Kva er eigentleg ein ost? Det har openbert noko med mjølk å gjere, men mjølka kan kome frå ku, geit, sau, bøffel, kamel, rein eller andre dyr – og kvar mjølk har ulike eigenskapar. Så må mjølka gjerne tjukne på eit eller anna vis – gjerne ved hjelp av ei syre, ein bakterie eller eit enzym. Sidan det finst millionar av bakteriar og sikkert like mange syrer og enzym, og i tillegg ganske mange soppar som spelar inn, seier det seg sjølv at det ikkje er heilt enkelt å definere kva ein ost er.

Slik er det i heile meieriverda: Mangfaldet er stort. Ofte er det lettare å seie kva noko ikkje er, enn kva det er.

Som når Synnøve Finden hevdar at boksen deira med Kvarg «ligner på yoghurt». Då er det ganske greitt å slå fast at produktet ikkje er yoghurt (yoghurt er forresten blant dei strengast definerte meieriprodukta – berre to konkrete bakteriekulturar skal nyttast). Det same kjem for så vidt fram i namnet: Produktet er kvarg, og kvarg er ein ferskost.

Korleis eg veit det? Jau, fordi kvarg er produsert ved hjelp av løype. Løype er ei samling enzym – hovudsakleg chymosin og pepsin – som kalven har i løypemagen (jau då, det kjem namnet av) så lenge han drikk mjølk. Då brukar han enzyma til å fordøye mjølka. Chymosin får mjølk til å «breste» – osteproteina samlar seg, tek med seg ein del av feittet, skvisar ut laktosen (mjølkesukkeret) og det meste av vatnet og dannar ostemasse.

Og sjølv om ikkje all ost er bresta med løype, må det vere lov å seie at alt som er bresta med løype, er ost – inkludert kvarg. Sidan ostemassen som utgjer kvarg, ikkje er modna, seier vi at det er ein ferskost.

Kopikatten Rema

Det vil ikkje seie at kvarg ikkje kan blandast med frukt og bær og etast med skei på same måte som ein elles ville ete ein yoghurt, altså. Nett det er det Synnøve Finden har gjort. Ja, dei har til og med gjort det i fleire variantar som vert selde rett ved sida av kvarandre hos Rema 1000 for tida: To variantar som vert selde under merkenamnet Synnøve Finden, ein med blåbær og ein med jordbær og markjordbær – og to variantar som vert selde under merkenamnet Meieriet. Jammen er ikkje dei to òg å få kjøpt i smaksvariasjonane blåbær eller jordbær.

Meieriet er Rema 1000s nye satsing på eigne merkevarer, lansert i juli i år. Ost og andre meieriprodukt, produserte av Synnøve Finden, står side om side med Synnøve Findens eigne produkt. Meieriets Fyldig Gouda liknar til forveksling på Synnøve Findens Norske Gouda. Meieriets Luftig Gulost har meir enn berre litt til felles med Synnøve Findens Småhullost. Synnøve Finden sel Norsk Mozarella, det same gjer Meieriet – berre til litt lågare prisar, noko som er bitte litt rart all den tid Rema 1000 (eller Meieriet) her jo utgjer eit ekstra ledd i kjeda: Osten eksisterer allereie. Synnøve Finden må administrere dei ulike pakningane, og Rema 1000 plasseringa av dei ulike produkta i hyllene. Ei sannsynleg årsak er at Rema har mindre profitt på Meieri-ostane enn på Synnøve Finden-ostane. Sjølv om det òg er litt rart: Kvifor lage ei merkevare ein ikkje tener pengar på?

Litt meir blåbær

Attende til kvargen. Ein 150 grams boks Meieriet Kvarg blåbær kostar 15 kroner. Ein like stor boks frå Synnøve Finden kostar 18,40. Er det nokon skilnad?

Akkurat her er det faktisk det: Meieriets utgåve har blåbæra blanda inn. Varianten frå Synnøve Finden er med blåbærsyltetøy i botnen og kvarg øvst. I det minste var han nok det då han forlét fabrikken – før eg rekk opne boksen, har ingrediensane blanda seg. Men her er òg ein aldri så liten smaksskilnad: Der Meieriets kvarg ikkje smakar anna enn syntetisk, gjev dei tre kroner og førti ørene eg spanderer ekstra på Synnøve Finden, ein viss blåbærsmak.

Smaksskilnaden gjer valet lett: Kjøper eg Meieriets blåbærkvarg? Nei takk, eg finn fleire blåbær hjå Synnøve Finden.

Siri Helle