Ivar Molde (1949–2024)
Ivar Molde døydde 6. februar. Han var redaktør av det kristne nynorske bladet Stille Stunder i 21 år, fram til i dag.
Foto: Ørjan Brattetveit
Samandrag
Oppsummeringa er laga av AI-vertkøyet ChatGTP
Ivar Molde voks opp på Dalsøyra i Gulen i Sogn, sør for inngangen til Sognefjorden. Eit område kjent for mange gardshus med vegger og vernemurar av gråstein til ly for nordavinden. Eit av dei best bevarte og finaste tuna med slike steinmura hus i Gulen er garden Molde, der Ivar voks opp.
Garden, som hadde fem kyr, nokre sauer, to griser og ein hest då Ivar Molde var liten, ligg i eit fallande landskap ned mot Eidsfjorden, med fritt og godt utsyn. Faren var bonde og snikkar. Mora bondekone og husmor. Ivar Molde likte gardsarbeidet. Han var odelsgut, hadde namnet til bestefaren og kjende at plikta til å overta garden tyngde. Men i tida på Sogndal gymnas vart det klart for han at han skulle verta prest.
Det hadde vore ei vekking i heimbygda i 1945, med bøn og sjelesorg på bedehuset i fleire veker og både mora og faren vart gripne og omvende. Ivar Molde voks såleis opp i ein heim der begge foreldra var aktivt med i Indremisjonen og Misjonssambandet, og han gjekk fast i bedehuset med faren som leiar av sundagsskulen. Både mora og faren fekk Kongens fortenestemedalje i sylv for innsatsen.
Noregs minste stavkyrkje
Ivar Molde studerte ved Menighetsfakultetet i Oslo og vart sokneprest i Aurland i 1978. Eit prestesokn med fire kyrkjer i eit særprega landskap med bygder langs strendene i to fjordarmar utan vegsamband på den tida og fire dalføre opp frå fjorden til høgfjellet. For å koma til Undredal kyrkje, med 40 sitjeplassar, Noregs minste stavkyrkje som enno er i aktiv bruk, måtte han leiga eigen skyssbåt i all slags vêr. Mellom fjella kunne vinden ta godt tak i båten. Bakka kyrkje ligg òg særmerkt til ved Nærøyfjorden ut frå Gudvangen rett under Bakkanosi med sitt sugande og storslåtte utsyn.
Undredal kyrkje i Aurland.
Foto: Trond Tandberg / Scanpix / NTB
Seinare vart Ivar Molde stiftskapellan i Bergen under biskop Per Lønning, før han av kongen i statsråd i 1989 vart tilsett som residerande kapellan på Voss, seinare sokneprest i bygda med då åtte kyrkjer, bedehus og kapell. Den eldste, Vangskyrkja, er frå 1277, med eit ombygd altarskåp frå middelalderen som altartavle og bilete av krossfestinga etter ein kopi av Rubens. Frå den særprega døypefonten, halden oppe av ein kvitmåla dåpsengel som vert senka ned frå taket, har Ivar Molde døypt hundrevis av born.
Stod for ei tradisjonell line
I 1970-åra var Molde nestformann i Kristeleg Folkepartis Ungdom under Kjell Magne Bondevik og formann etter han. Han var òg politisk sekretær for Johan Skipnes i Korvald-regjeringa. Fiskarbondesonen Skipnes hadde vore formann i Indremisjonens Ungdomsforening og kjende Ivar Molde godt. Men Molde gav seg raskt i politikken til fordel for prestegjerninga. Han vart gift med Kari frå Oslo og fekk borna Ann-Kristin, Else-Berit og Hanne Marie.
Som prest stod han for ei tradisjonell line i ei brytingstid for kyrkja. Bibelsynet hans gjorde at han reserverte seg mot å via homofile, men han gjorde lite nummer av det. Han var klok og forstandig, hadde respekt for andre sitt syn, og den venlege og omtenksame veremåte hans gjorde at homofile likevel må ha kjent seg velkomne i kyrkja.
Redaktør-presten
Molde var redaktør av Stille Stunder frå 2003 til i dag. Bladet vart skipa i 1889 og er det nest eldste nynorske bladet som framleis kjem ut, etter Norsk Barneblad. Stiftar av bladet, presten Johannes Barstad i Volda, ivra for å halda landsmålungdomen borte frå tvilsame radikale blad og aviser.
Bladet er i dag eit kriste kulturblad med mange omtalar av salmar og songar, ikkje uventa, sidan Ivar Molde har vore aktiv i kyrkjesonglaget Bjørgvin. Dessutan har Stille Stunder frå oppstarten alltid prenta mange ny salmar. Både Blix, Hovden og redaktøren Barstad hadde fleire salmar på trykk, mange av dei også fyrstegongspubliseringar.
Under Ivar Molde som redaktør er opplaget dobla, og bladet har i dag over 3000 tingarar. Når eg møtte han ved ulike høve, ofte på Voss bokhandel, mora vi over at Stille Stunder med tid og stunder ville gå forbi Dag og Tid i opplag.
Årets vossing
Då Ivar Molde slutta som prest i 2016, vart han kåra til årets vossing i lokalavisa. Det var vel fortent. Han var godt likt og skapte høgtid i kvar forsamling med si trygge og verdige framferd. Han var ein som mange ville ha som prest både i dåp og i gravferd. Han gravla over 1500 menneske i si prestegjerning.
Svein Gjerdåker
Fleire artiklar
Foto: Dag Aanderaa
Pyntesjuke og luksuslov
Christian Kvart ville styre pynten, krydderet og konfekten.
Miridae, ei bladtege med oval form.
Foto: via Wikimedia Commons
Levande innsikt om døyande insekt
Ein optimistisk tone råder i ei tettpakka faktabok om dystre utsikter for insekta.
Moss–Horten-ferja er den mest trafikkerte i landet. Skjer det noko uføresett, som då dei tilsette blei tatt ut i LO-streik i fjor, veks køane på begge sider av fjorden.
Foto: Terje Bendiksby / AP / NTB
Pengegaloppen i ferjetoppen
Det står ei Norled-ferje her og ei Torghatten-ferje der – innstilte. Ferja, ein livsnerve for mange, er eigd av folk vi ikkje aner kven er, utanfor vår kontroll.
Yrka med det høgste sjukefråværet er kvinnedominerte med relasjonelt arbeid og høge emosjonelle krav, skriv Lill Sverresdatter Larsen.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Langvarig overbelastning gir rekordhøyt sykefravær
«Vi har lenge drevet en dugnad for å holde skuta flytende.»
Teikning: May Linn Clement