I dag hadde eg tenkt vi skulle prøve noko nytt. Kaste oss på trenden, så å seie, eller kanskje til og med vere i forkant: Rett og slett handle daglegvarer på nett. På Kolonial.no.

Det skulle eg likevel verte blå for. Kall meg naiv, men eg trudde ei verksemd som har fått såpass mykje merksemd, hadde litt større nedslagsfelt enn Oslo og Akershus. Men nei. Min næraste hentestad er Jessheim, nesten 500 kilometer unna. Det vert litt drygt når eg eigentleg berre var ute etter jordbærsyltetøy.

Vi kan bruke nettsida deira til å sjå litt på prisar og utval likevel. Kolonial.no samarbeidar med Rema 1000, og Rema Distribusjon eig 7 prosent av verksemda.

Difor er det ikkje overraskande at produkt frå nett Rema – inkludert dei eigne merkevarene (EMV-varene) til kjeda – er å finne i dei virtuelle hyllene. To av dei tolv jordbærsyltetøya som er å finne, er EMV-variantar. Prisane overraskar likevel ein liten smule. å seie det same

To av syltetøya er i bøtter på eitt kilo. Dei er temmeleg like: kvite plastbøtter med fasttrykt design. Innhaldsdeklarasjonane er òg vanskelege å skilje frå kvarandre: Begge slaga er produserte med 40 gram jordbær per 100 gram syltetøy. 40 prosent bær, altså. Det er latterleg lågt. Så står heller ikkje bærinnhaldet fyrst på innhaldslista – her står sukker, spesifisert med 40 prosent på den eine pakningen, utan nærare mengdetilvising på den andre. Men sidan regelverket for innhaldsmerking seier at den ingrediensen det er mest av skal stå fyrst, kan vi gå ut frå at sukkerinnhaldet er minst 40 prosent her òg.

Det fyrstnemnde spannet er rett og slett litt meir detaljert i innhaldsdeklarasjonen enn spann nummer 2. Her er det òg gjeve opp at mengda vatn i spannet er 19 prosent, medan spann nummer 2 berre gjev opp «vatn». Medan spann 1 skriv «fortykningsmiddel (E 440)», tek spann 2 bladet frå munnen og fører opp «fortjukningsmiddel (fruktpektin)». Og innhaldet held fram med å vere det same, om orda er annleis: «surhetsregulerende midler (E 330, E 333)» er nett det same som «surheitsregulerande middel (sitronsyre)», og «konserveringsmiddel (E 202)» er berre ein annan måte å skrive «konserveringsmiddel (kaliumsorbat)» på.

Skapar produsentane inntrykk av skilnader som ikkje er der? Mykje truleg. Innhaldsdeklarasjonane er i røynda kliss like, om dei ikkje ser slik ut. Og om vi ikkje var forvirra nok, er det truleg likevel ein viss skilnad i sjølve innhaldet: Næringsinnhaldet syner 4 gram meir sukker per 100 gram i spann 2 (49 mot 45 gram per 100 gram vare). Litt meir sukker og mindre vatn der, altså, men på langt nær nok til å rettferdiggjere prisskilnaden: Spann 1 kostar 19,70 kroner. Spann 2 kostar 58,90.

Produktavsløringa

Så til det vi alle lurer på. Kva for produsentar skjuler seg bak dei hittil anonymiserte spann 1 og spann 2? Den merksame lesar kan alt ha avslørt toaren. Det er nemleg ikkje for mange syltetøyprodusentar i Noreg som nyttar nynorsk: Av dei som sel nasjonalt, tør eg påstå at vi berre har Lerum.

Men kven i alle dagar klarer å lage syltetøy som kan seljast i butikk til under 20 kroner kiloet? Vel, tru det eller ei, men det er nett same Lerum-fabrikk som står som produsent her òg. Spann 1 er likevel ikkje seld som Lerum, men som Rema 1000 sjølv.

Greitt nok, det. Nokon taper nemleg pengar på dette syltetøyet. Importprisen på jordbær er for tida 44 kroner per kilo inkludert toll og frakt, ifylgje GrøntProdusentenes Samarbeidsråd. Det vert 17,6 kroner berre for jordbæra som er i spannet. Berre tollen på bæra er 2,40 kroner – over 10 prosent av utsalsprisen.

Problemet er at om Rema eller Kolonial.no tapar pengar, tapar Lerum høvet til å fortelje meg og deg kva det eigentleg kostar å produsere syltetøy. Mest truleg er det til og med meir enn 58,90 kroner per kilo.

Sjølv må eg innrømme at eg lèt målform vere målform og går for Noras frosne jordbærsyltetøy med 82 prosent bær. Det kostar 163,93 kroner per kilo hjå Kolonial.no. No skal eg ikkje kjøpe det, til det bur eg for usentralt til. Alt for nær der jordbæra veks.

Siri Helle