«Det kjennest ut som om eg aldri har gjort noko meir opprørsk enn å verta katolikk»
Utdrag frå boka Mysteriet i trua. Ein samtale mellom Jon Fosse og Eskil Skjeldal:
«Du har tidlegare hatt eit svært distansert forhold til kyrkja, og vore utmeld. Eg har alltid tenkt på at det er ei antidogmatisk og opprørsk åre i deg. Men no er du altså inne i ein svært dogmatisk organisasjon. Kva skjedde med opprørstrongen?
Nei du, er det noko som er opprørsk i det norske samfunnet, eller ikkje berre der, i det intellektuelle europeiske miljøet òg, for den saks skuld, så er det å konvertera til Den katolske kyrkja og å kalla seg for kristen. Det kjennest ut som om eg aldri har gjort noko meir opprørsk enn å verta katolikk. Hugs på at det stod i den norske Grunnlova at «Munkeordener maae ikke taales». Jesuittar fekk fyrst tilgjenge til riket i 1956, tre år før eg vart fødd. Det har elles vore påfallande lite snakk om at katolske munkar vart utestengde, mykje meir om at jødar vart det. Rimeleg nok, eigentleg, men likevel. Trass alt fekk jødar tilgjenge til Noreg i 1851, jesuittar fyrst i 1956. Og då etter mykje offentleg ordskrifte. Og 31 stortingsrepresentantar røysta imot.
Av og til trur eg forresten ikkje folk hadde vorte meir forundra om eg hadde sagt at eg kom frå horehus enn om eg seier at eg kjem frå messe. Begge delar er liksom like pinleg.
For meg er det å lata seg ferma midt i femtiårsalderen eit opprør, heilt opplagt. Mot det kroppslege og sexfikserte, det antiåndelege, den positivistiske sosialteknologiske materialismen. Alt dette er så norsk. Ein kan knapt opna ei avis der det ikkje står noko om trening, mat og kropp. Og med eit bilete av noko som liknar på eit menneske i klede som klistrar seg til kroppen. Dette er så ulikt den katolske kulturen i Sentral-Europa, som eg også til dels lever i, der er kulturen prega av memento mori, men òg av carpe diem. Dei to heng saman. Og ein går i fjellet hovudsakleg for å ta inn over seg naturens venleik, ikkje for å styrkja kroppen sin. I Noreg vert det korkje det eine eller det andre. Korkje memento mori eller carpe diem. Det er som om ein får lyst til å gjera seg til idiot og gaula høgt at du ikkje kan springa til himmelen! Du får ikkje kroppen din med deg! Kroppen din rotnar, vert brend opp! Stans, set deg ned. Tenk. Ver stille. Bed ei stille bøn! Set deg ned, ikkje sykla, ikkje spring!
Allslags idrett, ja sport, er eigentleg vulgært, rett og slett. Men stakkars den som veit at det er slik. Og som vågar å seia at fotball er det. Både manns- og kvinnefotball. At ein så kan ha glede av det vulgære, det er no så. Også eg kan ha glede av å sjå ein god fotballkamp, eller sjå på til dømes langrenn frå ein verdsmeisterskap. Det er bortimot det einaste eg kan tenkja meg å sjå på fjernsyn, men det vert nesten aldri til at eg gjer det.
På den andre sida er det vel ikkje så mykje meir høgverdig å til inga nytte vera så oppteken av båt og sjøliv som eg er, og til og med å gå rundt og skryta av at eg har teke alle eksamenane for å få kystskippersertifikat, men manglar fartstid.»
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
«Du har tidlegare hatt eit svært distansert forhold til kyrkja, og vore utmeld. Eg har alltid tenkt på at det er ei antidogmatisk og opprørsk åre i deg. Men no er du altså inne i ein svært dogmatisk organisasjon. Kva skjedde med opprørstrongen?
