Vi sit på ein benk i London, tidleg morgon. Trafikken pumpar som eit skitent hjarte, ikkje langt unna. Folk i alle fargar og fasongar ruslar forbi, på veg hit eller dit – jobb, heim, butikkar, kafear. Vi snakkar om Emmy-prisen Deeyah Khan nett har vunne, for dokumentaren I møte med fienden, eller vi snakkar ikkje om han, eg gratulerer og seier at eg har sett han, to og ein halv gong, og kor imponerande det er, og kor utsett og trua ho må ha følt seg og så vidare, og Deeyah takkar og nikkar.
Eg tenkjer at ho sjølvsagt ikkje treng å høyre slikt frå meg: ein kvit mann i førtiåra, i skjorte og vest, med jobb og husvære, kvite naboar og månadskort. Eg blir som alltid paradoksalt sjølvopptatt når eg skal, eller må, snakke om rasisme. Og «dei andre». Berre det uttrykket åleine.
Eg fortel historia om ein amerikansk slektning som eg snakka med like før Donald Trump vann presidentvalet i 2016. Vi snakka om Obama. Han likte ikkje Obama, sa han. Glad tida var omme for han. Kvifor det, spurte eg. Var det helsepolitikken? Krigen i Irak? Slektningen min rista på hovudet, løfta den eine handa, som var korterma, og gnei huda si med ein finger. For å seie at det var grunnen. Huda hans. Hudfargen hans.
Som er ingenting mot det Deeyah har fått av truslar og annen faenskap frå kvite menn. Likevel kjenner eg tyngda av slektningen min på meg når vi snakkar. Eg sa ikkje noko til det. Retta ingen finger. Gjekk ikkje frå bordet. Ville ikkje lage ugrei stemning.
– Det handla kan hende om det same som i dokumentaren din, seier eg, berre i mikroskopisk skala: Eg ville sjå forbi ideologien, til menneska bak. Vi er jo i slekt.
– Eller det handla om frykt, legg eg til. Frykt for at alle rundt bordet meiner det same som han, og at eg, om eg tar for meg ein, kjem til å avsløre dei alle. Og med alle dei avsløre meg sjølv.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
