Diktet: Claes Gill
Foto: Aage Storløkken / Aktuell / NTB
«Gloria Victis!» er det 34. og siste diktet Claes Gill skreiv. «Ære vere dei overvunne!» tyder tittelen på norsk. Det er trykt i skriftet Til Ungarn, som Det Norske Studentersamfund gav ut i 1957, til inntekt for ungarske flyktningstudentar som var komne til Noreg etter Sovjetsamveldets overfall i november 1956.
Ei rekkje av våre fremste poetar deltok: Magli Elster, Carl Keilhau, Harald Sverdrup, Aslaug Vaa, Arnulf Øverland og fleire. Jahn Otto Johansen var redaktør og brukte fleire dagar, sa han, på å få eit bidrag frå Claes Gill, som ikkje hadde offentleggjort eit dikt sidan dei to samlingane frå 1939 og 1942: Fragment av et magisk liv og Ord i jærn.
Det vart tolv forkasta forsøk før Claes Gill (1910–1973) endeleg sa seg nøgd med den trettande versjonen. «Jeg ville at dette skulle være en åndelig håndsrekning til det ungarske folk i en tid da stridsvogner og bajonetter så ut til å være enerådende», fortalde redaktøren. «Diktet er siden oversatt til 25 språk.»
Kjartan Fløgstad avsluttar Claes Gill-studien Portrett av eit magisk liv (1988) med ein epilog om dette diktet. Poenget er å æra dei som fall i motstandskampen mot dei sovjetiske overgriparane, strofe 1. Men i strofe 2 gjeld det menneska «som lever vidare, strevar, trassar sitt nederlag og håper ingenting anna enn hjarta sitt siste slag».
Sluttlina viser til Gills dikt «Mozart», som opnar samlinga frå 1942: «Død i December ... til applaus/ av trætte hjærtes tunge slag». «Gloria Victis!» rundar dermed av eit av dei merkelegaste forfattarskapa i norsk poesi.
Og norsk politisk dikting vart rikare på ein måte som er verd å minna om i dag.
Jan Erik Vold
Gloria Victis!
Gloria Victis! – Glem dem aldri!
Glem aldri de falne
som roper til oss med død i sin munn
at liv, langt eller kort, i dødens stund
veies på vektskålen opp med seiershåpets svimle sekund.
Gloria Victis! – Glem dem aldri!
Glem aldri de levende,
de som med døden i sind, må trosse sitt nederlag
leve, synge for sine barn, streve fra dag til dag,
håpende intet – intet uten sitt hjertes siste slag.
Claes Gill
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
«Gloria Victis!» er det 34. og siste diktet Claes Gill skreiv. «Ære vere dei overvunne!» tyder tittelen på norsk. Det er trykt i skriftet Til Ungarn, som Det Norske Studentersamfund gav ut i 1957, til inntekt for ungarske flyktningstudentar som var komne til Noreg etter Sovjetsamveldets overfall i november 1956.
Ei rekkje av våre fremste poetar deltok: Magli Elster, Carl Keilhau, Harald Sverdrup, Aslaug Vaa, Arnulf Øverland og fleire. Jahn Otto Johansen var redaktør og brukte fleire dagar, sa han, på å få eit bidrag frå Claes Gill, som ikkje hadde offentleggjort eit dikt sidan dei to samlingane frå 1939 og 1942: Fragment av et magisk liv og Ord i jærn.
Det vart tolv forkasta forsøk før Claes Gill (1910–1973) endeleg sa seg nøgd med den trettande versjonen. «Jeg ville at dette skulle være en åndelig håndsrekning til det ungarske folk i en tid da stridsvogner og bajonetter så ut til å være enerådende», fortalde redaktøren. «Diktet er siden oversatt til 25 språk.»
Kjartan Fløgstad avsluttar Claes Gill-studien Portrett av eit magisk liv (1988) med ein epilog om dette diktet. Poenget er å æra dei som fall i motstandskampen mot dei sovjetiske overgriparane, strofe 1. Men i strofe 2 gjeld det menneska «som lever vidare, strevar, trassar sitt nederlag og håper ingenting anna enn hjarta sitt siste slag».
Sluttlina viser til Gills dikt «Mozart», som opnar samlinga frå 1942: «Død i December ... til applaus/ av trætte hjærtes tunge slag». «Gloria Victis!» rundar dermed av eit av dei merkelegaste forfattarskapa i norsk poesi.
Og norsk politisk dikting vart rikare på ein måte som er verd å minna om i dag.
Jan Erik Vold
Gloria Victis!
Gloria Victis! – Glem dem aldri!
Glem aldri de falne
som roper til oss med død i sin munn
at liv, langt eller kort, i dødens stund
veies på vektskålen opp med seiershåpets svimle sekund.
Gloria Victis! – Glem dem aldri!
Glem aldri de levende,
de som med døden i sind, må trosse sitt nederlag
leve, synge for sine barn, streve fra dag til dag,
håpende intet – intet uten sitt hjertes siste slag.
Claes Gill
Fleire artiklar
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
Eit spørsmål om kontroll
I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?
Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.
Foto: Samlaget
Ein av oss
Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.
President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.
Foto: Evan Vucci / AP / NTB
Harris blir heimsøkt av inflasjonen
Kanskje vart presidentvalet i USA 2024 avgjort ved bensinpumpene og i matbutikkane.
Noreg er på tredjeplass i kokainbruk i Europa.
Foto: Beate Oma Dahle / NTB
– Meiningslaust å straffe sjuke
Ronny Rene Raveen, tidlegare politimann og rusmisbrukar, vil ha avkriminalisering av rusmisbrukarar og unge opp til 25 år.