Helene Guåker (f. 1983) går naturen, familien og biologien tett på klinga i den kraftfulle diktboka Rød fødekvinne, som kom ut i fjor. Den tredje diktsamlinga og tiande utgjevinga hennar er ei rå, vreid og hjarteskakande ærleg bok om liv og død, fødsel – og inseminasjon. Ein kunne seie at boka handlar om å ønske seg barn når ein er singel og i slutten av 30-åra, men det er berre halve sanninga.

Boka er eit nøste av trådar som er vikla saman. Nokre er vare naturlyriske stykke, men tonen er gjennomgåande usentimental. Av og til er det brutal lesnad, som i skildringane av dyrehald, men slikt er jo kvardagen på ein gard. Vondt er det òg å lese om ein oppvekst der ungar ikkje skulle klemmast i utrengsmål, om å miste far sin til sjølvmord og mor si til sjukdom ikkje lenge etter, og om å freiste å skape relasjonar og nye slektsband – først i lag, sidan heilt på eiga hand. Kva avgjer om det lèt seg gjere? Røynslene er personlege, dikta er politiske.

Dikta er skrivne med høg intensitet og vilje til å syne fram både kor utsette vi menneske er, og kor forbanna sterk livskrafta er, trass motgang og tikkande biologiske klokker. Dette er dikt skrivne for å overleve, i tradisjonen etter Märta Tikkanen. Dei skriv seg òg ut av ei forventa kvinnerolle med humor og råskap, til liks med ei anna inspirasjonskjelde, japanske Hiromi Ito (to bøker finst på norsk).

I det utvalde diktet kling økokritikken i bakgrunnen på fleire plan; mennesket klarar ikkje å la vere å forstyrre myrene og fuglelivet og slit med å kontrollere sin eigen biologi. Naturen er i ubalanse. Men vi klorer oss fast.

Cathrine Strøm

Jeg går i fjellet

forbi myra som ikke lenger er ei myr

oppover, innover

pip sier myrsnipa

den gir meg dårlig samvittighet

jeg snur, men uansett hvilken sti jeg velger er myrsnipa der

pip

myrsnipa våker over eggene

har hu fryst ned noen av dem

jeg våker over eggene mine

får ikke fryst ned

drar opp tuster av lyng og mose

river i dvergbjørkene

da jeg våkner har jeg myrull under negla

Helene Guåker