Eit ektepar på Bjergøy i Ryfylke kjøpte nabogarden. Han var for sal, og kjøpet ville utvide den dyrka jordvidda monaleg. Den nye garden var på 335 dekar, av dei 130 dekar dyrka jord.

Det dei ikkje hadde tenkt på, var at det følgde eit heilt intakt bedehus med handelen. Bedehuset Betania, bygd i 1922, ligg på garden.

Journalist Rune Nedrebø i lokalavisa Øyposten i Ryfylke skriv om denne hundre år gamle samlingsstaden for sterk gudstru. Dei som ein gong sokna til bedehuset, er no borte. Og i avtalen for bedehuset står det at grunnen skal falle tilbake til garden dersom bedehuset ikkje lenger er i bruk.

Og no er bedehuset ikkje lenger i bruk, og dei nye eigarane på garden sit og eig eit bedehus. Det er i bra stand, med kjøkken, to enkle toalett og eit bårerom. I «litlastova», eit tilbygg, heng det eit bilete av «det siste måltidet».

I hovudsalen ligg salmebøkene fint stabla under talarstolen, trøorgelet står i kroken sin. På frontveggen heng måleriet «Kristus oppstandelsen», av sjernarøybuen Magne Hauge. Og på kjøkkenet er det koppar, tallerkar og dekkety til ei heil forsamling. Og møtesalen er heilt intakt.

No sit dei nye bedehuseigarane og funderer på kva dei skal nytte all denne herlegdommen til. Vandreheim for turistar som kjem til Sjernarøyane med sykkel eller motorsykkel? Ein frysar med enkle matvarer som folk kan kjøpe? Eit par soverom? Eit biletgalleri med bilete frå livet i det gamle bedehuset?

Men det står på pengar. Store ombyggingar har dei ikkje råd til. Så må det gamle bedehuset stå der og vente på nye oppgåver.

Bedehuset på Kyrkjøy, hovudøya i Sjernarøyane, gjekk ut av bruk for nokre år sidan. Det er ombygd til hytte.

Det gamle bedehuset har hatt eit rikt liv. Mykje i lokalsamfunnet hende her: basarar, søndagsskule, møte med tilreisande forkynnarar, vekkingar og offerveker, til misjon ute og heime.

No er det slutt. Betania på Bjergøy går inn i den store rekkja av bedehus som vart reiste i tiåra før og etter førre årsskiftet.

Glanstida var før 1950. På det meste var det då 2600 bedehus i Noreg. Kvinesdal hadde på det meste 19 bedehus i kommunen. I Finnøy kommune hadde vi åtte.

Bedehusa gjekk inn i den store kampen om makta i kyrkja, mellom lekfolket og prestemakta. Denne kampen går tilbake til Hans Nielsen Hauge. Han stod hardnakka på sin rett til å utlegge gudsordet for dei som ville høyre på. Det fekk han betale dyrt for.

Men kyrkja vart endra. Og bedehuset vart det nye gudshuset, som konkurrerte med den etablerte kyrkja.

På sett og vis var det bedehusa og lekfolket som vann denne kampen. Lekfolket tok seg til rette og skipa til og med sin eigen presteskule, Menighetsfakultetet, i konkurranse med det teologiske fakultetet på universitetet.

Historia tek underlege vegar.

I dag sit dei nye bedehuseigarane på Bjergøy og funderer på kva dei skal fylle det gamle huset med, medan bedehuset på Kyrkjøy er blitt ei festleg ramme for ferierande byfolk.

Det har gått fort. Eg har sjølv vore med og fylt posar til julefesten med wienerbrød, julekake, essar og bollar, éin pose til kvar. Uskikkeleg ungdom kunne bruke dei tømde posane til å smelle med. Difor klipte vi bort hjørna.

Det er ikkje lenge sidan.

Andreas Skartveit