Då eg var eit barn, hadde eg heilt klårt mine issues med Peer Gynt. Fordi: Stel han ikkje ei brud med seg på bryllaupsdagen hennar? Kven gjer slikt? Framfor nasen på brudgommen? Guten ho elskar og skal dele livet sitt med?

Eg var 13 år og ein umedviten forsvarar av norske verdiar.

– Og det tok lang tid før eg las Peer Gynt på nytt, seier eg til Torvald Maurstad medan han gjer seg klar til framsyning.

Vi sit i garderoben hans på Det Norske Teatret. Ser på ansikta våre i spegelen. Ingen av dei nyfødde.

– Men då eg gjorde det, såg eg jo at Peer ikkje kom til bryllaupet med vonde hensikter. Han var ikkje ein gong invitert. Han ville berre vere med.

Torvald nikkar.

– Dei andre gjestane gjer narr og ler av han. Jentene vil ikkje danse, smeden vil slåst. Så skjenker dei han full. Peer seier først nei, men lèt seg overtale. Dei vil han skal vere trollet, vil han skal vere vill, og ikkje omvendt. Og bruda, ho vil jo ikkje gifte seg, ho er kan hende tvinga, eit tvangsekteskap, og her kjem Peer, som ein Harry Potter, i den usynlege hatten sin og røvar henne med. Opp fjellsida. Medan selskapet, minus Åse og Solveig, bannar og hoiar og ønsker han død. Og det kan eg kjenne meg att i, seier eg.

– Du har røva bruder på bryllaupsdagen, spør Torvald med fantesmil.

– Har ikkje du?

Me ler.

– Nei då, eg meiner det med forskjellen på den du er og den folk trur eller vil du skal vere. At verda gir deg ei rolle å spele, om du vil eller ei. Peer må vere Peer Gynt om han vil eller ei. Og mykje tyder jo på at han ikkje vil. Stykket renn over av nektande utsegner. Og sånn opplever eg han som ein likemann, eller peer som det heiter på engelsk.

Torvald nikkar igjen. Seier ikkje stort. Sparer litt stemme til teppet går opp. Han ser både spent og avklart ut. Han veit kor han er, han har vore her mange gongar før. Men av heilt fri vilje, undrar eg meg på.

– Så… Kva vil du ha for å bli glad, Torvald?

– Men kjære deg. I min alder handlar det ikkje lenger om kva ein vil ha for å bli glad, men kva ein vil unngå.

– Ja? Og kva vil du unngå for å bli glad?

– Knappestøyparen, seier Torvald. – Han som kjem utan varsel. Kjem for å hente meg med skeia «skuret og tom».

– Ja, seier eg berre, veit ikkje kva eg skal seie til det, har aldri visst, og har, som no, som Peer, tydd til nektande utsegner:

– Han kjem ikkje i kveld, seier eg, han kjem ikkje midt i framsyninga.

– Å? Men er det ikkje nett det han gjer, seier Torvald.

Så går teppet opp.

Nils-Øivind Haagensen

Nils-Øivind Haagensen
er forleggar og forfattar