er ikkje for alle å kjenne henne att.
Slik sparer du mjølka i år etter år.
Foto: pxhere.com
Mjølk er det vi kallar ei lettskjemd matvare: Ei sukkerhaldig væske med nøytral pH-verdi er lett bytte for ei heil røys skadelege og usmakelege bakteriar og soppar. Men samstundes er mjølk eit fantastisk råstoff og unikt næringsmiddel. Korleis tek vi best tek vare på henne?
Er det gjennom å pasteurisere, homogenisere og tappe henne på kartong? Framleis held mjølka seg berre ei god veke. Er det ved å syrne henne til surmjølk eller yoghurt? No kan vi auke haldbarheita til mange veker, lenger enn til dømes iskrem eller andre foredla produkt laga av fersk mjølk.
Ingenting slår likevel osten. Ysteprosessen kan ta vare på mjølka i år etter år: Den beste osten eg har smakt, forlét juret til kua sju år før han trefte tunga mi. Tenk det: Eit heilt grunnskulesteg hadde mjølka lege på hyller på eit modningslager i dei italienske Alpane før eg var så heldig å få nyte henne.
Og om eg naut. Eller, naut er kanskje feil ord, eg hoppa nærast ikring i takt, eller, kanskje litt utakt, med alle smakane som med eitt dukka opp i munnen. Ein sju år gamal kvitost – som ikkje er kvit, men gul – er salt, søt, skarp, mjuk, feit, tørr, rund, piggete og mykje, mykje meir, unntatt farleg. Sju år gamal godt modna ost er ei oppleving eg unner alle å prøve i løpet av livet.
Til lukke, Tine
Osten eg fall for, var ein Bitto Storico, ein ku- og geitemjølkost produsert under heilt spesielle forhold i Valtelline-dalen i dei italienske Alpane. Dit er det eit stykke. Heldigvis treng vi ikkje reise til Italia for å smake godt modna ost: For eit par veker sidan vart det arrangert oste-NM i Oslo. 200 ostar frå små og store ysteri deltok, og for fyrste gong var konkurransen open for andre enn gardsysteri som yster eiga mjølk. Mange ostar i ulike kategoriar fekk gull-, sølv- og bronsemedaljar, men berre éin vart vinnar: Tine Norvegia – i ei fem år gamal utgåve.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
