I dag ein lyrikar som er gløymd av mange. Ein einaste stad er han lyft fram, av August Mauritzen, redaktør for viseantologien Toner fra Tigerstaden (1974), ettersom Hans Aleksander Hansen hadde vunne Dagbladets konkurranse om kven som kunne skrive den beste Oslo-songen.

Visediktaren – fødd på Jevnaker 1911, oppvaksen i Drammen, død i Sandefjord 1983 – vart mykje omtala då han gav ut samlinga Løsgjengerviser (1964) og seinare Det lyriske fattighus (1969). Etter debuten tok han til å turnere som lyrikar og føredragshaldar – og song inn ei plate Balladen om en cellesanger (1974), som også var tittel på Bjørn Bjørnsens biografi frå året før.

Tilværet vart enklare då Hans Aleksander Hansen i 1970 gikk inn i eit lukkeleg sambuarskap for resten av livet. Men «Sanger-Hans» – som han vart kalla av kompisane sine på Opstad tvangsarbeidshus på Jæren, der han sat som lausgjengar i elleve år – er ufortent fråverande i alle våre litteraturverk. «Prinsen» er Mangelsgården i Storgata 36 i Oslo.

Han hadde ein vanskeleg oppvekst, med far som forlét heimen, vart sjølv tidleg arrestert for fyll, alkoholmisbruk heile livet – men glad i å skriva var han, fekk stubbar på trykk i aviser, vart lagd merke til av Alf Prøysen. Det var visene som var det viktige, om fattigfolk, arbeidssluskar, taterar, sjøfolk, krigssiglarar – samfunnets nedste: lausgjengarane.

Bjørn Bjørnsen samanfattar det slik: «Forfatterens uvørne formuleringer og fargerike bilder i miljøskildringer fra fengsler og anstalter injiserer praktisk talt lukt, lyder og stemninger i leseren. Ikke minst formidler han sårbarhet og sårhet i mennesker utenfor det aksepterte.»

Men ikkje heilt gløymd: Merete Sejersted Bødtker gjorde ein flott heilfigurs statue av «Sanger-Hans» i 2021, som står i amfiet ved nybygde Portalen, på Union Brygge i Drammen.

Jan Erik Vold

Tone fra Tigerstaden

I gamle Krist’jania ved Akersælva

gikk far min fyllesjuk og lei seg sjæl,

om laddevinen ga’n den store skjælva,

han viste mor mi at han hadde tæl!

I halmen lurvegutten ga Vårherre

bevis på manndom og på Bibeltru:

Vi skal formere oss og alt det derre

fikk mamma høre av ei røst så ru.

I året nitten hundre og firogtjue

fikk fødebyen min et saganavn.

Den døptes Oslo, det var høl i hue,

for like jævelig var sult og savn.

Hvis gutta erta meg, og sa du tø’kke,

jeg reiv ner skilta både her og der,

og mere til, jeg kunne veska nøkke

fra Oslo-hora til en prop’ritær.

På «Prinsen» havna jeg, den svære borgen.

I hovedstaden er min bolig kjent.

Så godtfolk sier: sosialomsorgen

var sjenerøse mot et stort talent.

Jeg skriver sangene på sottesengen

foruten dikterlønn til siste sjau.

Men Albert Nordengen og hele gjengen

vil synge visa mi – når jeg er dau!

Hans Aleksander Hansen