Altså: iskrem. Skal vi verkeleg byrje med det alt no? Medan bakken er full av sin eigen slush, meiner eg, og utetemperaturen er sin eigen fryseboks?

Ja, eg synest vi skal det. For utvalet i isdiskane er stort her til lands, og det endrar seg fort. Skal ein kome seg gjennom alt og ikkje minst sile ut det beste i løpet av ein kort sommarsesong, er det best å stille godt budd. Og nyhenda, dei kjem no. Isen vi skal sjå nærare på i dag, heiter Crème Ekte Pistasj, er laga av Hennig- Olsen Is og vert lansert med fylgjande sitat frå konsernsjef Paal Hennig-Olsen: «Mange nordmenn har et forhold til pistasjis, men smaken av naturlig pistasj er nok ganske ukjent for mange. Crème Ekte Pistasj er ekte vare og kompromissløs på smak.»

Det fanst pistasjis då eg var lita (det var faktisk favorittisen min), så vi har hatt denne issmaken her til lands i nærare førti år. Likevel har altså mange av oss ikkje smakt «naturleg» pistasj. Kva er det då vi har ete – og kva er det Hennig-Olsen no tilbyr oss i staden?

Vulka nøttesmak

Lat oss starte med sjølve pistasjen. Vi kallar det pistasjnøtt, men som mange nøtter er ho eigentleg noko anna – i dette høvet ei frukt. Den viktigaste pistasjproduserande regionen i verda er Midtausten, frå Tyrkia til Syria med eit senter i Iran, der treet veks vilt og nøttefrukta har vore ein naturleg del av matkulturen lenger enn ein kan hugse.

Men California kryp òg stadig høgare opp på lista. Om ein skal tru forståsegpåarane, er det ikkje noko jordsmonn som gjev betre pistasjnøtter enn det på den italienske øya Sicilia. Nærare bestemt er det vulkanen Etna som får mykje av æra for den særlege smaken Bronte-pistasjnøttene skal ha, saman med alle produsentane sjølvsagt.

Truleg er det òg desse nøttene – eller i det minste ein italiensk variant av dei – som har gjeve oss pistasjis. I det minste er det den italienske varianten som får mest åtgaum i våre dagar. Gelato er liksom toppen av iskrem, og gelato di pistacchio står ikkje attende for andre variantar. Det er òg denne varianten som har inspirert Hennig-Olsen når dei har laga Crème Ekte Pistasj, ifylgje dei sjølve.

Men før vi ser nærare på denne nye, ekte varianten, skal vi ta ein kjapp kikk på kva vi har ete fram til no. Om smaken av naturleg pistasj er ny for oss, har vi då gått omkring og ete unaturleg pistasj i førti år utan å vere klar over det?

Nøttefri pistasjis

Ja, det finst mange pistasjisar på marknaden som ikkje inneheld pistasjnøtt i det heile. Hennig-Olsen lagar ein heilt sjølv – Sørlandsis Pistasjsmak har fått det namnet fordi all pistasjsmaken kjem frå aromastoff. Grønfargen kjem frå tilsetjingsstoffa E141 – koparhaldig klorofyllkompleks – og E100, som er fargestoff av gurkemeie.

Det same gjeld for kuleisen til Hennig-Olsen som du finn i iskioskane kringom, og boksvarianten til Diplom-Is Pistasj og Sjokoladebiter. Kuleisvarianten til Diplom-Is, derimot, har fått lov å innehalde ein heil prosent ekte pistasjnøtter – og herifrå går det berre oppover: Royal pistasj & sjokolade frå same produsent har 2 prosent pistasjnøtter i blandinga, medan veganvarianten Royal Havre Pistasj førebels toppar lista med heile 3,8 prosent pistasjpasta.

Men 3,8 prosent er framleis ikkje særleg mykje, er det vel? I det minste ikkje om eg samanliknar med oppskrifter på italiensk pistasjis, der pistasjnøttene gjerne utgjer så mykje som ein tredjedel av ingrediensane. Med andre ord må vel Crème Ekte Pistasj kome inn og slå konkurrentane i små, velsmakande nøttebitar?

Vel, der vart eg nok skuffa. Såpass skuffa at eg måtte innom fleire ulike kjelder før eg kunne slå meg til ro med at 3,9 prosent er alt Hennig-Olsen har sett seg råd til å tilføre. I tillegg brukar dei, som alle dei andre produsentane, framleis aromastoff. Slik kan vi framleis få ei ny smaksoppleving med denne nye pinneisen. Grøn er han òg – farga med superalgen spirulina vert han mykje grønare enn ekte pistasjis. Sjølv om pistasjnøttene i rein form har eit grønskjer, er ikkje det nok til i seg sjølv å farge isen.

Ekte vare er det, med andre ord, diverre ikkje. Det er i det heile litt uklart kva Hennig-Olsen eigentleg vil: På den eine sida seier dei at ein får ikkje ekte, naturleg smak gjennom aromastoff. På den andre prøver dei å selje oss akkurat det. Nei, vi får satse på at sommaren har meir å by på.  

Siri Helle