Nei du, er det noko som er opprørsk i det norske samfunnet, eller ikkje berre der, i det intellektuelle europeiske miljøet òg, for den saks skuld, så er det å konvertera til Den katolske kyrkja og å kalla seg for kristen. Det kjennest ut som om eg aldri har gjort noko meir opprørsk enn å verta katolikk. Hugs på at det stod i den norske Grunnlova at «Munkeordener maae ikke taales». Jesuittar fekk fyrst tilgjenge til riket i 1956, tre år før eg vart fødd. Det har elles vore påfallande lite snakk om at katolske munkar vart utestengde, mykje meir om at jødar vart det. Rimeleg nok, eigentleg, men likevel. Trass alt fekk jødar tilgjenge til Noreg i 1851, jesuittar fyrst i 1956. Og då etter mykje offentleg ordskrifte. Og 31 stortingsrepresentantar røysta imot.
Av og til trur eg forresten ikkje folk hadde vorte meir forundra om eg hadde sagt at eg kom frå horehus enn om eg seier at eg kjem frå messe. Begge delar er liksom like pinleg.
For meg er det å lata seg ferma midt i femtiårsalderen eit opprør, heilt opplagt. Mot det kroppslege og sexfikserte, det antiåndelege, den positivistiske sosialteknologiske materialismen. Alt dette er så norsk. Ein kan knapt opna ei avis der det ikkje står noko om trening, mat og kropp. Og med eit bilete av noko som liknar på eit menneske i klede som klistrar seg til kroppen. Dette er så ulikt den katolske kulturen i Sentral-Europa, som eg også til dels lever i, der er kulturen prega av memento mori, men òg av carpe diem. Dei to heng saman. Og ein går i fjellet hovudsakleg for å ta inn over seg naturens venleik, ikkje for å styrkja kroppen sin. I Noreg vert det korkje det eine eller det andre. Korkje memento mori eller carpe diem. Det er som om ein får lyst til å gjera seg til idiot og gaula høgt at du ikkje kan springa til himmelen! Du får ikkje kroppen din med deg! Kroppen din rotnar, vert brend opp! Stans, set deg ned. Tenk. Ver stille. Bed ei stille bøn! Set deg ned, ikkje sykla, ikkje spring!
Allslags idrett, ja sport, er eigentleg vulgært, rett og slett. Men stakkars den som veit at det er slik. Og som vågar å seia at fotball er det. Både manns- og kvinnefotball. At ein så kan ha glede av det vulgære, det er no så. Også eg kan ha glede av å sjå ein god fotballkamp, eller sjå på til dømes langrenn frå ein verdsmeisterskap. Det er bortimot det einaste eg kan tenkja meg å sjå på fjernsyn, men det vert nesten aldri til at eg gjer det.
På den andre sida er det vel ikkje så mykje meir høgverdig å til inga nytte vera så oppteken av båt og sjøliv som eg er, og til og med å gå rundt og skryta av at eg har teke alle eksamenane for å få kystskippersertifikat, men manglar fartstid.»
Fleire artiklar
Tekniske problem mellom Carlsen og Niemann.
Foto: Chess.com
Skandaleduellen
«Før Speed Chess Championship var eg 'gira'. Dette var så spanande som moderne sjakk kan vera.»
Kor mykje skal den enkelte forelder ha å seie over barnet? Spørsmålet er til vurdering når barnelova skal oppdaterast.
Foto: Sara Johannessen Meek / NTB
Flytterett eller vetorett?
Skal mor eller far kunne ta med seg barna og flytte langt bort etter eit samlivsbrot? Barne- og familiedepartementet vil gjere det vanskelegare for fleire, men møter motstand.
Den norske komponisten Sigurd Lie (1871–1904).
Klår kulokk
Der er både norsk og tysk nasjonalromantikk i Sigurd Lies romansar.
Gulrotsuppe med eit dryss graslauk og olivenolje.
Foto: Dagfinn Nordbø
Suppehimmelen
«Eg skjønar meg ikkje på kakebakst, for oppskriftene er så biskopstrenge, dei har lite slingringsmon for kreative påhitt.»
Jasmine Trinca i hovudrolla som Maria Montessori, som med ein ny pedagogikk la grunnlaget for montessoriskular over heile verda.
Foto: Another World Entertainment
Traust revolusjon
Det er null nytt i filmen om nyskapingane til Maria Montessori.