Jod
Mangel på mineral kan syne stor ubalanse.
Ei gravid kvinnes beste ven: 99,9 prosent reine jodkrystallar.
Foto: Wikimedia Commons
Denne spalta handlar normalt ikkje om enkeltnæringsstoff. Ho handlar om mat og prøver å seie, så ofte som mogleg, at mat er meir enn summen av næringsstoffa. Men nett no skal vi gjere eit unntak. Vi skal gjere det for jod.
For situasjonen kring jod er merkeleg: Det er som å seie at det ikkje burde bu folk i enkelte delar av Noreg.
Bakgrunnen for å ta opp temaet er ei offentleg uro for om jodmangel igjen er eit helseproblem – ikkje berre i Noreg, men i heile Europa. Her heime er uroa formalisert i rapporten «Risiko for jodmangel i Norge – Identifisering av et akutt behov for tiltak», skriven av Nasjonalt råd for ernæring på oppdrag frå Helsedirektoratet i 2016. Konklusjonen er at «jodinntaket er urovekkende lavt i deler av befolkningen» – lågare hos kvinner og aller lågast hos gravide. Mineralet jod er sentralt i utvikling av så vel hjerne som nervesystem hos foster.
Struma
Eg nyttar ordet «igjen» om situasjonen fordi jodmangel ikkje er noko nytt problem. På trettitalet hadde kring ein fjerdedel av alle 13 år gamle jenter jodmangelsjukdommen struma – ei forstørring av skjoldbruskkjertelen som kan føre til pustevanskar og problem med å svelgje.
Størst var problemet i innlandet. I Modum kommune var så mange som 80 prosent av borna innom struma på eit tidspunkt. Årsaka er å finne i jorda: Norsk jordsmonn inneheld lite jod. Di lenger vekk frå havet vi kjem, di mindre vert det. Med lite jod i jorda vert det lite jod i produkta.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
